Дори воситалари реализаторлари ПҚ-411-сон қарор талабларига қандай риоя қилишади

14 ноября 2022 г.

2022 йил 26 октябрдаги ПҚ-411-сон қарор фармацевтика тармоғининг кўп йўналишларига дахл қилган. Импорт ва ишлаб чиқаришдан якуний истеъмолчига қадар дори воситаларига чекланган устама ҳисоблаб чиқариладиган “дори воситалари ва тиббий буюмларнинг базавий қиймати” бухгалтерлар учун ушбу ҳужжатдаги муҳим банд бўлди. Улгуржи савдо учун чекланган устама базавий қийматнинг 15%ини, чакана савдо учун – харид қийматининг 20%ини ташкил этади .

Ўзгартиришлар ҳақида фармацевтика фаолиятида бухгалтерия ҳисоби ва солиқлар бўйича маслаҳатчи Лола КАРИМОВА (CAP, DipIFR) buxgalter.uz учун махсус гапириб берди:

– Дори воситалари ва тиббий буюмларни реализация қилиш масалалари қуйидагилар билан регламентланган:

06.04.2017 йилдаги 185-сон ВМҚ (дори воситалари ва тиббий буюмларни реализация қилиш, сақлаш ва йўқ қилиш бўйича фармацевтика бозори учун муҳим қоидалар ва тартиб-таомиллар);
31.10.2016 йилдаги ПҚ-2647-сон қарор (дори воситалари ва тиббий буюмлар нархларини тартибга солиш тартиби);
25.04.1997 йилдаги ЎРҚ-415-I-сон Қонун (фаолиятнинг умумий қоидалари);
СКнинг 243-моддаси 13-банди (ижтимоий аҳамиятга эга дори воситалари ва тиббий буюмларга имтиёзли солиқ солиш шартлари).

Шунингдек базавий (харид) қиймат 14.08.2020 йилдаги 489-сон ВМҚда ҳисобварақ-фатуралар шакллари ва уларни тўлдириш қоидаларида акс эттирилган.

Базавий қиймат

Импорт бўйича базавий (харид) қиймат қуйидаги формула бўйича аниқланади :

Қ = Шқ + Б + Бх, бунда:

Қ - импорт қилинган дори воситалари ва тиббий буюмларининг харид (базавий) қиймати;
Шқ - импорт қилинган дори воситалари ва тиббий буюмларнинг божхона юк декларацияси тўлдирилган санадаги Марказий банкнинг курсидан келиб чиқиб белгиланган шартномавий қиймати;
Б - МБнинг курси бўйича белгиланган тартибда ҳисоблаб чиқилган божхона тўловлари;
Бх - қонунчилик хужжатларига мувофиқ шакллантириладиган, товарни сотиб олиш билан боғлиқ бошқа харажатлар.

Эътибор беринг

Ушбу формулада дори воситалари ва тиббий буюмларнинг шартномавий қиймати импорт шартномасида белгиланган Инкотермс шартларидан қатъи назар БЮД тўлдирилган санадаги МБнинг курсидан келиб чиқиб белгиланади.

Бошқа харажатлар 4-сон БҲМС “Товар-моддий захиралар”нинг 15-бандига асосан шакллантирилади.

Маҳаллий дори воситалари ва тиббий буюмлар ишлаб чиқарувчилари учун сотиш қиймати Маҳсулот (ишлар, хизматлар)ни ишлаб чиқариш ва сотиш харажатлари таркиби ҳамда молиявий натижаларни шакллантириш тартиби тўғрисидаги низомга мувофиқ аниқланади.

Ишлаб чиқарувчининг сотиш қиймати – бу кейинчалик у бўйича чекланган устама риоя қилинадиган базавий қиймат.

Импорт қилувчи учун харид (базавий) қиймати – бу товарнинг таннархи бўлиб, у 2910-счёт “Омбордаги товарлар”да акс эттирилади.

Қандай дори воситалари ва тиббий буюмларни реализация қилиш мумкин

Бундай маҳсулот учун Соғлиқни сақлаш вазирлигининг рўйхатдан ўтказилганлик гувоҳномаси 5 йил амал қилади. Давлат рўйхатидан ўтказиш орфан препаратларига (кам учрайдиган касалликларни даволаш учун ишлаб чиқилган фармацевтика воситалари) татбиқ этилмайди.

Товарни дори воситалари ёки тиббий буюмлар жумласига киритиш рўйхатдан ўтказилганлик гувоҳномаси ва uzpharm-control.uz сайтидаги тиббиёт амалиётида қўллаш учун рухсат берилган дори воситалари, тиббий буюмлар, тиббий техниканинг Давлат реестри маълумотлари асосида амалга оширилиши мумкин.

Дорихоналарда тайёрланадиган дори воситалари ва тиббий буюмлар давлат рўйхатидан ўтказилмайди.

Эътибор беринг

Давлат рўйхатидан ўтмаган, бинобарин – тиббиёт амалиётида қўллашга рухсат берилмаган дори воситалари ва тиббий буюмларнинг муомаласи тақиқланган

. Давлат рўйхатидан ўтказилмайдиган дори воситалари ва тиббий буюмлар истисно ҳисобланади.

Рўйхатдан ўтказилганлик гувоҳномаси ва БЮД маълумотлари асосида товарга МХИК коди ва ўлчов бирликлари берилади. Ушбу маълумотлар ҳисобварақ-фактураларда акс эттирилиши керак.

Реализация қилишда МХИК ва ўлчов бирликларига алоҳида эътибор беринг, сабаби улар мажбурий рақамли маркировкалашнинг жорий этилиши, солиқ назорати чоғида тушумлар ва реализация қилишни таҳлил қилишни ҳисобга олган ҳолда муҳимдир.

Эътибор беринг

2023 йил 1 мартдан бошлаб СКнинг 223-моддаси 5-қисмига асосан ЭҲФда ёки онлайн-НКТ чекларида олинган товарлар (хизматлар) номенклатурасига ёхуд фаолиятнинг ўзига хос хусусиятларига ва амалга ошириладиган турларига мувофиқ бўлмаган идентификация кодларини акс эттириш ЭҲФда ёки НКТ чекларида кўрсатилган реализация қилинган товарлар (хизматлар) қийматининг 1%и миқдорида жарима солишга сабаб бўлади.

Бунда фармацевтика тармоғида тўғри имтиёзли ва имтиёзсиз МХИКни ўз вақтида акс эттириш харидорлар ва улар ҚҚСнинг бутун занжирига таъсир этади, сабаби улгуржи ва чакана фармацевтика компаниялари кирувчи ҳисобварақ-фактурага мўлжал олишади.

МХИК кодлари реестрини tasnif.soliq.uz сайтида юклаб олиш мумкин.

Орфан препаратлари учун МХИК олиш учун ДСҚ ҳузуридаги “Yangi texnologiyalar” ИАМга БЮДни илова қилган ва АТК-кодини кўрсатган ҳолда ариза беринг.

Эътибор беринг

ҚҚС солинмайдиган дори воситалари ёки тиббий буюмларнинг ЭҲФ ва онлайн-НКТ чекларида ҚҚСнинг акс эттирилиши ҳисобварақ-фактурада кўрсатилган ҚҚС cуммасининг 20%и миқдорида жарима солишга сабаб бўлади. Шунингдек, бунда етказиб берувчи ҳисобварақ-фактурада кўрсатилган солиқ суммасини бюджетга тўлаши шарт

Ҳисобдан чиқариш ва таннархидан паст нархда реализация қилиш

Сифатсиз дори воситалари ёки тиббий буюмлар (яроқсиз ҳолга келган ва (ёки) яроқлилик муддати ўтган) йўқ қилиниши лозим . Бу – фойда солиғи бўйича чегириб ташланмайдиган харажат.

Солиқ тўловчи ўз нарх сиёсатига амал қилган ҳолда дори воситалари ёки тиббий буюмлар нархини уларнинг яроқлилик муддати яқинлашиши муносабати билан арзонлаштиришга ҳақли. Молия вазирлигининг 26.09.2022 йилдаги 06/04-01-02-32/3374-сон Ахборот хабарига мувофиқ, агар бу ишончли фактлар билан тасдиқланса, реализация қилишдан олинган даромад битимнинг ҳақиқий нархи асосида аниқланади, бунинг натижасида ҳосил бўлган зарар, фойда солиғини ҳисоблаб чиқаришда чегириб ташланиши лозим.

Эътибор беринг

Молия вазирлигининг мазкур тушунтириши солиқ органлари томонидан ҳуқуқни суиистеъмол қилиш фактлари аниқланган

ва солиқ базасига товарларнинг бозор қийматидан келиб чиққан ҳолда тузатиш киритилган

ҳолларда қўлланилмайди.

Дори воситалари ва тиббий буюмларни реализация қилиш бўйича айланма ҚҚСдан озод қилинган .

Референт нарх шакллантириш

2020 йилда Соғлиқни сақлаш вазирлиги Референт нарх шакллантириш тизими доирасида дори воситалари нархларини қайд этиш тартиби тўғрисидаги низомни тасдиқлаш тўғрисида Буйруқ чиқарди (АВ рўйхат рақами 3242, 10.06.2020 й.).

Эслатиб ўтамиз

Референт нарх шакллантириш – бу тартибга солувчи орган томонидан ишлаб чиқарувчининг маҳсулотлари нархларини ишлаб чиқарувчи мамлакатда ва бир нечта бошқа мамлакатларда солиштиришни амалга ошириш. Давлат регулятори хорижда муайян товар учун нархлар даражасини солиштирган ҳолда бозор нархи чегарасини белгилашга ва сотувчиларга уни оширишни тақиқлашга ҳақли.

Референт нарх шакллантириш доирасида ариза берувчи дори воситаларини олиб кириш учун чекланган – референт нархни қайд этади. Референт нарх шакллантириш учун харид нархи Инкотермс CIP Тошкент шартларида БЮД тўлдирилган кунда МБ курси бўйича шартномадаги нарх, божхона божи, шартнома қиймати (инвойс қиймати)нинг 1%идан юқори бўлмаган қўшимча харажатлардан иборат.

Чекланган референт нарх орфан дори воситаларига нисбатан татбиқ этилмайди.

Референт нархлари қайд этилмаган дори воситаларини харид қилиш ҳамда улгуржи реализация қилиш тақиқланади .

2023 йил 1 июлдан бошлаб референт нархлари қайд этилмаган ёки қайд этилган нархдан юқори бўлган дори воситаларини сертификатлаштириш тақиқланади.

2023 йил 1 майдан бошлаб қуйидаги формула бўйича аниқланадиган чакана нархлардан ошишни назорат қилиш жорий этилади:

чекланган референт нарх + улгуржи савдо учун 15% устама + чакана савдо учун харид қийматининг 20%и.

Харидорлар–жисмоний шахслар дорихона чекларини солиқ органларининг “Soliq” мобиль иловасида QR-коди бўйича рўйхатдан ўтказганда, нарх Фармацевтика тармоғини ривожлантириш агентлигининг ахборот тизимидаги дори воситаларининг чакана референт нархлари билан автоматик тарзда солиштирилади. Чекланган чакана референт нарх оширилган тақдирда юридик шахсдан жарима ундирилади.

Импорт қилувчи томонидан божхонада референт қиймат чегарасига риоя қилиниши, шунингдек 15% чекланган улгуржи устамага ва харид қийматининг 20%и миқдорида чакана устамага риоя қилиниши ушбу кўрсаткични чакана савдода оширмаслик имконини беради.