Енгил саноат ишлаб чиқариш "Ўзбекенгилсаноат" Ўзбекистон давлат уюшмасининг Устави (ЎзР ВМ 06.06.1991 й. 157-сон қарорига илова)
Вазирлар Маҳкамасининг
1991 йил 6 июндаги
ТАСДИҚЛАНГАН
Енгил саноат маҳсулотлари
ишлаб чиқариш"Ўзбекенгилсаноат"
Ўзбекистон давлат уюшмасининг
УСТАВИ
1. Енгил саноат маҳсулотлари ишлаб чиқариш "Ўзбекенгилсаноат" Ўзбекистон давлат уюшмаси (бундан кейин уюшма деб аталади) ўз фаолиятини жумҳурият ва ўз таркибига кирувчи "Ўзбектўқимачи", "Ўзбеккийим", "Ўзбекпойабзал" ва "Ўзбекчинни" жумҳурият концернлари, енгил саноат ва халқ хўжалиги бошқа тармоқларининг бирлашмалари, корхоналари ва ташкилотлари манфаатлари йўлида демократик асосда амалга оширувчи ишлаб чиқариш-хўжалик комплекси ҳисобланади.
2. Биргаликдаги фаолиятни амалга ошириш учун ихтиёрий равишда уюшма таркибига кирган ҳамда таъсис шартномасига имзо чеккан концернлар, давлат, ижара, кооператив, акционерлик, қўшма ва бошқа бирлашмалар, корхоналар ва ташкилотлар* уюшма аъзолари бўлишлари мумкин. Концернларнинг Уставларини Ўзбекистон ССЖ Президенти ҳузуридаги Вазирлар Маҳкамаси билан келишган ҳолда уюшма Кенгаши тасдиқлайди.
Уюшма аъзолари ўз хўжалик мустақилликларини, юридик шахс ҳуқуқларини сақлаб қоладилар, "Ўзбекистон ССЖда корхоналар тўғрисида"ги Ўзбекистон ССЖ Қонунига, Ўзбекистон ССЖнинг амалдаги қонунларига ва мазкур Уставга амал қиладилар.
3. Уюшма юридик шахс ҳисобланади, ўз фаолиятида Ўзбекистон ССЖнинг амалдаги қонунларига, Ўзбекистон ССЖ Олий Кенгашининг бошқа қонунларига, Ўзбекистон ССЖ Президентининг фармонларига, шунингдек, Ўзбекистон ССЖ Президенти ҳузуридаги Вазирлар Маҳкамасининг қарорлари ва фармойишларига амал қилади, банк муассасалари ва ташқи иқтисодиёт банкида ҳисоб-китоб ва бошқа счётларга эга бўлади, алоҳида мулкка эгалик қилади, мустақил ва консолидация қилинган балансларга эга бўлади.
Уюшма концернлар ва уюшма таркибига кирувчи корхоналар ва ташкилотларнинг давлат мулкини бошқаради, уларни хусусийлаштиришни амалга оширади, давлат ҳамда бошқа корхоналар ва ташкилотларни, тижорат банкини ташкил этади, қайта ташкил этади ва тугатади.
Уюшма ўз мажбуриятлари бўйича ўзига тегишли бўлган мол-мулк учун жавоб беради, бу мол-мулкка қонун бўйича жарима солиниши мумкин.
Уюшма давлат, унинг органлари ва ташкилотлари мажбуриятлари учун жавоб бермаганидек, давлат, унинг органлари ҳам уюшма мажбуриятлари учун жавоб бермайди.
Уюшма аъзолари уюшманинг мажбуриятлари учун жавоб бермаганидек, уюшма ҳам ўз аъзоларининг мажбуриятлари учун жавоб бермайди.
4. Концернлар, корхоналар билан уюшма ўртасидаги муносабатлар Таъсис шартномаси ва мазкур Уставга мувофиқ ҳуқуқлар ва ваколатларнинг бир қисмини уюшманинг раҳбар органларига бериш асосида йўлга қўйилади. Уюшма аъзолари ўртасидаги муносабат шартнома асосида йўлга қўйилади.
5. Уюшма Ўзбекистон ССЖ Давлат герби тасвирланган ҳамда ўз номи ўзбек ва рус тилларида ёзилган муҳрга, эмблемага ва уюшма эмблемаси тасвирланган муҳрга эга бўлади.
II. УЮШМАНИНГ МАҚСАДИ ВА ВАЗИФАЛАРИ
6. Концернлар ва корхоналарнинг ташаббуси ҳамда тадбиркорлигини ривожлантириш шароитида аҳолининг юқори сифатли халқ истеъмоли молларига бўлган талабини қондириш, ассортимент, технология, инвестиция, тижорат сиёсатини ўтказиш пайтида уюшма аъзоларининг фаолиятини мувофиқлаштириш ҳамда бозор иқтисодиёти шароитида халқаро ҳамкорликни амалга ошириш уюшма фаолиятининг мақсади ҳисобланади.
7. Қуйидагилар уюшманинг асосий вазифалари ҳисобланади:
енгил саноат ривожланиши концепциясини шакллантириш, уюшма иштирокчиларининг узоқ муддатли истиқболларини, мақсадли илмий-техника, иқтисодий, ижтимоий дастурларини ишлаб чиқиш ва уларни тасдиқлаш;
уюшма иштирокчиларининг биргаликдаги куч-ғайратлари билан хўжаликни энг самарали юритиш учун шарт-шароитлар яратиш, энг кўп фойда олиш, ишлаб чиқариш потенциалини кучайтириш, хом ашё, моддий ва меҳнат ресурсларидан оқилона фойдаланиш ва шу асосда тармоқнинг иқтисодий ва ижтимоий ривожланишини жадаллаштириш;
саноатнинг бозор муносабатлари шароитида ишлашини ҳисобга олган ҳолда иқтисодий нормативлар, давлат буюртмаси ва бошқа кўрсаткичларни ишлаб чиқиш ҳамда уларни концернлар ва корхоналарга етказиш;
концернлар, корхоналарнинг режалари ва давлат буюртмаси негизида иқтисодий ва ижтимоий ривожланиш режаларини шакллантириш;
концерннинг ҳар бир иштирокчиси ва умуман уюшманинг манфаатлари йўлида балансланган ихтисослаштириш ва ишлаб чиқаришни тармоқ ичида кооперациялаш, хом ашё ва моддий-техника ресурсларини оқилона тақсимлаш йўли билан уюшма аъзолари ишининг юқори самарадорлигига эришиш учун уларнинг техникавий, хўжалик ва иқтисодий фаолиятини мувофиқлаштириш;
концернлар ва уюшма корхоналарида фан-техника тараққиёти ривожланишини йўналтириш, техника, хавфсиз технологиялар ва материалларнинг принципиал янги прогрессив турларини ишлаб чиқиш ва қўллаш;
маҳаллий хом ашё ресурсларидан устун даражада маҳсулот ишлаб чиқариш бўйича уюшманинг хом ашё ва ишлаб чиқариш базасини ривожлантириш вазифасини ҳал этиш учун инвестиция соҳасидаги стратегияни шакллантириш;
ички ва ташқи бозор конъюнктурасини ўрганиш, ўзаро фойдали ташқи иқтисодий алоқаларнинг янги шаклларини, хорижий ташкилотлар ва корхоналар билан валюта-молия ва илмий-техникавий ҳамкорликни ривожлантириш, қўшма корхоналар ташкил этиш;
корхоналарнинг ташқи иқтисодий фаолиятини мувофиқлаштириш, шунингдек, экспорт ва импорт операциялари, шу жумладан, товарлар, хом ашё, материаллар, асбоб-ускуна ва эҳтиёт қисмларнинг бутун номенклатураси бўйича товар айирбошлаш битимлари бўйича методик ёрдам кўрсатиш;
ташқи иқтисодий алоқаларда фаолият доирасини белгилаш ва рухсатнома берилиши керак бўлган маҳсулотлар рўйхати бўйича таклифлар тайёрлаш;
"Ўзлегимпэкс" жумҳурият ташқи иқтисодий фирмаси орқали концернлар ва уюшма таркибига кирувчи корхоналар ишлаб чиқариш фаолиятининг предмети бўлган товарлар бўйича зкспорт-импорт операцияларини амалга ошириш;
енгил саноатнинг экспорт имкониятларини кенгайтиришга доир ишларни мувофиқлаштириш ва валюта билан ўзини ўзи таъминлаш учун шароитлар яратиш;
қўшма корхоналар ташкил этиш ва уларнинг фаолиятида концернлар ва корхоналарга ёрдам кўрсатиш;
зарур асбоб-ускуналар, технология, ишлар ва хизматлар импортини амалга оширишни ўз ичига олган ҳолда хорижий фирмалар томонидан "тайёр ҳолдаги" енгил корхоналар барпо этилишини ташкил қилиш ва унга кўмаклашиш;
хўжаликни юритишнинг ижара шаклларига ўтишда, кичик корхоналар ташкил этишда ва бозор муносабатлари шароитида тадбиркорликнинг хил-махил шаклларини ривожлантиришда концернлар, корхоналарга ёрдам кўрсатиш бўйича комплекс чора-тадбирларни амалга ошириш;
концернлар ва уюшма корхоналарининг буюртмалари (ҳисоб-китоблари) асосида марказлаштирилган тартибда тақсимланадиган эҳтиёжларни аниқлаш, тармоқ ва тармоқлараро балансларга, йиллик ва узоқ муддатли дастурларга мувофиқлаштирилган ҳолда, уларнинг харажатлари лимитларини (эҳтиёжларини) ишлаб чиқиш;
қабул қилинган ишлаб чиқариш режаларининг моддий ва хом ашё ресурслари, шу жумладан, давлат буюртмаси (етказиб беришлар) билан таъминланганлигини таҳлил қилиш;
хўжалик ҳисобидаги жумҳурият кооператив тижорат маркази орқали енгил саноат номенклатураси (истеъмол қилинадиган хом ашё ва тайёр маҳсулот) бўйича ишлаб чиқарувчиларнинг истеъмолчилар билан хўжалик алоқаларини ташкил этишда таъминот-сотиш ва воситачилик фаолиятини амалга ошириш, шу жумладан, ССЖИ ва чет эл ҳудудида уюшмага кирувчи корхоналар учун хом ашё ва материалларни мустақил, шунингдек, жумҳурият таъминот органлари иштирокида харид қилиш;
уюшма ва концернлар таркибига кирувчи корхоналарда тайёрланадиган хом ашё, материаллар ва тайёр маҳсулотларни сотишни, шу жумладан, истеъмолчилар маҳсулотни шартнома бўйича олишни рад этишганда уюшманинг фирма савдо тармоқлари ва кооператив тижорат маркази орқали сотишни ташкил этиш;
уюшма иштирокчиларининг розилиги билан ишлаб чиқарилаётган маҳсулотнинг нархлар даражасини тартибга солиш бўйича қарор кабул қилиш;
концернлар, корхоналарга моддий-техника таъминотида, ишлаб чиқарилган маҳсулотни сотишда, маркетинг хизматини ривожлантиришда, ижтимоий соҳанинг моддий базасини мустаҳкамлашда ва жамоаларнинг ижтимоий ривожланиши учун қулай имкониятлар яратишда ёрдам кўрсатиш;
ахборот марказлари ва тармоқлари базасида ишлаб чиқариш ва илмий жамоаларнинг ўзаро ҳамкорлигини, концернлар ва уюшма корхоналари учун сервис ҳамда бошқа вазифаларнинг ҳал этилишини таъминлаш;
корхоналарнинг розилиги билан бўш молиявий ресурслардан моҳирлик билан фойдаланиш имкониятларини рўёбга чиқариш, катта харажатлар талаб этувчи тармоқ ва тармоқлараро лойиҳаларни бажариш учун банкларнинг кредит ресурсларини ва бошқа манбаларни жалб этиш;
марказлаштирилган бюджет маблағлари, шунингдек, бирлашмалар ва корхоналарнинг ихтиёрий ажратмалари ҳажмини аниқлаш, уларни капитал қурилиш иншоотлари, ишлаб турган корхоналарни кенгайтириш, қайта қуриш, зарурат бўлганда эса техника билан қайта жиҳозлаш, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш тадбирлари, тармоқлараро илмий-техникавий ишланмалар ва уларни маблағ билан таъминлаш бўйича тақсимлаш;
енгил саноат корхоналарини қуриш, кенгайтириш ва қайта қуришнинг техника-иқтисодий асосланишини, техника-иқтисодий ҳисоб-китоблари ва лойиҳаларини тасдиқлаш ҳамда қурилишнинг смета қиймати ва қурилишнинг техника-иқтисодий кўрсаткичлари ўзгаришларини асослаб берувчи тақдим этилган материаллар бўйича уларни қайта тасдиқлаш;
марказлаштирилган тартибда ажратиладиган чет эл валюта маблағларини, шунингдек, корхоналарнинг импорт бўйича хом ашё, материаллар, асбоб-ускуналар, шу жумладан, қурилаётган корхоналар учун ва эҳтиёт қисмлар олиш учун ихтиёрий равишда ажратадиган валюта маблағларини тақсимлаш;
концернлар, корхоналар ҳамда концернлар (концернларнинг тақдимига кўра) ва уюшма бошқа иштирокчиларининг раҳбарларини танлаш, жой-жойига қўйиш, кадрлар сиёсатини ўтказиш, кадрларни тайёрлаш, қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини оширишни ташкил этишда ёрдам кўрсатиш;
концернлар, корхоналар ҳуқуқларини ҳимоя қилишни таъминлаш, уларга ҳуқуқий ёрдам кўрсатиш;
йиғма-бухгалтерия ва статистика ҳисоботини олиб бориш;
молия-хўжалик фаолияти соҳасида қабул қилинган қарорларнинг бажарилишини назорат қилиш;
уюшмага кирувчи саноат тармоқларини ривожлантириш ва такомиллаштириш бўйича концернлар билан биргаликда ҳокимиятнинг қонун чиқарувчи ва ижроия органларига таклифлар тайёрлаш;
саноат моделлаштириши, рекламани ташкил этиш, концернга маркетинг, лизинг хизматлари кўрсатиш, бошқарув, шартнома-ҳуқуқ масалаларида ёрдам бериш бўйича ишларни мувофиқлаштириш.
III. УЮШМАНИНГ МОЛ-МУЛКИ ВА МАБЛАҒЛАРИ
8. Уюшма ўзига биркитилган мол-мулкка эгалик қилиш, ундан фойдаланиш ва уни тасарруф этиш ҳуқуқини ўз фаолиятининг мақсад ва вазифалари ҳамда мол-мулкнинг нимага мўлжалланганлигига мувофиқ равишда амалга оширади.
9. Уюшманинг мол-мулки устав фонди, таъсис (кириш) фонди, марказлаштирилган фонд, валюта фонди, асосий фондлар ва биргаликдаги хўжалик иншоотларининг оборот маблағлари, резерв (эҳтиёт) фонди, дивидендлар ва ишлаб чиқариш, тижорат ва ташқи иқтисодий фаолиятдан олинадиган бошқа даромадлардан иборат бўлади.
Устав фонди уюшманинг асосий фондлари, оборот маблағлари, бошқа моддий бойликлари ва молиявий ресурсларидан, шу жумладан, корхоналар ва структуравий бўлинмаларнинг ишлаб чиқариш-хўжалик функциясини бажариш учун уюшма маблағлари ҳисобидан яратилган мол-мулклардан иборат бўлади.
Уюшманинг таъсис фонди иштирокчиларнинг пай ва кириш бадаллари ҳисобига ташкил топади.
Валюта фонди биргаликдаги ташқи иқтисодий фаолиятдан олинган натижанинг улуши сифатида ҳосил бўлади.
Илмий-техника, ишлаб чиқариш ва ижтимоий ривожланишнинг аниқ муаммоларини ҳал этиш учун ихтиёрий асосда бирлашган уюшма аъзоларининг мақсадли омонатларидан фойдаланиш мумкин.
Бундан ташқари, уюшма мол-мулки ўзининг ишлаб чиқариш-хўжалик фаолияти даромадлари, банк кредитлари, бюджет ва бошқа марказлаштирилган тартибда ажратиладиган маблағлар, қимматбаҳо қоғозларни сотиш ва дивидендлардан олинган даромадлар ҳисобига ҳосил бўлади.
Уюшманинг мол-мулки ва маблағлари тўлиқ унинг тасарруфида бўлади ва мусодара қилиниши мумкин эмас.
10. Иштирокчи корхоналарнинг мол-мулки уюшма мулки ҳисобланмайди, корхоналар томонидан ихтиёрий равишда уюшма мулкига берилган мол-мулк бундан мустаснодир.
11. Уюшма бошқаруви ва унинг ишчи аппарати уюшманинг уюшма аъзоларининг фойдадан ажратадиган маблағлари ҳисобига сақланади.
12. Ажратмалар миқдори, ҳосил бўлган фондлар ва резервлардан фойдаланишнинг йўналиши ва тартиби уюшма Кенгаши томонидан белгиланади.
УЛАРНИНГ ҲУҚУҚ ВА МАЖБУРИЯТЛАРИ
13. Уюшманинг Уставини тан оладиган ва уюшманинг вазифаларига мувофиқ ишлаб чиқариш-хўжалик ва бошқа фаолиятни амалга ошириш юзасидан ўз зиммасига мажбурият олган давлат концернлари, бирлашмалари, корхоналари ва ташкилотлари, кооператив корхоналар, қўшма ва чет эл корхоналари ва ташкилотлари уюшма иштирокчилари бўлиши мумкин.
14. Уюшма иштирокчилари қуйидаги ҳуқуқларга эгадирлар:
уюшма фаолияти масалалари бўйича унинг раҳбар органлари кўриб чиқиши учун таклифлар киритиш ҳамда уюшманинг раҳбар органлари мажлисларида бу масалаларнинг муҳокама қилинишида қатнашиш;
тармоқ ва корхоналарнинг энг юқори натижаларга эришиши ва иқтисодий фойда олиши мақсадида уюшма Кенгашининг розилиги билан ўз имкониятлари ва мол-мулкининг бир қисми билан бошқа хўжалик ва бирлашмаларда қатнашиш;
предметли (мақсадли) фаолият шартномаларига мувофиқ мақсадли дастурларга қўйилган қўшимча бадалларга, бадалларга мутаносиб равишда даромад олиш;
тузилган шартномалардан ортиқча ишлаб чиқарилган маҳсулотларни "Ўзбекенгилсаноат" уюшмаси бошқаруви билан келишган ҳолда савдо биржасида ёки зарур асбоб-ускуна, хом ашё ва моддий ресурслар айирбошлаб, уларни бартер асосидаги шартнома нархларида сотиш;
хом ашё ва материал етказиб берувчилар ҳамда улгуржи ва чакана савдо корхоналари билан ҳисоб-китобларда лимитлаштирилган чек дафтарчаларининг ҳисоб-китоб чекларидан фойдаланиш;
концернларнинг, корхоналарнинг манфаатларига дахлдор масалаларни тайёрлашда, муҳокама қилишда ва ҳал этишда катнашиш;
уюшма Кенгашининг кўриб чиқиши учун киритилган масалаларни кўриб чиқишда тенг шароитларда қатнашиш;
ўзининг ривожланиши манфаатларини кўзлаб уюшманинг илмий-техника ишланмаларини, маҳсулотларини, уюшманинг концернлари, корхоналари ва ташкилотлари томонидан кўрсатиладиган хизматларни қўллаш ҳуқуқидан биринчи навбатда фойдаланиш;
ўз фирма белгисида уюшма эмблемасидан фойдаланиш ва ўзининг фирма иш қоғозлари ва муҳрларида уюшмага тегишлилигини кўрсатиш;
меҳнат жамоасининг қарорига кўра тузилган шартномаларга мувофиқ уюшманинг бошқа иштирокчилари олдидаги мажбуриятларни сақлаган ҳолда уюшма таркибидан чиқиш.
15. Уюшма аъзолари:
уюшма Уставига риоя қилишга, унинг раҳбар органлари қарорларини бажаришга;
ўзининг молия-хўжалик ва бошқа фаолиятини умуман уюшманинг ривожланиши ва иқтисодий фойда олиши билан узвий бирга қўшилишини таъминлаб, уюшма вазифаларига мувофиқ амалга оширишга;
уюшма Кенгаши томонидан белгиланган бадалларни молиявий фондларга белгиланган муддатларда тўлашга мажбурдирлар.
V. УЮШМА ИШТИРОКЧИЛАРИНИНГ ЖАВОБГАРЛИГИ
16. Уюшма иштирокчилари:
ўз зиммаларига олган шартнома мажбуриятларини бажармаганликлари учун;
умуман уюшмага зарар етказган ўз хатти-ҳаракатлари учун;
Кенгаш ва бошқарув қарорларини бажармаслик натижасида шерикларга етказилган зарар учун;
аҳоли ва умуман халқ хўжалигининг иштирокчилар зиммасига шартнома мажбуриятлари кўринишида юклатилган маҳсулотларга бўлган эҳтиёжларини қондирмаганликлари учун қонун томонидан белгиланган тартибда жавоб берадилар.
17. Уюшма иштирокчиларининг раҳбарлари, Кенгаш аъзолари моддий зарар етказилишига олиб келган ўз қарорлари учун интизомий ва моддий жавобгардирлар.
18. Уюшмани бошқариш демократик асосда амалга оширилади. Уюшма Кенгаши ва бошқарув уюшманинг раҳбар органлари ҳисобланади.
19. Уюшма Кенгаши бошқарувнинг юқори органи ҳисобланади. Кенгаш таркибига концернларнинг, йирик корхоналарнинг раҳбарлари, уюшма таъсисчилари, шунингдек, бошқарув аъзолари ва уюшма комплексларининг раҳбарлари ҳал қилувчи овоз бериш ҳуқуқи билан кирадилар.
Уюшма бошқарувининг Раиси бир вақтнинг ўзида Ўзбекистон ССЖ Президенти ҳузуридаги Вазирлар Маҳкамаси Раисининг ўринбосари ҳисобланади.
Уюшма Кенгашининг мажлиси унинг Раиси томонидан заруратга қараб, лекин бир йилда камида икки марта чақирилади. Кенгашнинг навбатдан ташқари мажлислари уюшма иштирокчиларининг камида учдан бир қисмининг талаби билан чақирилади.
Уюшма Кенгашининг қарори очиқ овоз бериш йўли билан қабул қилинади ва қарор билан расмийлаштирилади. Кенгашнинг ҳар бир иштирокчиси бир овоз бериш ҳуқуқидан фойдаланади. Овозлар тенг бўлган тақдирда Раиснинг овози ҳал қилувчи ҳисобланади.
Уюшма Кенгаши мажлисларида қуйидаги масалалар кўриб чиқилади:
уюшма фаолияти дастурлари ва режаларини ишлаб чиқиш ва уларни рўёбга чиқариш;
уюшма фондлари ва резервларини шакллантириш ва улардан фойдаланиш тартиби;
мақсадли ишлаб чиқариш, илмий-техника, инвестиция, ижтимоий ва табиатни муҳофаза қилиш дастурларини маблағ билан таъминлаш учун уюшма иштирокчиларининг қўшимча улуш бадалларини жалб этиш тўғрисида;
янги аъзолар қабул қилиш ва унинг иштирокчиларининг уюшма таркибидан чиқиши;
аппаратнинг тузилиши ва ходимлари сонини, фондни, лавозим окладларини, хўжалик фаолияти натижалари учун мукофотлаш ва моддий рағбатлантириш тизимини, уюшма ва концернлар аппарати бошқарувини сақлаш харажатларини тасдиқлаш;
шунингдек:
бошқарувнинг, Кенгаш ишчи комиссияларининг ўз ишлари тўғрисидаги ҳисоботлари эшитилади ва тегишли қарор қабул қилинади;
бошқарувнинг қарори юзасидан шикоятлар ва унинг фаолиятига тегишли бўлган бошқа масалалар кўриб чиқилади.
20. Уюшма Кенгаши Раисни, унинг ўринбосарларини ва уюшма бошқаруви таркибини, Кенгашнинг қарори билан муддатидан илгари чақириб олиш ҳуқуқи билан, беш йил муддатга сайлайди. Кенгаш Раиси айни бир вақтда бошқарув Раиси ҳам ҳисобланади ва Ўзбекистон ССЖ Президенти ҳузуридаги Вазирлар Маҳ.камаси томонидан тасдиқланади. Уюшма бошқаруви Раисининг ўринбосарлари жумҳурият Вазирлар Маҳкамаси томонидан белгиланган тартибда тасдиқланади.
21. Бошқарув уюшма фаолиятига раҳбарлик қилади ва унга юклатилган вазифаларнинг бажарилиши учун жавоб беради.
Бошқарув мажлиси унинг Раиси томонидан заруратга қараб, аммо бир ойда камида бир марта чақирилади. Бошқарув қарори очиқ овоз бериш йўли билан қабул қилинади. Овозлар тенг бўлганда Раиснинг овози ҳал қилувчи ҳисобланади. Бошқарув қарори қарорлар ёки буйруқлар кўринишида ҳаётга жорий этилади ҳамда у уюшма ва концернлар барча аъзоларининг бажариши учун мажбурийдир.
Уюшма бошқаруви:
Кенгаш қарорларининг бажарилишини таъминлайди;
Кенгашда кўриб чиқилиши керак бўлган барча масалаларнинг олдиндан ишлаб чиқилишини таъминлайди;
уюшма истиқболини аниқлашни, дастурлари ва режаларини ишлаб чиқишни ташкил этади ва уларни рўёбга чиқариш юзасидан чора-тадбирлар кўради;
уюшма номидан банкдан кредит олиш тўғрисида қарор қабул қилади;
уюшманинг бошқарув ва ташкилий тузилишини такомиллаштириш юзасидан таклифларни ишлаб чиқади ва тасдиқлаш учун уюшма Кенгашига киритади;
уюшма таркибига кирувчи концернлар, корхоналар ва ташкилотларнинг хўжалик фаолияти масалаларини кўриб чиқади;
илмий-техника кенгашини ташкил этади ҳамда унинг миқдорий ва шахсий таркибини белгилайди.
22. Бошқарув Раиси бошқарув ва аппарат фаолиятига раҳбарликни амалга оширади, уюшмага юклатилган вазифаларнинг бажарилиши учун жавоб беради, бошқарув аъзолари ўртасида вазифаларни тақсимлайди ва уларнинг ваколатларини белгилайди.
Бошқарув Раиси:
буйруқлар, қарорлар, йўриқномалар ва ўзининг ваколатига кирувчи масалалар бўйича бошқа актлар чиқаради;
жумҳурият, уюшма Кенгашининг қонунчилик ва норматив актлари ва ўз қарорларининг бажарилиши устидан назоратни амалга оширади;
исталган совет ва чет эл юридик ва жисмоний шахслари билан муносабатларда уюшма номидан вакиллик қилади, уюшма номидан битимлар, шартномалар ва бошқа битишувлар тузади ҳамда бундай битишувлар тузиш учун ишончнома беради;
штат жадвалини, уюшма аппаратини сақлаш харажатлари сметасини, унинг структуравий бўлинмалари тўғрисидаги низомни, уюшма аппарати ходимларини ва концернлар раҳбарларини мукофотлашнинг барча тизимлари бўйича мукофотларни тақсимлайди;
уюшма аппарати ходимларини лавозимга тайинлайди ва лавозимдан бўшатади, уларга лавозим окладлари ва устамалар белгилайди, аппарат ходимларини рағбатлантиради ва уларга жазо беради;
концернларнинг корхоналари (уларнинг тақдимига кўра) ва уюшма раҳбарларини тайинлайди, улар билан контрактлар (шартномалар) тузади, контракт (шартнома, битишув) шартларига мувофиқ уларни лавозимидан бўшатади;
концернлар ва уюшма тафтиш комиссиялари таркибини тасдиқлайди;
сайловлар ўтказилгунга қадар, белгиланган тартибда, уюшма бошқаруви ва концернлар раисининг ўринбосари вазифасини бажарувчиларни тайинлайди;
аппаратнинг тузилишини ва ходимлари сонини, фондни, лавозим окладларини, хўжалик фаолияти натижалари учун мукофотлаш ва моддий рағбатлантириш тизимини, уюшма вз концернлар аппарати бошқарувини сақлаш харажатларини тасдиқлайди;
уюшманинг фаолиятини таъминлаш учун зарур бўлган доимий ва вақтинчалик ишчи комиссиялар тузади;
корхоналарнинг ва уюшма ҳузуридаги тузилмаларнинг уставларини тасдиқлайди;
далолатномалар беради, пул маблағлари ва моддий бойликлар олиш учун счётлар ва тўлов топшириқларига имзо чекади;
уюшманинг раҳбар органлари томонидан юклатиладиган бошқа функцияларни бажаради.
23. Раҳбарликнинг жорий функциясини амалга ошириш, Кенгаш ва бошқарув ишини таъминлаш, умумхўжалик функцияларини бажариш учун уюшмада ишчи аппарат ташкил этилади.
VII. ҲИСОБГА ОЛИШ, ҲИСОБОТ ВА НАЗОРАТ
24. Уюшма оператив ва бухгалтерия ҳисобини амалга оширади, статистика ҳисоботини юритади.
Белгиланган тартибда молия-хўжалик фаолиятининг барча турлари бўйича ҳисобот тақдим этади, ҳисоботлар ва балансларнинг ишончлилигини таъминлайди.
25. Уюшма амалдаги қонунчиликка мувофиқ, концернлар, уюшма таркибига кирувчи корхоналар молия-хўжалик фаолиятининг комплекс тафтишини ўтказишни таъминлайди.
26. Уюшманинг тафтиш комиссияси амалдаги конунчиликка, уюшма Уставига, моддий ва молиявий ресурслардан фойдаланиш тартибига, молия ва шартнома интизомига риоя қилиниши, шунингдек, уюшма аъзоларининг таклифлари, меҳнаткашларнинг ариза ва шикоятлари бўйича қабул қилинган қарорларнинг ўз вақтида бажарилиши устидан назоратни амалга оширади.
27. Уюшма тафтиш комиссиясига раҳбарликни тафтиш комиссиясининг раиси амалга оширади.
28. Тафтиш комиссиясининг раиси уюшма Кенгаши томонидан 5 йил муддатга сайланади.
29. Тафтиш комиссияси уюшма Кенгаши олдида ҳисоб беради ва ўз ишининг натижалари тўғрисида бошқарувга ахборот беради.
VIII. УЮШМА ВА УНИНГ ТАЪСИСЧИЛАРИ
ФАОЛИЯТИНИ ТЎХТАТИШ
30. Уюшма фаолиятини тўхтатиш уюшма Кенгашининг қарорига кўра амалга оширилади.
*) Бундан кейин "корхоналар" деб аталади.
Бизнинг Facebook
Телеграм канали @uz_buxgalter
