Маъмурий ҳуқуқбузарлик содир этган шахслар ва маъмурий ҳуқуқбузарлик йўли билан маънавий, жисмоний ёки мулкий зарар етказилган шахсларни марказлаштирилган ҳисобга олиш тартиби тўғрисида Низом (ЎзР ВМ 03.05.2018 й. 322-сон қарорига 1-илова)

Вазирлар Маҳкамасининг

2018 йил 3 майдаги

322-сон қарорига

1-ИЛОВА

Маъмурий ҳуқуқбузарлик содир этган

шахслар ва маъмурий ҳуқуқбузарлик йўли билан

маънавий, жисмоний ёки мулкий зарар етказилган

шахсларни марказлаштирилган ҳисобга

олиш тартиби тўғрисида

НИЗОМ

1-БОБ. УМУМИЙ ҚОИДАЛАР

1. Ушбу Низом маъмурий ҳуқуқбузарликлар содир этган шахслар ва маъмурий ҳуқуқбузарлик йўли билан маънавий, жисмоний ёки мулкий зарар етказилган шахсларни (кейинги ўринларда маъмурий ҳуқуқбузарлик содир этган шахслар ва жабрланувчилар деб аталади) марказлаштирилган ҳисобга олиш тартибини белгилайди.

2. Маъмурий ҳуқуқбузарлик содир этган шахслар ва жабрланувчилар тўғрисидаги маълумотларни ягона марказлаштирилган ахборот тизимида жамлаш, ишлаш, умумлаштириш, сақлаш, таҳлил қилиш ва уларни рухсатсиз фойдаланишдан ҳимоя қилиш, шунингдек, уларни давлат органларига тақдим этиш ҳисобга олишнинг асосий вазифалари ҳисобланади.

3. Қуйидагилар ҳисобга олишнинг асосий принциплари ҳисобланади:

қонунийлик;

ахборотнинг холислиги, ишончлилиги ва таққосланувчанлиги;

ахборотдан ушбу Низомда ва бошқа қонун ҳужжатларида белгиланган доирада фойдаланилиши ва уларнинг ошкоралиги;

ҳисобга олишнинг мажбурийлиги ва бир хиллиги.

4. Ушбу Низомда қуйидаги асосий тушунчалардан фойдаланилади:

маълумотларнинг идоравий базаси - Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар, Тошкент шаҳридаги ваколатли органлар барча бўлинмаларининг (туман, шаҳар, вилоят, республика бўғинининг) қарорлари асосида маъмурий ҳуқуқбузарлик содир этган шахслар ва жабрланувчилар тўғрисидаги ахборот мавжуд бўлган маълумотларнинг идоравий электрон базаси;

маълумотларнинг ҳудудий базаси - Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар, Тошкент шаҳридаги барча ваколатли органларнинг қарорлари асосида маъмурий ҳуқуқбузарлик содир этган шахслар ва жабрланувчилар тўғрисидаги ахборот мавжуд бўлган маълумотларнинг ҳудудий электрон базаси;

ягона марказлаштирилган ахборот тизими - республика бўйича маъмурий ҳуқуқбузарлик содир этган шахслар ва жабрланувчилар тўғрисидаги маълумотларнинг ягона марказлаштирилган электрон базаси;

ваколатли органлар - қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда маъмурий ҳуқуқбузарликлар юзасидан иш юритиш ва тегишли жазо чораларини қўллаш ваколатига эга бўлган давлат органлари;

ваколатли органнинг ҳудудий бўлинмаси - Қорақалпоғистон Республикаси, вилоят бўғинининг ваколатли таркибий тузилмаси;

хос рақам - ягона марказлаштирилган ахборот тизими томонидан маъмурий баённома рақамига боғлиқ бўлмаган, маъмурий жазога тортилган шахсга нисбатан ахборот тизимига киритилган қарорга бериладиган идентификациялаш рақами;

биллинг тизими - маъмурий жазо чорасига тортилган шахсларга нисбатан ундирилган ёки тўланган жарима йиғимларини (суммаларини) автоматлаштирилган электрон тўлов тизимлари орқали ҳисобга олиш тизими;

талабнома - тегишли ваколатли органларнинг ёзма талабига биноан шахснинг Ўзбекистон Республикаси ҳудудида маъмурий жавобгарликка тортилган ёки тортилмаганлиги ҳақидаги маълумотларни сўраш учун белгиланган шаклдаги расмий ҳужжат.

5. Маъмурий ҳуқуқбузарлик содир этган шахслар ва жабрланувчиларнинг марказлаштирилган ҳисоби Ўзбекистон Республикаси Ички ишлар вазирлиги томонидан ягона марказлаштирилган ахборот тизимини шакллантириш ва юритиш орқали амалга оширилади.

6. Ягона марказлаштирилган ахборот тизими, маълумотларнинг ҳудудий ва идоравий базалари чекланган ҳолда фойдаланиладиган ахборот ресурслари ҳисобланади.

7. Ягона марказлаштирилган ахборот тизими маълумотларнинг ҳудудий базалари асосида шакллантирилади.

Маълумотларнинг ҳудудий базалари маълумотларнинг идоравий базалари асосида Қорақалпоғистон Республикаси Ички ишлар вазирлиги, Тошкент шаҳар Ички ишлар бош бошқармаси, вилоятлар ички ишлар бошқармалари томонидан (кейинги ўринларда ички ишлар органлари деб аталади) шакллантирилади.

8. Маълумотларнинг идоравий базалари ҳисобга олиш ҳужжатлари асосида ваколатли органларнинг ҳудудий бўлинмалари томонидан шакллантирилади.

9. Қуйидагилар ҳисобга олиш ҳужжатлари ҳисобланади:

ушбу Низомга 1-иловага мувофиқ шакл бўйича маъмурий ҳуқуқбузарлик содир этган шахсларни ҳисобга олиш карточкаси (кейинги ўринларда 1-шаклдаги карточка деб аталади);

ушбу Низомга 2-иловага мувофиқ шакл бўйича маъмурий ҳуқуқбузарлик содир этган (баённома тузилмасдан) шахсларни ҳисобга олиш карточкаси (кейинги ўринларда 2-шаклдаги карточка деб аталади);

ушбу Низомга 3-иловага мувофиқ шакл бўйича жабрланувчи шахсларни ҳисобга олиш карточкаси (кейинги ўринларда 3-шаклдаги карточка деб аталади);

ушбу Низомга 4-иловага мувофиқ шакл бўйича маъмурий жазони қўллаш тўғрисидаги қарорни ижро этиш ҳақидаги билдиришнома (кейинги ўринларда билдиришнома деб аталади).

10. Ҳисобга олиш ҳужжатлари ва маълумотлар базалари давлат тилида юритилади.

11. Ҳисобга олиш ҳужжатларига ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш тақиқланади. Ҳисоб карточкаларнинг реквизитларини тўлдириш мажбурийлигини кўрсатувчи намунавий шаклларга ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш тегишли вазирликлар ва идоралар билан келишган ҳолда амалга оширилади.

12. Болалар масалалари бўйича комиссияларнинг қарорлари асосида маъмурий жазога тортилган шахслар ички ишлар органлари томонидан ҳисобга олинади.

2-БОБ. МАЪМУРИЙ ҲУҚУҚБУЗАРЛИК СОДИР

ЭТГАН ШАХСЛАР ВА ЖАБРЛАНУВЧИЛАРНИ ҲИСОБГА

ОЛИШ ҲУЖЖАТЛАРИНИ ТАҚДИМ ЭТИШ ТАРТИБИ

13. Маъмурий ҳуқуқбузарликлар тўғрисидаги ишларни кўриб чиқишга ваколатли органларнинг (кейинги ўринларда ваколатли органлар деб аталади) барча бўғинлари (туман, шаҳар, вилоят, республика) ушбу Низомда белгиланган тартибда ва муддатларда карточкалар ва билдиришномаларни ушбу ваколатли органнинг тегишли ҳудудий бўлинмаларига тақдим этадилар.

14. Маъмурий жазони қўллаш тўғрисида қарор (ажрим) чиқарилган ёки Ўзбекистон Республикасининг Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекси 283-моддасига мувофиқ ҳуқуқбузарлик содир этилган жойда жарима солинган шахслар ҳисобга олинади.

15. Махсус автоматлаштирилган фото ва видео қайд этиш техника воситалари қайд этган ҳуқуқбузарликлар учун карточка тўлдирилмайди, лекин маълумотлар электрон алоқа тармоғи орқали онлайн режимида ягона марказлаштирилган ахборот тизимига тақдим этилади.

16. Маъмурий ҳуқуқбузарлик тўғрисидаги ишларни кўриб чиқишга ваколатли мансабдор шахс томонидан маъмурий ҳуқуқбузарлик тўғрисидаги кўриб чиқилган ёки кўриб чиқиш учун белгиланган тартибда маъмурий ишлар бўйича судга юборилган иш юзасидан қарорлар чиқарилгандан сўнг, ушбу иш бўйича маъмурий ҳуқуқбузарлик тўғрисидаги баённомани тузган ёки масъул этиб тайинланган мансабдор шахс карточка ва билдиришномани ушбу Низомга мувофиқ электрон шаклда (кейинги ўринларда электрон карточка ва электрон билдиришнома деб аталади) тўлдиради, сўнгра уларни белгиланган намунада бир нусхада қоғозга кўчиради (кейинги ўринларда қоғоз карточка ва қоғоз билдиришнома деб аталади) ва имзолайди.

17. Суд ва ваколатли органларнинг маъмурий жазони қўллаш, ўзгартириш ёки бекор қилиб, маъмурий ишни тугатиш тўғрисида қарори қонуний кучга кирган кундан бошлаб уч кун давомида маъмурий ҳуқуқбузарлик тўғрисидаги баённомани тузган ваколатли органга юборилади.

18. Ваколатли органларнинг мансабдор шахслари суд қарорлари асосида карточка ва билдиришномани ушбу Низом талабларига мувофиқ қатъий равишда электрон шаклда тўлдиради, сўнгра уларни белгиланган намунада бир нусхада қоғозга кўчиради ва имзолайди.

19. Карточка ва билдиришномани имзолаган мансабдор шахс унинг ишончлилиги, тўғри тўлдирилганлиги ҳамда уларни тақдим этишнинг ушбу Низомда белгиланган тартиби ва муддатларига риоя қилинганлиги учун жавобгар ҳисобланади.

20. Карточка ва билдиришномалар ваколатли органларнинг ҳудудий бўлинмаларида ушбу Низомда белгиланган муддатларга мувофиқ сақланади.

Ваколатли органнинг ҳудудий бўлинмалари мавжуд бўлмаган тақдирда маълумотларнинг идоравий базасини шакллантириш, карточка ва билдиришномаларни сақлаш ваколатли органнинг республика бўлинмаси томонидан амалга оширилади.

21. Маъмурий ҳуқуқбузарлик содир этган шахсга нисбатан Ўзбекистон Республикасининг Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 21-моддаси тартибида огоҳлантириш эълон қилинганда, шунингдек, маъмурий иш ушбу кодекснинг 271-моддаси 7, 10, 11-бандларида назарда тутилган тартибда тугатилган ҳолларда ҳам карточка тўлдирилади. Ушбу кодексда белгиланган талаблар асосида маъмурий ҳуқуқбузарлик тўғрисидаги ишларни юритишни истисно этувчи бошқа ҳолатларда (Ўзбекистон Республикаси Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 271-моддаси 1-6, 8-9 бандлари) карточка тўлдирилмайди.

22. Ҳисобга олишнинг тўлиқлигини таъминлаш мақсадида ваколатли органнинг барча бўғинлари ҳар чоракда бир марта (ҳисобот чорагидан кейинги ойнинг 10-кунигача) тақдим этилган карточка ва билдиришномаларни тегишли ҳудудий бўлинмадаги маълумотларнинг идоравий базаси билан солиштиради. Солиштиришни ўтказиш тартиби Ўзбекистон Республикаси Ички ишлар вазирлиги билан келишган ҳолда ваколатли органнинг марказий бўлинмаси томонидан белгиланади.

23. Қуйидагилар Ички ишлар вазирлигининг ҳисобга олишни таъминлаш бўйича ваколатига киради:

маъмурий ҳуқуқбузарлик содир этган шахслар ва жабрланувчилар тўғрисидаги маълумотларнинг ягона марказлаштирилган ахборот тизимига онлайн режимида, "Фуқароларнинг биометрик ҳужжатлари электрон тизими" орқали маълумотлар асосида киритилишини шакллантириш;

маъмурий ҳуқуқбузарлик содир этган шахслар ва жабрланувчиларни ҳисобга олиш, маълумотларнинг ҳудудий базаларини шакллантириш ва юритиш бўйича ички ишлар органлари фаолиятини назорат қилиш;

махсус автоматлаштирилган фото ва видео қайд этиш техника воситалари қайд этган ҳуқуқбузарликлар ҳақидаги маълумотларнинг, электрон алоқа тармоғи орқали ягона марказлаштирилган ахборот тизимига киритилишини назорат қилиш;

ички ишлар органларида маъмурий ҳуқуқбузарлик содир этган шахслар ва жабрланувчилар тўғрисидаги маълумотларнинг сақланишини ва уларни рухсатсиз фойдаланишдан ҳимоя қилишни таъминлаш, шунингдек, маъмурий ҳуқуқбузарликларга оид ишлар бўйича жавобгарликка тортилган шахслар тўғрисидаги маълумотларни текшириш ҳамда зарур ахборот олиш учун электрон тартибда масофадан туриб фойдаланишни таъминлаш;

маъмурий ҳуқуқбузарлик содир этган шахсга нисбатан жаримага тортиш тўғрисидаги қарор қабул қилингандан сўнг ундирилган жарима тўловлари автоматлаштирилган тарзда биллинг тизими орқали ягона марказлаштирилган ахборот тизимидан фойдаланиш тартибини назорат қилиш;

ички ишлар органлари томонидан маъмурий ҳуқуқбузарлик содир этган шахслар ва жабрланувчилар тўғрисидаги маълумотларни тақдим этиш тартибига риоя этилишини, шу жумладан, ҳар чоракда камида бир марта ваколатли органлар томонидан тақдим этилган маълумотлар юзасидан солиштириш ишларини ўтказиш ҳамда солиштирилгандан сўнг тафовутлар бўлса, ўша ҳудуд ваколатли органларига маълумотнома юборилишини таъминлаш.

24. Қуйидагилар ҳисобга олиш бўйича ваколатли органлар марказий ва ҳудудий бўлинмаларининг ваколатига киради:

маъмурий ҳуқуқбузарлик содир этган шахслар ва жабрланувчиларни ҳисобга олиш, маълумотларнинг идоравий базаларини шакллантириш ва юритиш, маълумотларни ички ишлар органларига белгиланган муддатларда тақдим этиш бўйича идоравий бўйсунувчи органлар (мансабдор шахслар) фаолиятини назорат қилиш;

маъмурий ҳуқуқбузарлик содир этган шахслар ва жабрланувчилар тўғрисидаги маълумотларни сақлаш ва уларни рухсатсиз фойдаланишдан ҳимоя қилишни таъминлаш.

3-БОБ. МАЪМУРИЙ ҲУҚУҚБУЗАРЛИК СОДИР

ЭТГАН ШАХСЛАР ВА ЖАБРЛАНУВЧИЛАРНИ

ҲИСОБГА ОЛИШ

25. Ваколатли органлар томонидан Маъмурий ҳуқуқбузарлик содир этган шахслар ва жабрланувчиларни ҳисобга олиш журнали (кейинги ўринларда Журнал деб аталади) ушбу Низомга 5-иловага мувофиқ шакл бўйича юритилади.

26. Журналга барча маъмурий ҳуқуқбузарлик содир этган шахслар ва жабрланувчилар тўғрисидаги маълумотлар ёзилади. Маъмурий ҳуқуқбузарлик тўғрисидаги иш тугатилган тақдирда Журналнинг 6-устунида тегишли ёзув қайд этилади.

27. Журнал календарь йил бошидан эътиборан юритилади. Журнал тартиб рақами қўйилган ва ип ўтказиб тикилган бўлиши керак. Охирги саҳифада ипнинг тикилган жойига қоғоз елимланади, унга ваколатли орган муҳри туширилади ва унда ушбу орган раҳбари тасдиқлаган ишонч ёзуви бўлади.

28. Журналдаги барча ёзувлар аниқ, кўк ёки қора рангли сиёҳлар (паста) билан қайд этилади. Унда ўчириб ёзишга, тузатишга ёки илгари қайд этилган ёзувларни тузатиш воситалари ёрдамида йўқотишга йўл қўйилмайди.

29. Зарур ҳолларда, хато қайд этилган ёзувлар илгари қайд этилган матнни аниқ ўқиш мумкин бўлган ҳолда ўчирилади. Янги ёзув айнан шу устунда қайд этилади. Бунда Журнални юритиш учун масъул бўлган мансабдор шахс тузатиш ва ўзгартириш киритган санани кўрсатиб, имзоси билан тасдиқлайди.

30. Журнал 3 йил сақланади, сўнгра далолатномага мувофиқ йўқ қилинади.

31. Журнални сақлаш, ундаги маълумотларнинг ўз вақтида, тўлиқ ва ишончли қайд этилганлиги учун жавобгарлик ҳисобга олиш-рўйхатдан ўтказиш бўлимлари бошлиқлари ёки уларнинг ўрнини босувчи мансабдор шахслар зиммасига юкланади.

4-БОБ. ҲИСОБГА ОЛИШ ҲУЖЖАТЛАРИ

БИЛАН ИШЛАШ

32. Ваколатли органларнинг барча бўғинлари (туман, шаҳар, вилоят, республика бўғини) 1, 2 ва 3-шакллардаги электрон карточкаларни қарор чиқарилгандан ёки тушгандан сўнг бир кун мобайнида маълумотларнинг идоравий базасига киритади.

33. Қоғоз карточкалар ҳар ўн кунда - ҳар ойнинг 10, 20 ва 30-кунида ваколатли органнинг ҳудудий бўлинмасига юборилади. Агар, кўрсатиб ўтилган саналар дам олиш, байрам кунларига тўғри келса, карточкалар кейинги биринчи иш кунида юборилади.

34. Туман (шаҳар) ҳокимликларининг болаларни ҳимоя қилиш шуъбалари тўлдирилган карточкаларни ушбу Низомнинг 32-бандига мувофиқ маълумотларнинг идоравий базасига киритиш учун туман (шаҳар бўғини) ички ишлар органларига юборадилар.

35. Ушбу Низом талабларига мувофиқ карточкалар тўлиқ тўлдирилмаганлиги аниқланса улар дарҳол ваколатли орган томонидан тузатилади. Тузатилган қоғоз карточкалардаги маълумотлар, мажбурий равишда ушбу Низомнинг 32-бандига мувофиқ маълумотларнинг идоравий базасига киритилади.

36. Ваколатли органларнинг ҳудудий бўлинмалари ҳар куни, янги маълумотлар бўлмаган тақдирда, уларнинг идоравий базага тушишига қараб, электрон карточкаларни маълумотларнинг ҳудудий базасига жўнатади.

37. Ваколатли органда ҳудудий бўлинмалар бўлмаган тақдирда, электрон карточкаларни маълумотларнинг ҳудудий базасига жўнатиш ушбу органнинг марказий бўлинмаси томонидан амалга оширилади.

38. Ички ишлар бошқармалари ҳар куни электрон карточкаларни маълумотларнинг ягона марказлаштирилган ахборот тизимига жўнатади.

Ваколатли мансабдор шахс томонидан маъмурий жазога тортиш тўғрисида қарор чиқарилгандан сўнг уни бир кун давомида автоматлаштирилган ахборот тизимидан хос рақамни олиш учун марказлаштирилган маълумотлар базасига киритади. Олинган хос рақамдан тўлов тизимини амалга оширишда шахснинг идентификация реквизити сифатида фойдаланилади.

39. Маъмурий ҳуқуқбузарлик содир этган шахслар ва жабрланувчилар тўғрисидаги маълумотлар жазони ижро этиш тугаган кундан бошлаб бир йил мобайнида сақланади. Сақлаш муддати тугагач электрон карточкалар маълумотлар базасидан чиқарилади, карточкалари чиқарилган шахслар тўғрисида қисқача маълумотлардан иборат бўлган ҳисобот ёзилади. Айни бир вақтда қоғоз карточкалар ва билдиришномалар далолатнома бўйича, йўқ қилинган ҳисобга олиш ҳужжатларининг умумий сони кўрсатилган ва ҳисоботга асосланган ҳолда йўқ қилинади. Йўқ қилинганлик тўғрисидаги ҳисоботлар ва далолатномалар 3 йил сақланади.

40. 2-шаклдаги карточка Ўзбекистон Республикасининг Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексининг 283-моддасига мувофиқ ҳуқуқбузарлик содир этилган жойнинг ўзида жарима солинган тақдирда тузилади.

5-БОБ. МАЪЛУМОТЛАРНИНГ ЯГОНА БАЗАСИГА

МУРОЖААТ ҚИЛИШ ТАРТИБИ

41. Маъмурий ҳуқуқбузарлик содир этган шахслар ва жабрланувчиларнинг ягона марказлаштирилган базасидаги маълумотлар фойдаланиш чекланган ахборот тизими ҳисобланади, улардан фақат ваколатга эга бўлган шахслар танишиш ва фойдаланиш ҳуқуқига эгадирлар.

42. Шахсни маъмурий ҳуқуқбузарликни содир этгани учун жавобгарликка тортишда, шунингдек, Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодекси моддалари бўйича жиноий жавобгарликка тортишда шахснинг маъмурий жавобгарликка тортилгани ёки тортилмаганини аниқлаш мақсадида талабнома тўлдирилиб, ваколатли органга текшириш учун жўнатилиши шарт (ушбу Низомга 10-илова).

43. Талабнома текширилаётган ҳар бир шахс учун алоҳида расмийлаштирилади.

Талабнома ушбу Низом талабларига мувофиқ ҳолда тўлдирилади, ваколатли мансабдор шахс томонидан электрон рақамли имзо билан имзоланади ва ваколатли орган муҳри (электрон штампи) билан тасдиқланади.

44. Электрон алоқа мавжуд бўлган тақдирда талабнома Ўзбекистон Республикаси Ички ишлар вазирлиги томонидан белгиланадиган автоматлаштирилган электрон шаклда бажарилади.

45. Маъмурий ҳуқуқбузарликларга оид ишлар бўйича жавобгарликка тортилган шахслар тўғрисидаги маълумотларни текшириш ҳамда зарур ахборот олиш учун электрон тартибда масофадан туриб фойдаланишга йўл қўйилади.

46. Ягона марказлаштирилган ахборот тизимидан фойдаланиб шахсларнинг маъмурий жавобгарликка тортилганини (ёки тортилмаганини) текширган ваколатли орган текширилган шахс ҳақидаги маълумотлардан ғайриқонуний равишда фойдаланганлиги ёки ошкор қилганлиги учун жавобгар ҳисобланади.

47. Ваколатли органлар маъмурий ҳуқуқбузарлик содир этган шахслар ва жабрланувчиларнинг ягона марказлаштирилган ахборот тизимига уланган, масъул бўлган мансабдор шахсга электрон рақамли имзо бириктирилган бўлса, тушган сўровнома ва талабномалар текширилади, натижаси бўйича электрон шаклдаги штамп қўйилади ва текшириш санаси кўрсатилиб, мансабдор шахснинг имзоси билан тасдиқланади.

48. Талабномани расмийлаштиришда текширилаётган шахснинг фамилияси, исми, отасининг исми, туғилган санаси ҳамда яшаш жойи бош келишикда, қисқартиришларсиз аниқ қилиб кўрсатилади.

49. Ушбу Низомни бузган ҳолда расмийлаштирилган талабнома ижро этилмасдан ташаббус кўрсатган органларга қайтарилади ва бу ҳақда талабномада тегишли ёзув қайд этилади.

50. Талабнома Ички ишлар органларига тушган вақтдан бошлаб бир кун мобайнида ижро этилади ва сўровномани юборган органга почта орқали жўнатилади ёки шахсан тақдим этилади.

51. Маълумотлар базасида текширилаётган шахсга оид маълумот бўлмаса, талабноманинг орқа томонига "Маъмурий жазога тортилган шахслар тизимида маълумотлар мавжуд эмас", "Маълумотнома Ички ишлар вазирлиги ходимининг электрон калити ёрдамида текширилиб берилди" ёзув билан талабномага электрон равишда штамп қўйилади ва текшириш санаси имзо билан тасдиқланади.

52. Ҳисобга олиш ҳужжатида текширилаётган шахсга доир маълумотлар топилганда, улар талабноманинг орқа томонида кўрсатилади ва "Маълумотнома Ички ишлар вазирлиги ходимининг электрон калити ёрдамида текширилиб берилди" матни ёзилиб, электрон равишда штамп билан тасдиқланади ва текшириш санаси қайд этилади.

6-БОБ. ҲИСОБОТЛАРНИ ЮРИТИШ ВА

ТАҚДИМ ЭТИШ ТАРТИБИ

53. Ваколатли органларнинг ҳудудий бўлинмалари маъмурий ҳуқуқбузарлик содир этган шахслар тўғрисидаги маълумотлар ушбу Низомга 6-иловага мувофиқ ҳамда маъмурий ҳуқуқбузарликлардан жабрланувчилар тўғрисидаги маълумотлар ушбу Низомга 7-иловага мувофиқ умумлаштирилиб, ҳар ойнинг 5-кунигача ваколатли органнинг марказий бўлинмасига ўз ҳисоботларини тақдим этади.

54. Ваколатли органнинг марказий бўлинмаси ушбу умумлаштирилган ҳисоботларни ҳар ойнинг 10-кунигача Ички ишлар вазирлигига тақдим этади.

55. Маъмурий ҳуқуқбузарлик содир этган шахслар ва жабрланувчилар тўғрисидаги маълумотларнинг ҳаққонийлигини таъминлаш мақсадида ваколатли органлар ҳар ойнинг 10-кунида Ички ишлар вазирлиги билан келишган ҳолда маълумотларнинг ягона марказлаштирилган ахборот тизими билан солиштириш ишларини амалга ошириши шарт. Солиштириш жараёнида маълумотлар тўлиқ ёки сифатсиз тақдим этилганлиги аниқланган ҳолларда Ички ишлар вазирлиги ваколатли орган раҳбарига тақдимнома киритади. Тақдимномада кўрсатилган камчиликлар 10 кун мобайнида бартараф қилиниши шарт.

7-БОБ. ЯКУНЛОВЧИ ҚОИДАЛАР

56. Ягона марказлаштирилган ахборот тизимидаги маълумотлар жисмоний шахсларнинг шахсий ҳаёти билан боғлиқлигини эътиборга олиб масъул ходим уларни учинчи шахсларга ошкор этиши оқибатида шахснинг ҳуқуқлари, эркинликлари ҳамда қонуний манфаатлари камситилишига олиб келган ёки ушбу маълумотлардан ғаразли мақсадларда фойдаланилган ҳолатларда, шунингдек, ушбу Низом талабларини бузган мансабдор шахслар қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда жавоб берадилар.

57. Ушбу Низомга риоя қилиниши устидан назоратни ички ишлар органлари амалга оширади.

Низомга

1-ИЛОВА

Маъмурий ҳуқуқбузарлик содир этган

шахсларни ҳисобга олиш

КАРТОЧКАСИ

  

1-шакл

      

     

    

  

      

6. Иш кўриб чиқилган сана: _______ йил "____" __________________

7. Карточкага тузатиш киритилган сана: _______ йил "____" ____________

7.1. Тузатиш киритиш сабаблари: "1" - тўлдиришдаги хато; "2" - қарорни қайта кўриб чиқиш

8. Ҳуқуқбузарликнинг квалификацияси: МЖтК _____ қисми _______-моддаси

8.1. Ҳуқуқбузарлик содир этилган (аниқланган сана):

_____ йил "____" ___________________

9. Маъмурий жазо чоралари (МЖтКнинг 23, 24-моддалари):

9.2. муддати: ______ йил "____" _____________________гача

   

    

   

    

    

      

10. Жарима миқдори:

10.1. қўлланилгани: ____________________ сўм;

10.2. ундирилгани: ____________________сўм.

11. Предметнинг қиймати:

11.1. ҳақини тўлаш шарти билан олиб қўйилганлиги: ___________сўм.

11.2. мусодара қилинганлиги: ___________сўм.

11. Етказилган зарар миқдори:

11.3. белгилангани: ___________сўм.

11.4. ундирилгани: ___________сўм.

      

        

12.1. Туғилган санаси: ______ йил "___" ___________________

      

   

  

N _____________ _______ йил "___" _______________да берилган.

     

12.4. Солиқ тўловчининг идентификация рақами:___________________

   

    

  

   

Ўқиш, иш жойи, лавозими: ____________________________________

  

_____________________________________________________________

      

    

   

    

1-шаклдаги электрон карточкани тўлдириш тартиби

1-шаклдаги электрон карточкани тўлдириш "Маъмурий ҳуқуқбузарлик содир этган шахснинг фамилияси, исми, отасининг исми ва туғилган санаси" реквизитлари билан бошланади.

1 ва 3-сатрларда ҳуқуқбузарликни аниқлаган (баённома тузган, маъмурий ҳуқуқбузарлик тўғрисида иш қўзғаган), шунингдек, маъмурий ҳуқуқбузарлик тўғрисидаги ишни/баённомани кўриб чиққан ва қарор чиқарган ваколатли органнинг (мансабдор шахснинг) номи кўрсатилади, ушбу Низомга 8-иловага мувофиқ уларнинг коди қайд этилади.

Агар, маъмурий ҳуқуқбузарликни аниқлаган (баённома тузган, ҳуқуқбузарлик тўғрисида иш қўзғаган), шунингдек, маъмурий ҳуқуқбузарлик тўғрисидаги ишни/баённомани кўриб чиққан ва қарор чиқарган орган (мансабдор шахс) айнан битта орган бўлса, 3-сатр тўлдирилмайди.

"Ҳуқуқбузарлик содир этилган жой" деб номланган 2-сатрда аҳоли пункти, туман, шаҳар, вилоят (республика) номи кўрсатилади, минтақа коди қайд этилади (ушбу Низомга 9-илова).

4-сатрда ваколатли орган Журнали бўйича ишни рўйхатдан ўтказиш тартиб рақами ёки маъмурий ҳуқуқбузарлик тўғрисидаги баённома тартиб рақами ва иш қўзғатилган/тузилган сана кўрсатилади.

Агар, Ўзбекистон Республикаси Жиноят-процессуал кодексининг 272-моддасига ҳамда "Суд ҳужжатлари ва бошқа органлар ҳужжатларини ижро этиш тўғрисида"ги Ўзбекистон Республикаси Қонунининг 86-моддаси учинчи қисмига мувофиқ маъмурий ҳуқуқбузарлик тўғрисида баённома тузилмаган бўлса, у ҳолда "иш/баённома/тартиб рақами" устунига Б/Т ("баённома тузилмаган" сўзлари) ёзилади.

5-сатрда маъмурий ҳуқуқбузарлик тўғрисидаги ишни кўриб чиққан ва қарор чиқарган шахснинг фамилияси, исми, отасининг исми ва лавозими, 6-сатрда иш кўриб чиқилган сана, 7-сатрда - карточкага тузатиш киритилган сана, 7.1-сатрда тузатиш киритиш сабаби: "1" - тўлдиришдаги хато; "2" - қарор қайта кўриб чиқилган сўзлари қайд этилади.

8-сатрда Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекс нормалари бўйича ҳуқуқбузарликнинг квалификацияси кўрсатилади.

8.1-сатрда маъмурий ҳуқуқбузарлик содир этилган (аниқланган) сана акс эттирилади.

9-сатрда Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 23 ва 24-моддаларига мувофиқ маъмурий жазо чоралари акс эттирилади.

9.1-сатрда қуйидаги кодларни қўйиш йўли билан асосий жазо чоралари кўрсатилади:

"1" - жарима;

"2" - маъмурий ҳуқуқбузарликни содир этиш учун қурол ҳисобланган ёки бевосита шундай нарса бўлган предметни унинг ҳақини тўлаш шарти билан олиб қўйиш;

"3" - маъмурий ҳуқуқбузарликни содир этиш қуроли ҳисобланган ёки шундай нарса бўлган предметни мусодара қилиш;

"4" - мазкур шахсга берилган махсус ҳуқуқдан (транспорт воситаларини бошқариш ҳуқуқидан, ов қилиш ҳуқуқидан) маҳрум қилиш;

"5" - маъмурий қамоққа олиш.

9.2-сатрда жазони ижро этиш тугаган сана кўрсатилади.

Агар қўшимча жазо сифатида предметларни уларнинг ҳақини тўлаш шарти билан олиб қўйиш ёки мусодара қилиш қўлланса, унга мувофиқ бўлган код 9.3-сатрга қўйилади. 9.4-сатрда "6" кодини қўйиш йўли билан хорижий фуқароларни ёки фуқаролиги бўлмаган шахсларни мамлакатдан маъмурий тартибда чиқариб юбориш кўрсатилади.

9.5.-сатрда "7" - кодни қўйиш йўли билан маъмурий ҳуқуқбузарлик содир этган шахс огоҳлантирилганлиги кўрсатилади.

Агар ваколатли орган (мансабдор шахс) маъмурий ҳуқуқбузарлик тўғрисидаги ишни кўриб чиқаётганда содир этилган маъмурий ҳуқуқбузарликнинг кам аҳамиятлилиги тўғрисида ёки ушбу Кодекснинг Махсус қисмидаги моддалар санкциясида назарда тутилган энг кам жазодан ҳам камроқ жазо чорасини қўллаш учун асослар борлиги ҳақидаги хулосага келса, маъмурий ҳуқуқбузарлик тўғрисидаги иш ҳуқуқбузарликнинг кам аҳамиятлилиги сабабли ҳуқуқбузарни маъмурий жавобгарликдан озод қилиш тўғрисидаги ёки енгилроқ маъмурий жазо чорасини қўллаш ҳақидаги тақдимнома судга юборилади.

9.6.-сатрда "8" - кодни қўйиш йўли билан маъмурий ҳуқуқбузарлик содир этган шахс МЖтКнинг 308-1-моддасига асосан кўриб чиқиш учун судга юборилди деб кўрсатилади.

9.7.-сатрда "9" - кодни қўйиш йўли билан маъмурий ҳуқуқбузарлик содир этган шахсга нисбатан МЖтКнинг 310-моддасида белгиланган ҳолатлар асосида иш юритишнинг тугатилгани кўрсатилади.

9.8.-сатрда "10" - кодни қўйиш йўли билан маъмурий ҳуқуқбузарлик содир этган шахсга нисбатан МЖтКнинг 271-моддасига мувофиқ маъмурий ҳуқуқбузарлик тўғрисидаги ишларни юритишни истисно этувчи ҳолатлар кўрсатилади.

10.1 ва 10.2-сатрларда ёзилган ва ундирилган жарима миқдори сўмларда, 11.1 ва 11.2-сатрларда тегишли равишда ҳақини тўлаш шарти билан олиб қўйилган ва мусодара қилинган предмет қиймати ҳамда 11.3 ва 11.4-сатрларда ҳуқуқбузарлик содир этиш оқибатида етказилган зарар миқдори кўрсатилади.

12-сатрда маъмурий ҳуқуқбузарликни содир этган шахс тўғрисидаги маълумотлар - фамилияси, исми, отасининг исми, шунингдек, қуйидаги маълумотлар мавжуд бўлади:

12.1 ва 12.2-сатрларда - ҳуқуқбузарнинг туғилган санаси, ойи, йили ва яшаш жойи (қисқартирмасдан);

12.3-сатрда унинг шахсини тасдиқловчи ҳужжат: "1" - паспорт, "2" - фуқаролиги бўлмаган шахс гувоҳномаси, "3" - ҳайдовчилик гувоҳномаси, "4" - ҳарбий гувоҳномаси ёки шахсини тасдиқловчи гувоҳнома;

12.4-сатрда - солиқ тўловчининг идентификация тартиб рақами;

12.5-сатрда - ҳуқуқбузарнинг жинси: "1" - эркак, "2" - аёл;

12.6-сатрда - ҳуқуқбузарнинг фуқаролиги: "1"-Ўзбекистон Республикаси фуқароси, "2" - хорижий фуқаро, "3" - фуқаролиги бўлмаган шахс;

12.7-сатрда - машғулотларининг тури: "1"-иш, "2"-умумий ўрта таълим муассасаси ўқувчиси, "3"-ўрта махсус, касб-ҳунар таълими муассасаси ўқувчиси, "4"-олий таълим муассасаси талабаси, "5"-машғулотининг тури ноаниқ, шунингдек ўқиш, иш жойи ва лавозими;

12.8-сатрда - ҳуқуқбузарликни содир этиш вақтидаги ҳолати: "1" - алкоголли, "2" - гиёҳвандлик, "3" - бошқача ҳолатдаги мастлик.

Маъмурий ҳуқуқбузарлик тўғрисидаги иш юзасидан шикоят ёки протест билдириш 13-сатрда акс эттирилади. Қуйидаги кўриб чиқиш натижалари 13.1-сатрда кўрсатилади:

"1" - қарор ўзгаришсиз қолдирилган;

"2" - иш янгидан кўриб чиқишга жўнатилган;

"3" - ишни кўриб чиқиш тугатилган;

"4" - жазо чораси ўзгартирилган.

Маъмурий ҳуқуқбузарлик тўғрисидаги ишни кўриб чиқиш тугатилган тақдирда карточка маълумотлар базасидан чиқарилади. Лекин маъмурий ҳуқуқбузарлик статистика маълумотларини шакллантириш учун архивда сақланади.

Жазо чоралари ўзгартирилганда ёки ишни янгидан кўриб чиқиш натижалари бўйича бошқача қарор чиқарилганда, карточкага ушбу Низомнинг 35-бандига мувофиқ тартибга риоя қилинган ҳолда якуний қарор қабул қилган орган томонидан тузатиш киритилади. Бунда 13-сатрда иш юзасидан шикоят ёки протест билдирилганлиги тўғрисида ёзув қайд этилади.

14-сатрда карточка тўлдирилган сана кўрсатилади ва ишни кўриб чиққан шахснинг имзоси қўйилади.

1-шаклдаги электрон карточкани тўлдириш қоидалари 2-шаклдаги карточкани тегишли реквизитлар бўйича тўлдиришда қўлланилади.

Низомга

2-ИЛОВА

Маъмурий ҳуқуқбузарлик содир этган шахсларни ҳисобга олиш

КАРТОЧКАСИ

  

(Баённома тузилмасдан)

    2-шакл

      

   

           

   

5. Иш кўриб чиқилган сана: _______ йил "____" __________________

6. Карточкага тузатиш киритилган сана: _______ йил "____" ____________

       

7. Ҳуқуқбузарликнинг квалификацияси: МЖтК _____ қисми _______-моддаси

    

7.1. Ҳуқуқбузарлик содир этилган (аниқланган сана):

_____ йил "____" ___________________

    

    

8.1. асосийлари: "1" - жарима

9. Жарима миқдори ________________________________сўм.

        

10.1. Туғилган санаси: ______ йил "___" ___________________

         

         

       

12. _______ йил "___"

           

            

Низомга

3-ИЛОВА

Маъмурий ҳуқуқбузарликлардан жабрланувчи

шахсларни ҳисобга олиш

КАРТОЧКАСИ

      

    3-шакл

      

     

      

3.1. Маъмурий иш ёки баённома тузилган/иш қўзғатилган сана;

"____" ___________ _______йил.

  

       

5. Жабрланувчи зарар кўрган ҳолат: МЖтКнинг ________-моддаси, ______-қисми

      

     

7. Жабрланувчига етказилган зарар миқдори: _________________сўм.

                                                                                    _______________чет эл валюта.

   

8. Жабрланувчи шахснинг, фамилияси __________________________________

исми _____________________, отасининг исми ___________________________

   

     

9.1. Жабрланувчининг ёши; "1" - гўдак; "2" - 6 ёшгача бўлган бола;"3" - 7 - 13 ёш; "4" - 14-15 ёш; "5" - 16-17 ёш; "6" - 18 - 24 ёш;

"7" - 25 - 30 ёш ; "8" - 31 - 49 ёш ; "9" - 50 - 59 ёш;"10" - 60 ёш ва ундан катта.

9.2. Жабрланувчининг яшаш манзили _______________________________________

    

     

    

    

     

     

      

Ўқиш, иш жойи ва лавозими ____________________________________________

    

         

           

   

3-шаклдаги карточкани тўлдириш тартиби

1-сатрда жабрланувчи шахсни ҳисобга олган органнинг номи кўрсатилади, ушбу Низомга 8-иловага мувофиқ уларнинг коди қайд этилади.

2-сатрда ушбу Низомга 9-иловага мувофиқ аҳоли пункти, туман, шаҳар, вилоят (республика) номи, яъни минтақа коди қайд этилади.

3-сатрда маъмурий ишнинг ёки баённоманинг тартиб рақами кўрсатилади.

3.1-сатрда маъмурий иш ёки баённома тузилган/иш қўзғатилган сана кўрсатилади.

4-сатрда жабрланувчи шахс тўғрисидаги ишни кўриб чиққан шахснинг фамилияси, исми, отасининг исми ва лавозими кўрсатилади.

5-сатрда жабрланувчи зарар кўрган ҳолат, Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекс нормалари бўйича ҳуқуқбузарликнинг квалификацияси кўрсатилади.

6-сатрда жабрланувчига етказилган зарар: "1" - маънавий; "2" - жисмоний; "3" - мулкий; сўзлари қайд этилади.

7-сатрда жабрланувчига етказилган зарар миқдори сўмларда ёки хорижий валютада кўрсатилади.

8-сатрда маъмурий ҳуқуқбузарлик оқибатида жабрланган шахс тўғрисидаги маълумотлар - фамилияси, исми, отасининг исми қайд этилади.

9-сатрда жабрланувчи шахснинг туғилган санаси, ойи, йили (қисқартирмасдан) кўрсатилади.

9.1-сатрда жабрланувчининг ёши; "1" - 1 ёшгача бўлган бола; "2" - 6 ёшгача бўлган бола; "3" - 7 - 13 ёш; "4" - 14-15 ёш; "5" - 16-17 ёш; "6" -18 - 24 ёш; "7" - 25 - 30 ёш; "8" -31 - 49 ёш; "9" - 50 - 59 ёш; "10" - 60 ёш ва ундан катта ёши кўрсатилади.

9.2-сатрда жабрланувчининг яшаш манзили тўлиқ кўрсатилади.

10-сатрда жабрланувчининг шахсини тасдиқловчи ҳужжат; "1" - паспорт; "2" - фуқаролиги бўлмаган шахс гувоҳномаси; "3" - ҳайдовчилик гувоҳномаси; "4" - ҳарбий гувоҳнома ёки шахсини тасдиқловчи бошқа турдаги гувоҳнома тўғрисида белги қўйилади.

11-сатрда жабрланувчининг жинси; "1" - эркак, "2" - аёл кўрсатилади.

12-сатрда жабрланувчининг фуқаролиги: "1" - Ўзбекистон Республикаси фуқароси; "2" - хорижий фуқаро; "3" - фуқаролиги бўлмаган шахс тўғрисида белги қўйилади.

Агарда жабрланувчи хорижий фуқаро бўлса, у ҳолда 12.1-сатрда жабрланувчининг айнан қайси давлат фуқароси эканлиги тўлиқ кўрсатилади.

13-сатрда жабрланувчининг машғулоти тури; "1" - иш, "2" - умумий ўрта таълим муассасаси ўқувчиси, "3" - ўрта махсус, касб-ҳунар таълими муассасаси ўқувчиси, "4" - олий таълим муассасаси талабаси, "5" - машғулотининг тури ноаниқлиги тўғрисида белги қўйилади.

14-сатрда жабрланувчи ҳуқуқбузарлик содир этилган вақтда: "1" - алкоголли ҳолатида; "2" - гиёҳвандлик ҳолатида; "3" - руҳиятга тез таъсир қилувчи бошқа моддалар оқибатидаги мастлик ҳолатида бўлса белгилаб қўйилади.

15-сатрда карточка тўлдирилган сана кўрсатилади ва ишни кўриб чиққан шахснинг имзоси қўйилади".

Низомга

4-ИЛОВА

Маъмурий жазони қўллаш тўғрисидаги

қарорни ижро этиш ҳақида

БИЛДИРИШНОМА

        

   

Туғилган санаси _____ йил "___" _____________

     

Яшаш жойи

  

    

      

Қўлланилган жарима суммаси: ____________________ сўм.

Ундирилган жарима суммаси: _____________________сўм.

Етказилган зарар миқдори:

Белгиланган зарар суммаси: ______________________сўм.

Ундирилган зарар суммаси: ______________________сўм.

Тўланган сана: 20____ йил "____" ________________

Ҳақини тўлаш шарти билан олиб қўйилган/мусодара қилинган сана:

20___ йил "___" _______________

   

Сана: 20____ йил "___" ________________

Изоҳ: Ҳуқуқбузардан ёки қарорни ижро этиш зиммасига юкланган мансабдор шахсдан маъмурий жазони қўллаш тўғрисидаги қарорни (ажримни) ижро этиш ҳақидаги тасдиқловчи ҳужжатлар (квитанция, тўланганлик тўғрисидаги тўлов топшириқномаси, ижро этиш тугаганлиги тўғрисидаги қарор ва бошқалар) олинган тақдирда, ваколатли орган ушбу Низомнинг 32-бандига мувофиқ назарда тутилган тартибда билдиришнома жўнатади.

Ваколатли орган томонидан жарима суммаси 1-шаклдаги карточканинг 10.2-сатрида кўрсатилган ҳолда тўлиқ ундирилган тақдирда билдиришнома жўнатилмайди.

Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 283-моддасига мувофиқ ҳуқуқбузарлик содир этилган жойнинг ўзида жарима солинган тақдирда ҳам билдиришнома тузилмайди.

Электрон билдиришномани маълумотларнинг ҳудудий ва ягона марказлаштирилган ахборот тизимига жўнатиш ушбу Низомнинг 18 ва 19-бандларида мувофиқ назарда тутилган тартибда амалга оширилади.

Агар маъмурий ҳуқуқбузарлик содир этган шахсга нисбатан ундирилган жарима тўловлари автоматлаштирилган тарзда биллинг тизими ёрдамида амалга оширилган тақдирда билдиришнома тузилмайди.

Маъмурий жазони қўллаш тўғрисидаги қарорни мажбурий ижро этишни амалга оширувчи орган ҳуқуқбузардан маъмурий жазога тортиш тўғрисидаги қарор (ажрим)нинг ижро этилганлиги ҳақида тасдиқловчи ҳужжатлар (квитанция, тўлов тўғрисидаги тўлов топшириқномаси ва бошқалар) олинган тақдирда, амалга оширилган ундириш тўғрисидаги ёзувни қайд этган ҳолда, 3 иш куни мобайнида уларни маъмурий жазога тортиш тўғрисида қарор қабул қилган органга (мансабдор шахсга) қайтаради.

Низомга

5-ИЛОВА

Маъмурий ҳуқуқбузарлик содир этган шахслар

ва жабрланувчиларни ҳисобга олиш

ЖУРНАЛИ

Бошланган: 20__ йил "____" _____________ N ______________дан

Тугаган: 20__ йил "____" ______________ N ____________да

Журнал реквизитлари

     

жадвалнинг давоми

     

Низомга

6-ИЛОВА

____________ йилдан ____________ йилгача

ҳисобга олинган маъмурий ҳуқуқбузарликлар

содир этган шахслар тўғрисида

ХИСОБОТ

   

Орган: _______________Вилоят: ______________Туман:______________

  

      

     

     

          

        

Низомга

7-ИЛОВА

_____________ йилдан _____________йилгача

Маъмурий ҳуқуқбузарликлардан жабрланувчи

шахслар тўғрисидаги

ХИСОБОТ

Орган:____________________Вилоят:______________Туман: ________________

             

     

     

          

     

Низомга

8-ИЛОВА

Маъмурий ҳуқуқбузарликлар тўғрисидаги

ишни/баённомани кўриб чиқишга (маъмурий

ҳуқуқбузарлик тўғрисидаги баённомаларни

тузишга, иш қўзғашга) ваколатли органлар

КЛАССИФИКАТОРИ

  

   

Низомга

9-ИЛОВА

Ҳудудлар, туманлар (шаҳарлар)

КОДЛАРИ

     

     

Низомга

10-ИЛОВА

Шахсларнинг маъмурий жавобгарликка

тортилишини текшириш тўғрисида

ТАЛАБНОМА

     

    

    

    

  

     

     

      

      

        

    

__________________ вилояти __________________ шаҳри

__________________ тумани ________________ қишлоғи

__________________ кўчаси ____________________ -уй

      

  

Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси (www.lex.uz),

2018 йил 8 май