Чегириб ташланмайдиган харажатларни қандай аниқлаш керак

14.04.2021
author avatar

Дилшод Султонов

молия вазирининг ўринбосари
author avatar

Наталья МЕМЕТОВА

«Норма» эксперти

– чегириб ташланмайдиган харажатларнинг таърифи ва таркиби:
        моддий қимматликларнинг нормадан ортиқ йўқотилиши;
        бошқа ташкилотларга жойларни тақдим этиш;
        моддий наф тарзидаги тўловлар;
        дала (сафар) таъминоти ва  автотранспорт хизматдан фойдаланганлик учун  компенсация;
        пенсияларга устамалар ва қўшимча тўловлар;моддий ёрдам;
        хайрия ва ҳомийлик ёрдами;
        атроф-муҳитни ифлослантирганлик учун компенсация тўловлари;
        камчиликлар ва бузилишларни бартараф этиш харажатлари;
        талон-тарож қилишлар ва камомадлардан кўрилган зарарлар;
        бошқа шахслар учун тўланган солиқлар;
        текширув натижалари бўйича қўшимча ҳисобланган солиқлар ва йиғимлар;
        тадбиркорлик фаолиятини билан боғлиқ бўлмаган тадбирларга  доир харажатлар;
        касаба уюшмалари қўмиталарига ёрдам кўрсатиш;
        маҳсулот ишлаб чиқариш билан боғлиқ бўлмаган хизматлар кўрсатганлик учун қилинган харажатлар;
        солиқ солинмайдиган даромад олиш билан боғлиқ харажатлар;
        ҳақиқатда хизматлар кўрсатмасдан туриб амалга оширилган операциялар бўйича харажатлар;
        даромад олишга қаратилган фаолият билан боғлиқ бўлмаган харажатлар;
        пенялар, жарималар ва бошқа санкциялар;
        амортизация қилинадиган активларнинг қийматига қўшиладиган харажатлар;
        амортизация қилинмайдиган мол-мулкнинг қийматига қўшиладиган харажатлар;
        харажатларинг Солиқ кодексида белгиланган харажатлар нормалардан ошиб кетиши;
        қонунчиликда назарда тутилмаган захираларга, захира фондлари ва бошқа фондларга ажратмалар;
        дивидендлар;
        бошқа шахсларнинг фойдасига тўланадиган ихтиёрий суғурта бадаллари;
        назоратга олинган қарздорликлар бўйича харажатлар;
        текин берилган мол-мулк (хизматлар) ;
        ишончли бошқарув муассисининг ишончли бошқарув шартномасини бажариш билан боғлиқ бўлган харажатлари;
        нотижорат ташкилотларига ва халқаро ташкилотларга тўланадиган бадаллар;
        захира маблағлари ҳисобига амалга оширилган харажатлар;
        мол-мулк нархининг пасайиш (қадрсизланиш);
        оддий ширкат шартномаси доирасида кўрилган зарарлар;
        солиқ тўловчиларнинг консолидациялашган гуруҳи таркибида пул маблағларининг ўтказилиши;
        носоз ТМЗларни ҳисобдан чиқаришдан кўрилган зарарлар;
        муддати ўтган ва кечиктирилган кредитлар бўйича фоизлар.

 

Чегириб ташланмайдиган харажатларнинг таърифи ва таркиби  

Чегириб ташланмайдиган харажатларни фойда солиғи бўйича солиқ солинадиган базага киритинг. Шу билан биргаликда улар хўжалик фаолияти натижаси сифатидаги ҳақиқий фойдани камайтиради.

Бундай харажатлар асосий фаолият билан бевосита боғлиқ эмас,   ишлаб чиқариш натижалари уларга боғлиқ эмас.

Чегириб ташланмайдиган харажатларни Фойда солиғи бўйича ҳисоб-китобларга 2-сон илованинг 4-устунида акс эттиринг.

Уларга қуйидаги харажатларни киритинг :

Харажатларнинг номланиши

1

Моддий қимматликларнинг табиий камайиши нормаларидан ортиқча йўқолиши ёки бузилиши

2

Умумий овқатланиш корхоналарига жойларни текин бериш харажатлари, улар учун коммунал хизматларнинг қийматини тўлаш

3

Жисмоний шахснинг моддий наф тарзидаги даромадлари бўйича тўловлар

4

Дала  таъминоти, ходимнинг шахсий автотранспортидан хизмат мақсадларида фойдаланганлик учун нормалардан ортиқча тўловлар

5

Пенсияларга устамалар ва қўшимча тўловлар

6

Қуйидаги шаклда моддий ёрдам:

бола туғилиши, ходим ёки унинг фарзандлари никоҳдан ўтиши муносабати билан кўрсатиладиган;

қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини бериш ёки уларни сотиб олиш учун маблағлар бериш

7

Хайрия ёрдами тарзида берилган маблағлар, бундан меценатлик кўмагини кўрсатиш учун йўналтирилган маблағлар мустасно

8

Нормалардан ортиқча тарзда атроф-муҳитни ифлослантирганлик ва чиқиндилар жойлаштирганлик учун компенсация тўловлари

9

Лойиҳалар ва ҚМИдаги камчиликларни , бузилишлар ва деформацияларни бартараф этишга доир  қопланмайдиган харажатлар

10

Талон-тарож қилишлар ва камомадлардан кўрилган зарарнинг қопланмасли

11

Бошқа шахслар учун тўланган солиқлар

12

Солиқ текширувлари натижалари бўйича қўшимча ҳисобланган солиқлар ва йиғимлар

13

Корхонанинг тадбиркорлик фаолиятини амалга ошириш билан боғлиқ бўлмаган тадбирларга доир харажатлари

14

Касаба уюшмалари қўмиталарига ёрдам кўрсатиш

15

Маҳсулот ишлаб чиқариш билан боғлиқ бўлмаган хизматлар кўрсатганлик учун қилинган харажатлар

16

Солиқ солинмайдиган даромад олиш билан боғлиқ харажатлар

17

Ҳақиқатда хизматлар кўрсатмасдан, товарларни жўнатмасдан туриб амалга оширилган операциялар бўйича харажатлар, агар бундай факт суднинг қарори билан бўлса

18

Даромад олишга қаратилган фаолият билан боғлиқ бўлмаган харажатлар

19

Бюджетга киритилиши лозим бўлган пенялар, жарималар ва бошқа санкциялар

20

Амортизация қилинадиган активларнинг қийматига қўшиладиган харажатлар

21

Амортизация қилинмайдиган мол-мулкнинг қийматига қўшиладиган харажатлар

22

Харажатларинг Солиқ кодексида белгиланган харажатлар нормалардан ошиб кетиши

23

Қонунчиликда назарда тутилмаган захираларга, захира фондлари ва бошқа фондларга ажратмалар

24

Ҳисобланган дивидендлар

25

Бошқа шахсларнинг фойдасига тўланадиган ихтиёрий суғурта бадаллари

26

Назоратга олинган қарздорлик бўйича харажатларнинг белгиланган нормалардан  ортиқча ҳисобланган фоизлар ва айрим чиқимлар 

27

Текин берилган мол-мулкнинг (хизматларнинг) қиймати ва у билан  боғлиқ бўлган харажатлар

28

Ишончли бошқарув муассисининг ишончли бошқарув шартномасини бажариш билан боғлиқ бўлган харажатлари

29

нотижорат ташкилотларига ва халқаро ташкилотларга тўланадиган бадаллар, агарда уларнинг тўлови корхона фаолият юритишининг мажбурий шарти...

lock

Давомини ўқиш учун Buxgalter Pro га обуна бўлинг