Ижарачи ижара ҳисобида қандай озод қилинишлардан фойдаланиши мумкин

05.07.2021
author avatar

Иброгим АХМАДХОНОВ

МҲХС бўйича эксперт

Тавсияда:

– қисқа муддатли ижара шартномалари;
– паст қийматли активлар ижараси;
– ижарачида ижара бўйича озод қилишлар ҳисоби.

 

Агар корхонангиз ижарачи бўлса, ижарани операцион ва молиявийга ажратмаган ҳолда барча ижара шартномалари учун ягона ҳисоб моделини қўлланг. Ижарани ҳисоботда икки моддани тан олиш йўли билан акс эттиринг: фойдаланиш ҳуқуқи шаклидаги актив (ФҲША) ва ижара бўйича мажбурият (қаранг «Ижарачи ижаранинг қандай асосий қоидаларини қўллаши лозим»). Шу тариқа, ижарачи учун ижара молиялаштириш операцияси сифатида қаралади. Бунда сиз ижарачи сифатида озод қилишдан фойдаланишингиз ва фойдаланиш ҳуқуқи шаклидаги активни ва ижара бўйича мажбуриятларни тан олмаслигингиз мумкин (лекин мажбур эмассиз) қарорингизни ҳисоб сиёсатида қайд этинг.

Сиз озод қилишдан қуйидагиларга нисбатан фойдаланишингиз мумкин:

  • қисқа муддатли ижара;

ёки

  • паст қийматли активлар ижараси.

Агар  озод қилишни қўллаётган бўлсангиз, ижара тўловларини фойда ва зарарлар тўғрисидаги ҳисоботда харажат сифатида ижара муддати давомида тан олинг. Бунда харажатни ижаранинг бутун муддати давомида тенг улушларда тан олишингиз мумкин (чизиқли усул) ёки активдан фойдаланишдан нафнинг олиниши тузилишини акс эттирувчи бошқа тизимли ёндашувни қўлланг.

Қисқа муддатда ижарага олинаётган активлар қандай ҳисобга олинади

Ижара бошланиш санасида муддати 12 ойдан кам  бўлган ижара шартномаси қисқа муддатли ҳисобланади. У базавий активни харид қилиш учун опционга (ҳуқуқга) эга бўлиши керак эмас, ҳаттоки ижарачи ушбу опциондан (харид қилиш ҳуқуқи) фойдаланишни режалаштирмаган бўлса ҳам.

Ижара муддати қуйидагиларга опцион (ҳуқуқ) тақдим этилган даврларни ҳисобга олган ҳолда муддатидан олдин тўланиши лозим бўлмаган ижара даврига тенг:

  • ижарани узайтиришга, агар ижарачи ушбу опцион (ҳуқуқ)дан фойдаланишига етарлича ишонч мавжуд бўлса;
  • ижарани бекор қилиш, агар ижарачи ушбу имкониятни бажармаслигига етарли ишонч мавжуд бўлса.
Вазият
Узайтиришга опцион билан 11 ойга ижара
Ижара шартномаси 11 ой муддатга тузилган. Компанияда ушбу ижарани худди шу муддатга узайтиришга опцион (ҳуқуқ) мавжуд. Компания ушбу опциондан фойдаланиш (ижара шартномасини узайтириш) ниятида.
Бундай ижарани қисқа муддатли деб таснифлаш мумкинми?
– Компания шартномада белгилаб қўйилган режаси ва амалдаги хатти-ҳаракатлари объектни 12 ойдан ортиқ муддатга ижарага олишни режалаштираётганидан далолат беради. Мазкур...
lock

Чтобы читать дальше, подпишитесь на Buxgalter Pro