Ноябрь ойидаги бухгалтер учун фойдали ахборот:
Корхона божхона тўловларини тўлаш учун банкка тўлов топшириқномаларини тақдим этади. Банк эса уларни ҳеч қандай тушунтиришларсиз ўчириб ташлайди. Сизда ҳам шундай ҳолат бўлганми?
МУНИС (MUNIS) тизими орқали божхона тўловларини тўлаш бўйича батафсил йўриқномани олинг. Buxgalter.uz саволларига Марказий банкнинг Тўлов тизимлари департаменти бош иқтисодчиси Захриддин АШУРОВ жавоб берди.
Экспертларнинг муҳим тушунтиришларини ўтказиб юбормаслик учун бизнинг Телеграм-каналимизга обуна бўлинг.
– MUNIS тизими орқали божхона тўловларини қандай тўғри амалга ошириш мумкин?
– MUNIS тизимида тўловлар аниқ "Тўлов хизматлари провайдери" орқали амалга оширилади - бу MUNIS тизимига уланган ва тўлов жараёнида иштирок этадиган ташкилотнинг биллинг тизимидир.
Ўзбекистон Республикаси Марказий банкининг ҳисоб-китоблар клиринг тизими тўғрисидаги низомнинг 8-1-бандига мувофиқ, биллинг тизими билан ўзаро алоқа технологик йўриқнома асосида амалга оширилади. Хусусан, "тўлов хизматлари провайдери" коди - 0203 бўлган Божхона қўмитаси учун қуйидаги реквизитларни киритиш зарур:
1) ДБҚ коди - божхона бошқармасининг минтақавий коди:
|
ДБҚ коди |
Божхона органи номи |
Ғазначилик шахсий ҳисобрақами |
|
01 |
Тошкент-Аэро |
402810860262837950100182001 |
|
02 |
Қорақалпоғистон Республикаси божхона бошқармаси |
402821860354017950100182001 |
|
03 |
Андижон вилояти божхона бошқармаси |
402821860034017950100182001 |
|
04 |
Бухоро вилояти божхона бошқармаси |
402821860064017950100182001 |
|
05 |
Жиззах вилояти божхона бошқармаси |
402821860084017950100182001 |
|
06 |
Қашқадарё вилояти божхона бошқармаси |
402821860104017950100182001 |
|
07 |
Навоий вилояти божхона бошқармаси |
402821860124017950100182001 |
|
08 |
Наманган вилояти божхона бошқармаси |
402821860144017950100182001 |
|
09 |
Самарқанд вилояти божхона бошқармаси |
402821860184017950100182001 |
|
10 |
Сурхондарё вилояти божхона бошқармаси |
402821860224017950100182001 |
|
11 |
Сирдарё вилояти божхона бошқармаси |
402821860244017950100182001 |
|
12 |
Тошкент шаҳри божхона бошқармаси |
402821860262947950100182001 |
|
13 |
Тошкент вилояти божхона бошқармаси |
402821860262697950100182001 |
|
14 |
Фарғона вилояти божхона бошқармаси |
402821860304017950100182001 |
|
15 |
Xoразм вилояти божхона бошқармаси |
402821860334017950100182001 |
2) тўловчининг номи (жисмоний шахслар учун Ф.И.Ш. ёки юридик шахслар учун ташкилот номи);
3) божхона божлари тўловчисининг идентификатори (жисмоний шахслар учун ЖШШИР ёки юридик шахслар учун СТИР).
Шундан сўнг, мижоз томонидан киритилган реквизитлар асосида банк орқали MUNIS тизимига сўров юборилади. Ўз навбатида, MUNIS тизими қуйидаги реквизитларни беради:
1) бюджет маблағларини олувчининг шахсий ҳисоб рақами (27 та белги);
2) бюджет маблағларини олувчининг шахсий ҳисоб рақами номи.
Шуни таъкидлаш муҳимки, банк мижозлари ўз хизмат кўрсатувчи банкига топшириқ берадилар, банк эса маълумотларни MUNIS тизимига узатиши керак. Тўлов муваффақиятли амалга оширилгандан сўнг жараён якунланади.
Агар Божхона қўмитаси тизимида импортёрлар ҳисобларига маблағларни ўтказишда хатолар юзага келса, аввало "банк-мижоз" бўғинида бундай натижага олиб келган сабабни аниқлаш керак.
Агар мижоз импортёр ҳақида тўғри маълумотларни киритган бўлса ва банк MUNIS тизимига тўғри маълумотларни узатган бўлса, вазиятни аниқлаш учун божхона органларининг тегишли бўлинмасига мурожаат қилиш керак.
– Божхона тўловларини фақат MUNIS орқали амалга ошириш керакми? Ёки бошқа тизимлар орқали ҳам мумкинми?
– Ҳозирги вақтда банк мижозлари божхона тўловларини Марказий банкнинг бошқа тўлов тизимлари орқали ҳам амалга ошириши мумкин, масалан:
- Банклараро тўлов тизими (банк иш кунининг эрталабдан кечгача ишлайди);
- Тезкор тўловлар тизими (дам олиш кунларисиз реал вақт режимида ишлайди – 24/7).
Божхона тўловлари суммалари баъзан катта бўлиши мумкинлиги сабабли, бу тижорат банкининг корреспондент ҳисобрақамида пул маблағлари етишмаслигига олиб келиши мумкин. Шу сабабли, MUNIS тизимида ҳар бир тўловнинг максимал суммаси 1 млрд сўмни ташкил қилади.
Агар Божхона қўмитасига 1 млрд сўмдан ортиқ сумма ўтказиш керак бўлса, мижозлар Банклараро тўлов тизими ёки Тезкор тўловлар тизимидан фойдаланишлари керак. Ёки тўловни бир нечта қисмга бўлиш керак (ҳар бири 1 млрд сўмдан кам), шунда MUNIS орқали суммани ўтказишда муаммолар юзага келмайди.
– Агар банк мижознинг божхона тўловини фақат MUNIS орқали ўтказишини талаб қилса, нима қилиш керак?
– "Банклар ва банк фаолияти тўғрисида"ги Қонуннинг 61-моддасига мувофиқ, банклар ва уларнинг мижозлари ўртасидаги муносабатлар шартномалар асосида қурилади.
Мижоз тўлов усулини танлайди ва банкка топшириқ беради, банк эса қонунчилик ва ўз мижози билан тузилган шартнома шартларига мувофиқ тўлов хизматини кўрсатади. Тўлов хизматларини кўрсатиш бўйича низолар Ўзбекистон Республикаси қонунчилигига мувофиқ кўриб чиқилади ва ҳал қилинади.
Шуни таъкидлаш муҳимки, божхона расмийлаштирувларини тез амалга ошириш учун тўловларни MUNIS тизими орқали ўтказиш керак, чунки у орқали тўлов қилинганда божхона божи тўловчисининг идентификатори алоҳида майдонда кўрсатилади. Бу Божхона қўмитаси тизимида тўловларни ҳисобга олишни автоматлаштиришга ёрдам беради. Акс ҳолда, божхона тўловлари ҳақидаги маълумотларни божхона органлари ходимлари томонидан тизимга қўлда киритилиши ёки божхона органлари мутахассисларига маълум бўлган бошқа усул билан киритилиши мумкин деб тахмин қилиш мумкин.
"Жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари тўғрисида"ги Қонуннинг 25-моддасига асосан, сиз тўловнинг бошқа усуллари (ТТТ, Банклараро тўлов тизими ва Ғазначилик тизими ичида) орқали божхона тўловларини ўтказиш тафсилотларини аниқлаш учун Иқтисодиёт ва молия вазирлиги ҳузуридаги Божхона қўмитасига мурожаат қилишингиз мумкин.
Тўлов хизматларини кўрсатиш бўйича саволлар туғилганда, сиз Марказий банкнинг ягона ишонч телефонига қўнғироқ қилишингиз мумкин: 71 200-00-44.
Олег ГАЕВОЙ тайёрлади
