Банклар томонидан синдикатлашган кредитларни ажратиш тартиби тўғрисидаги Низом (АВ томонидан 18.12.2025 й. 3730-сон билан рўйхатга олинган Марказий банк Бошқарувининг 04.12.2025 й. 29/2-сон қарорига 1-илова)

Ўзбекистон Республикаси

Адлия вазирлигида

2025 йил 18 декабрда 3730-сон

билан рўйхатга олинган

Ўзбекистон Республикаси

Марказий банки бошқарувининг

2025 йил 4 декабрдаги

29/2-сон қарорига

1-ИЛОВА

Банклар томонидан синдикатлашган кредитларни

ажратиш тартиби тўғрисидаги

НИЗОМ

Мазкур Низом банклар томонидан синдикатлашган кредитларни ажратиш тартибини белгилайди.

1-БОБ. УМУМИЙ ҚОИДАЛАР

1. Ушбу Низомда қуйидаги асосий тушунчалардан фойдаланилади:

агент - банк синдикати иштирокчилари ва қарз олувчи ўртасида ўзаро ҳамкорликни таъминлаш, ҳужжатларни бошқариш, тўловларни тақсимлаш ва банк синдикати келишувига асосан бошқа вазифаларни бажарувчи шахс;

банк синдикати - қарз олувчини биргаликда молиялаштириш мақсадида икки ёки ундан ортиқ банк синдикати иштирокчилари томонидан, агент иштирокида ёки агенциз, юридик шахс тузмасдан ташкил этилган вақтинчалик бирлашма;

банк синдикати иштирокчиси - банк синдикатида иштирок этувчи банк, хорижий банк, халқаро молия ташкилоти ёки рўйхатдан ўтказган давлат қонунчилигига мувофиқ кредит ажратишга ҳақли бўлган чет эл юридик шахси;

қарз олувчи - етакчи иштирокчига синдикатлашган кредит олиш учун мурожаат қилган Ўзбекистон Республикаси резиденти бўлган юридик шахс (шахслар);

синдикатлашган кредит - қарз олувчини биргаликда молиялаштириш учун банк синдикати иштирокчилари томонидан ажратиладиган кредит;

етакчи иштирокчи - синдикатлашган кредит ажратиш ташаббуси билан чиққан банк синдикати иштирокчиси.

2-БОБ. БАНК СИНДИКАТИНИ ТАШКИЛ ЭТИШ ВА

СИНДИКАТЛАШГАН КРЕДИТ АЖРАТИШ ТАРТИБИ

2. Қарз олувчи банкка синдикатлашган кредит олиш ҳақида ариза билан мурожаат қилади.

Аризага қарз олувчи ва банк томонидан келишилган ҳужжатлар илова қилинади.

3. Банк тақдим этилган ҳужжатларни таҳлил қилгандан сўнг синдикатлашган кредит ажратиш мумкинлиги ва банк синдикатини шакллантириш мақсадга мувофиқлиги тўғрисида қарор қабул қилган тақдирда, у қарз олувчи билан синдикатлашган кредитнинг дастлабки шартларини ҳамда банк сири, тижорат сири ёки қонун билан қўриқланадиган бошқа сирларни ташкил этувчи маълумотларни ошкор қилиш тартибини келишиб олади.

4. Етакчи иштирокчи банк синдикатида иштирок этиши мумкин бўлган потенциал иштирокчиларга қарз олувчи тўғрисида ўзига маълум бўлган маълумотларни ўз ичига олган банк синдикатида иштирок этиш ва синдикатлашган кредит ажратиш бўйича таклифни юборади.

5. Банк синдикатида иштирок этиш ва синдикатлашган кредит ажратиш бўйича таклиф олган потенциал иштирокчилар қарз олувчи тўғрисидаги тегишли маълумотларни ўрганади.

Бунда ҳар бир потенциал иштирокчи қарз олувчининг тўловга қобилиятини ва молиялаш объектини ўрганиш бўйича етакчи иштирокчидан, етакчи иштирокчи эса қарз олувчидан қўшимча маълумотлар талаб қилишга ҳақли.

6. Потенциал иштирокчи қарз олувчига доир ҳужжатларни мустақил баҳолаш асосида банк синдикатида иштирок этиш ва синдикатлашган кредит ажратиш тўғрисида қарор қабул қилса, бу ҳақда етакчи иштирокчини хабардор қилади.

7. Етакчи иштирокчи потенциал иштирокчиларнинг жавоблари асосида банк синдикати иштирокчиларининг синдикатлашган кредитдаги улушини аниқлаши ва потенциал иштирокчилар билан келишиши лозим.

8. Банк синдикати синдикат иштирокчилари ўртасидаги ёзма келишув асосида тузилади ва мазкур келишувда синдикат иштирокчилари ўртасидаги ўзаро муносабатлар, ҳуқуқ ва мажбуриятлар белгиланади. Ушбу келишув тузилмаган тақдирда, бу шартлар синдикатлашган кредит шартномасига киритилиши лозим.

9. Банк синдикати келишувида камида қуйидагилар назарда тутилиши лозим:

банк синдикати иштирокчилари томонидан ҳуқуқларнинг амалга оширилиши ёки муайян ҳуқуқлардан воз кечилиши;

банк синдикати иштирокчиси синдикатлашган кредит ажратиш бўйича ўз мажбуриятини тўлиқ ёки қисман бажармаслиги оқибатида банк синдикатининг бошқа иштирокчилари олдидаги жавобгарлиги;

банк синдикати иштирокчисининг қарз олувчига нисбатан талаб қилиш ҳуқуқларидан синдикатнинг бошқа иштирокчиси ёки банк синдикати иштирокчиси бўлишга ҳақли бўлган бошқа шахс фойдасига воз кечиш тартиби;

синдикатлашган кредит бўйича мажбуриятларни бажармаслик хавфи юзага келган тақдирда, синдикат иштирокчиларини хабардор қилиш тартиби ва хабардор қилишга масъул бўлган синдикат иштирокчиси;

синдикатлашган кредит шартномасида белгиланган тартибда кредитни ёки унинг бир қисмини фоиз ва бошқа тўловлар билан бирга қарз олувчидан муддатидан олдин қайтаришни талаб қилиш ҳақида қарор қабул қилиш тартиби;

ундирувни таъминотга қаратиш шартлари;

синдикатлашган кредит шартномаси бўйича қарздорликни судга мурожаат қилмасдан ундириш ёки қарздорликни ундириш тўғрисида судга даъво киритиш шартлари;

қарздорга нисбатан тўловга қобилияцизлик тартиб-таомилини қўллаш ёхуд қонун ҳужжатларига мувофиқ қарздорни банкрот деб топиш тўғрисида судга ариза билан мурожаат қилиш шартлари;

синдикат иштирокчилари ўртасида маълумот алмашинуви тартиби.

10. Банк синдикати иштирокчилари ўртасида банк синдикати келишувига эришилганда, банк синдикати иштирокчилари ва қарз олувчи ўртасида синдикатлашган кредит шартномаси (бундан буён матнда кредит шартномаси деб юритилади) имзоланади.

11. Кредит шартномасида банк синдикати иштирокчиларининг функциялари, синдикатлашган кредитдаги улушлари тўғрисидаги маълумот, синдикатлашган кредит шартлари, шу жумладан амалга оширилиши кўзда тутилган лойиҳа тавсифи, қарз олувчини молиялаштириш тартиби, таъминот тури, кредит миқдори, муддати ва уни қайтариш усули, тўлов графиги, фоиз ставкаси, молиявий ҳисоботларни тақдим этиш шартлари ва мажбуриятлари, томонларнинг ҳуқуқ ва мажбуриятлари, жавобгарлиги ва бошқа шартлар белгиланади.

12. Кредит шартномасида қарз олувчи ва (ёки) кафил томонидан даврий молиявий ҳисоботларнинг агентга тақдим этиб борилиши шартлари, муддатлари, шунингдек, ҳисоботлар тақдим этилмаганлиги учун кўриладиган чоралар кўрсатилиши мумкин.

13. Кредит шартномасида назарда тутилган ҳолларда банк синдикатининг иштирокчилари, шу жумладан етакчи иштирокчи ва агент синдикатлашган кредитни ташкил этиш, кредит таваккалчиликларини баҳолаш, гаровни бошқариш, кредит ҳужжатларини юритиш ва бошқа турдаги хизматларни кўрсатганликлари учун қарз олувчидан қўшимча ҳақ олишлари мумкин.

Бунда, қўшимча ҳақ фақатгина қарздорга тегишли хизмат турини кўрсатган банк синдикати иштирокчиси томонидан олинади.

14. Кредит шартномасида назарда тутилган ҳолларда қарз олувчи томонидан синдикатлашган кредит бўйича мажбуриятлар муддатидан олдин бажарилганлиги учун синдикат иштирокчилари фойдасига тегишли ҳақ (компенсация) тўланиши мумкин.

15. Кредит шартномаси тузилгандан кейин банк синдикатининг иштирокчилари кредит суммасини шартномада белгиланган тартибда ва муддатда етакчи иштирокчига, агентга, қарз олувчига ёки қарз олувчи кўрсатган бошқа шахсга ўтказиш мажбуриятини олади.

3-БОБ. СИНДИКАТЛАШГАН КРЕДИТНИ ҚАЙТАРИШ

ВА МОНИТОРИНГ ҚИЛИШ ТАРТИБИ

16. Синдикатлашган кредит кредит шартномасида белгиланган тартиб ва муддатларда қайтарилади.

17. Банк синдикати тўғрисидаги келишувда белгиланган синдикат иштирокчиси (иштирокчилари) томонидан синдикатлашган кредитнинг бутун муддати давомида қарз олувчининг молиявий ҳолати, кредитдан мақсадли фойдаланилганлиги, гаров ҳолати ва (ёки) кафилнинг (кафолат берувчининг) молиявий ҳолати устидан мониторинг амалга оширилади.

18. Агар мониторингни амалга оширувчи синдикат иштирокчиси (иштирокчилари) синдикатлашган кредит бўйича муаммоли қарздорлик юзага келганлиги ёки юзага келиш эҳтимоллиги мавжудлигини аниқласа, бу ҳақда банк синдикатининг қолган иштирокчиларини беш иш кунидан кечиктирмай хабардор қилиши шарт.

19. Агар банк синдикатининг иштирокчиси банк синдикати манфаатларига зарар етказувчи муаммони аниқласа, бу ҳақда дарҳол етакчи иштирокчини, етакчи иштирокчи эса банк синдикатининг бошқа иштирокчиларини беш иш кунидан кечиктирмай хабардор қилиши шарт.

4-БОБ. ЯКУНИЙ ҚОИДА

20. Мазкур Низом талабларининг бузилишида айбдор бўлган шахслар қонунчиликда белгиланган тартибда жавобгар бўлади.

Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси (www.lex.uz),

2025 йил 20 декабрь