Нақд пул билан операциялар қандай амалга оширилади

Тавсияда:

– нақд пул кассага қандай қабул қилинади;
– нақд пул кассага қабул қилинганда нима қилиш керак;
– нақд пул кирим қилинганини бухгалтерия ҳисобида қандай акс эттириш керак;
– ҳисоб-китоб ҳисобрақамидан қайси мақсадлар учун пул олиш мумкин;
– ҳисоб-китоб ҳисобрақамидан пул қандай олинади;
– нақд пул учун комиссия қандай ҳисобга олинади;
– пул кассадан қандай берилади;
– пул кассадан берилганда нима қилиш керак;
– пул ишончнома асосида қандай берилади;
– кассадан нақд пул берилиши бухгалтерия ҳисобида қандай акс эттирилади;
– касса қолдиғи лимити;
– нақд пул банкка қандай топширилади;
– банкка нақд пулни топшириш қандай расмийлаштирилади;
– нақд пулнинг банкка топширилиши бухгалтерия ҳисобида қандай акс эттирилади;
– нақд пул сақланиши қандай таъминланади;
– касса ҳужжатларининг сақланиш муддатлари;
– касса операциялари тўғрисидаги қонун ҳужжатларига риоя қилмаслик учун жавобгарлик.

Юридик шахслар қуйидагилар билан ҳисоб-китоб қилганда ёки операцияларни бажарганда нақд пулдан фойдаланади:

• жисмоний шахс билан (товарлар, ишлар, хизматларни сотишда нақд пул қабул қилиш, товарларни қайтаришда нақд пул бериш, ишлар ва хизматларни қабул қилишдан бош тортилганда);
• ходимлар билан (иш ҳақи, мукофот пули ва нафақани тўлашда, хизмат сафари учун нақд пулни ҳисобдор шахсга беришда, ортиқча берилган нақд пуллар ва ҳисобдор шахслар фойдаланмаган суммалар қайтариб олишда);
• таъсисчилар – жисмоний шахслар билан (устав капиталига улушларни қабул қилиш ва қайтаришда, қарзлар, текинга берилган молиявий ёрдамлар, дивидендлар тўлашда);
• маҳсулот ишлаб чиқарувчилар ва товарларни сотувчилар билан;
• банк билан (банк кассасига нақд пул топширишда ва банк ҳисобварағидан уни олишда).

Қонунчиликда корхона ва ташкилотларнинг якка тартибдаги тадбиркорлик субъектлари билан нақд пулда ҳисоб-китоб қилиши тақиқланмаган. Лекин амалиётда улар фақат пул ўтказиш орқали ҳисоб-китобларни амалга оширяптилар, чунки банк бу мақсадлар учун нақд пул ажратмайди, келиб тушаётган нақд пул тушумини эса инкассация қилиш керак.

Касса операцияларини амалга оширишнинг умумий тартибини касса операцияларини амалга ошириш тўғрисидаги ички ҳужжатда – Низомда белгилаш мақсадга мувофиқдир. У касса ҳужжатларини шакллантириш ва уларни сақлаш тартибини белгилайди, нақд пулнинг сақланишини, шу жумладан банкдан корхонага ташишда бут сақланишини таъминлашни ва бошқа масалаларни тартибга солади.

Низомнинг намунасини бу ердан олиш мумкин:

• нақд пул тушумига эга бўлмаган корхоналар учун – бу ерда;
• нақд пул тушумига эга бўлган қорхоналар учун –