Қандай соғломлаштириш хизматларига аввалгидек ҚҚС солинмайди

Тиббий хизматлар ва дам олишни ташкил этиш хизматларини кўрсатувчи ташкилотлар мавжуд, учинчилари – санаторий-курорт хизматларини кўрсатади, уларнинг фаолияти у ёки бу хизматларни ўз ичига олади. 1 апрелдан бошлаб СКнинг 243-моддасида назарда тутилган бир қатор имтиёзлар бекор қилинганидан сўнг, 12% ставка бўйича ҚҚС солинадиган хизматлар рўйхати кенгайди. Энди унда нафақат дам олишни ташкил этиш бўйича хизматлар, балки тиббий хизматлар ҳам мавжуд. Санаторий-курорт ва соғломлаштириш муассасалари хизматларига қандай солиқ солиш керак?

Buxgalter.uz илтимосига биноан солиқ маслаҳатчиси Гулнора ЭРГАШЕВА тушунтирди:

– СКнинг 243-моддаси 14-банди бекор қилинмаган ва кучда ҳисобланади. Санаторий-курорт ва соғломлаштириш ташкилотлари хизматлари илгаригидек ҚҚСдан озод қилинган.

Улар юридик шахслар ёки юридик шахсларнинг таркибий бўлинмалари томонидан кўрсатилишидан қатъи назар, йўлланмалар ёки жойсиз даволаниш учун бериладиган ҳужжатлар билан расмийлаштирилган санаторий-курорт ва соғломлаштириш хизматларига ҚҚС солинмайди. Ушбу хизматлар жумласига қуйидагилар томонидан кўрсатиладиган хизматлар киради:

• санаторийлар;
• шифохоналар;
• профилакторийлар;
• курортлар;
• пансионатлар;
• дам олиш уйлари ва зоналари;
• болалар дам олиш оромгоҳлари;
• бошқа дам олиш ташкилотлари.

Имтиёз фақат юқорида санаб ўтилган фаолият турлари – уларнинг асосий фаолияти бўлган ташкилотларга татбиқ этилади.

СКнинг 243-моддаси 14-бандига мувофиқ бюджет ташкилотлари томонидан кўрсатиладиган жисмоний тарбия ва спортга доир хизматлар ҳам ҚҚСдан озод қилинган. Хусусан:

• спорт иншоотларида, мактабларда, клубларда спорт турлари бўйича ўқув гуруҳлари ҳамда жамоаларида соғломлаштириш йўналишидаги жисмоний тарбия ва спорт машғулотларини ўтказишга оид хизматлар;
• умумжисмоний тайёргарлик хизматлари;
• спорт мусобақаларини ёки байрамларини, спорт-томоша тадбирларини ўтказиш бўйича хизматлар, мазкур тадбирларга тайёргарлик кўриш ва уларни ўтказиш учун спорт иншоотларини ижарага бериш.

28.12.2023 йилдаги ЎРҚ-891-сон Қонун билан СКнинг 243-моддасига киритилган ўзгартиришларга мувофиқ 1 апрелдан бошлаб қуйидаги тиббий хизматларга 12% ставка бўйича қўшилган қиймат солиғи солинади:

• тиббий ёрдам хизматлари ва санитария хизматлари кўрсатиш;
• ташхис қўйиш, профилактика ва даволаш хизматлари;
• стоматологик хизматлар, шу жумладан тиш протезларини ўрнатиш хизматлари.

Шу билан бирга, ушбу масалада муҳокама учун жой бор. Меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатларни кўтариб, мен “соғломлаштириш хизматлари” нима эканлиги, “санаторий” ва ҳ.к. нима эканлиги борасида аниқ таърифларни топмадим. Тадбиркор муассаса ташкил этди, уни санаторий деб номлади ва СКнинг 243-моддаси 14-бандида назарда тутилган ҚҚС бўйича имтиёздан фойдаланиш учун бу етарлими? Бундай  муассасанинг фаолияти умуман ижтимоий таркибда бўлмаслиги мумкин. Масалан, санаторий давлатманд одамларга мўлжалланган бўлиб, нархлари катта маржани назарда тутади, тиббий-соғломлаштириш хизматлари ҳажмлари муассаса сўлим гўзал ҳудудда жойлашганлиги боис дам олувчиларга катта ғамхўрлик қилиш ва парҳез таомлар билан тугайди. Ўйлайманки, ҳар қандай тиббиёт муассасаси анча аҳамиятли ижтимоий таркибга эга деган фикримга кўпчилик қўшилади, у ерда бемор инсонларнинг ҳаёти сақлаб қолинади, аҳолининг барча қатламлари, шу жумладан ижтимоий ҳимояга муҳтож қатламлари уларнинг хизматларига эҳтиёжлари бор. Ва бундай тиббиёт муассасалари 12% бўйича ҚҚС тўлашлари керакми?

Қонунчилик органлари ушбу меъёрлар устида асосли ўйлаб кўришлари лозим. Агар имтиёз берилиши керак бўлса, у ҳолда ҳақиқатда ривожланиш ва давлат томонидан қўллаб-қувватлашга муҳтож йўналишларга тақдим этилиши лозим. Тиббий хизматлар бўйича имтиёзларнинг бекор қилиниши ва санаторий, профилакторий, шифохоналар каби субъектлар учун ҚҚС бўйича имтиёзнинг сақлаб қолиниши мантиққа зиддир, сабаби 24.08.2016 йилдаги 275-сон ВМҚ билан тасдиқланган Фаолият турлари таснифлагичида (ИФУТ) санаторий-курорт ёки соғломлаштириш хизматлари мавжуд эмас. Шу каби хизматлар турлари “Соғлиқни сақлаш хизматлари ва ижтимоий хизматлар” ягона секциясига киритилган. Шундай экан, солиқ солиш чоғида уларга нисбатан ягона ёндашув бўлиши керак.

Агар сиз ҳануз керакли созламани амалга оширмаган бўлсангиз:

• буни тезроқ амалга оширинг, акс ҳолда бутун апрель ойи учун ҳисобварақ-фактуралар ва чекларга тузатиш киритишга тўғри келади;
• 1 апрелдан бошлаб 12% ставка бўйича ҚҚС ҳисобга олинмаган ҳолда расмийлаштирилган чеклар ва ҳисобварақ-фактураларга тузатиш киритинг.