Мижозлар тўлов тизимлари орқали ҳақ тўласа, онлайн-НКТ чекини бериш зарурми

“Ташкилот автотранспорт воситаларини кузатиб бориш учун GPS-ускунасини ўрнатади ва унга хизмат кўрсатади. Жисмоний шахслар хизмат учун тўлов тафсилотларида ўз ЖШШИРини кўрсатган ҳолда тўлов тизими ёки банк кассаси орқали ҳақ тўлайди. Ушбу ЖШШИРга қуйидаги тарзда ЭҲФ расмийлаштирилган:

• ускунани ўрнатиш кунида;
• ҳар ойда ускунага хизмат кўрсатиш учун - ойнинг охирги кунида.

Ташкилотда онлайн-НКМ мавжуд эмас. Ҳисоб ҳисоблаш усули билан юритилади.

Мазкур вазиятда қандайдир нормалар бузилиши ёки бузилмаслигини buxgalter.uz илтимосига биноан ДСҚ Солиқ назорати департаменти бошқарма инспектори Неъматжон РАҲМОНОВ тушунтирди:

НКТни қўллаш қоидалари

- 06.09.2019 йилдаги ПФ-5813-сон Фармоннинг 1-банди ва 4-бандига мувофиқ савдо шохобчалари ёки хизмат кўрсатиш шохобчалари аҳоли билан нақд пулда ёки банк пластик карталари орқали ҳисоб-китобларни амалга оширишда онлайн назорат-касса техникасини қўллаши шарт. Улар ўз фаолиятида Аҳоли билан пулли ҳисоб-китобларни амалга оширишда онлайн-НКМ ва виртуал касса тизимини қўллаш тартиби тўғрисида низомга амал қилишлари керак.

Аҳоли билан пулли ҳисоб-китобларни амалга оширадиган хўжалик юритувчи субъектлар онлайн назорат-касса техникасини (НКТ) қўллаши керак :

• юридик шахслар;
• якка тартибдаги тадбиркорлар;
• оилавий тадбиркорлар.

НКТ тушунчаси қуйидагиларни ўз ичига олади :

1) онлайн-НКМ;

2) виртуал касса;

3) фискал чекларни генерация қилиш имконини берадиган электрон тижорат платформалари - маркетплейсларнинг ахборот тизимлари (дастурий таъминот, мобиль илова). Шу жумладан - тўлов иловалари.

Онлайн назорат-касса техникасининг барча учта тури фискал маълумотлар операторининг ягона ахборот тизимида ишлайди ва фискал чекларни шакллантириши мумкин.

Агар сизга тўлов тизими орқали ҳақ тўлашса

Ўзбекистондаги аксарият тўлов тизимлари (шу жумладан - Click, PayME, банк мобиль иловалари) солиқ органларининг ахборот тизимлари билан интеграция қилинган ва маркетплейс мақомига эга. Улар техник жиҳатдан онлайн-НКТ тизимининг фискал чекини шакллантириши мумкин.

Агар тўлов тизимлари сизнинг хизматларингизга ҳақ тўлаш факти бўйича бундай чекларни шакллантирмаса, улар билан бундай имкониятни муҳокама қилинг ва улар билан тузилган шартномага тегишли ўзгартиришлар киритинг.

Тўлов тизими фискал чекларни беришни йўлга қўйгандан кейин, ушбу тўловлар бўйича маълумотлар сизнинг ҚҚС ёки айланмадан олинадиган солиқ бўйича ҳисоботларингиздан - маркетплейс учун сатрдан автоматик тарзда ўтади.

Сизга онлайн-НКМ ёки виртуал кассани фаолият хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда созлашга ТХКМ мутахассислари ёрдам беради. Бунинг учун уларга онлайн-НКМ чекларида акс эттирилиши керак бўлган сизнинг хизматларингиз, МХИК, қиймати, солиқ солиш ва ҳоказо тўғрисидаги маълумотлар талаб қилинади.

Назорат-касса техникасининг қўлланилиши мажбурий бўлгани ҳолда, уларни қўлламасдан савдони амалга оширганлик ва хизматлар кўрсатганлик СКнинг 221-моддасига биноан 5 млн сўм миқдорида жарима билан жазоланади. Бундан ташқари, ташкилотнинг айбдор мансабдор шахслари келтирилган зарар миқдорига боғлиқ ҳолда - МЖТКнинг 164-моддаси ва ЖКнинг 189-моддаси бўйича маъмурий ёки жиноий жавобгарликка тортилиши мумкин.

Назорат-касса техникасининг қўлланилиши билан боғлиқ ҳуқуқбузарликлар  Солиқ текширувларини ташкил этиш ва ўтказиш тартиби тўғрисида низомга мувофиқ сайёр солиқ текшируви доирасида назорат хариди чоғида аниқланади. Агар ташкилотнинг мижозлари Soliq.uz мобиль иловаси орқали ҳуқуқбузарлик ҳақида хабар берса, солиқ органи бундай текширувни ўтказиши мумкин.

 

Товарни сотишда ва узоқ муддат хизмат кўрсатишда чеклар қандай тўғри расмийлаштирилади

Саволдан ташкилот хизматларнинг иккита турини кўрсатиши келиб чиқади.

Навигация ускунасини ўрнатиш факти бўйича онлайн-НКТ чекини бериш зарур, унда “Сотиш” тўлов тури ва хизмат қиймати кўрсатилади. Бундай чекнинг фискал маълумотлари чек урилган ҳисобот даври учун солиқ бўйича ҳисоботда акс эттирилади.

Ҳар ойда ускунага хизмат кўрсатиш узоқ муддатли контрактни назарда тутади. Бинобарин, солиқ бўйича ҳисоботлар тўғри шакллантирилиши учун, сиз ҳар ойда ҳақиқатда тўлаш муддатларидан қатъи назар (ой охирига қадар) чекларни уришингиз зарур, уларда “Сотиш” тўлов тури ва шартномага асосан ой учун кўрсатилган хизматлар қиймати кўрсатилади. Ушбу чеклар ҳам улар урилган ҳисобот даври учун солиқ бўйича ҳисоб-китобларда автоматик тарзда акс эттирилади.

Бунда мижоз узоқ муддатли контракт бўйича хизматларга ойнинг бошида ёки бир неча ой учун олдиндан ҳақ тўлаши мумкин. Ташкилот барча ушбу тўловларни тўлов тури сифатида “Бўнак” кўрсатилган ва чек бўйича қабул қилинган сумма акс эттирилган чек билан расмийлаштиради. Бундай чек бўйича фискал маълумотлари солиқ бўйича ҳисоботдан ўтмайди.

Сиз шартнома бўйича ҳисоб-китобларда мижозга чекланмаган миқдорда бўнак тўловлари чекларини беришингиз мумкин. Бундай чекни ҳар бир бўнак тўловига бериш мумкин.

Агар сиз мижоз хизматни бирмунча вақт олдиндан тўловсиз олиши ёки тўловни ойнинг охирида амалга ошириши мумкин деб ҳисобласангиз, ҳар бир ой якуни бўйича сиз сотиш чекларини уришингизга тўғри келади.  Бу ҳолда тўланмасликнинг барча хавфи сизнинг зиммангизга тушади. Мижоз тўловни амалга оширгач эса, шу давр учун чек беринг, унда тўлов тури сифатида “Кредит (бўлиб-бўлиб тўлаш)”, шунингдек ҳақиқатда тўланган сумма кўрсатилади. Бундай чекнинг суммаси солиқ бўйича ҳисоботда акс эттирилмайди.

Банк кассаси орқали тўловларни ҳам жисмоний шахснинг Ф.И.О. ва ЖШШИРини кўрсатган ҳолда икки томонлама ЭҲФ билан расмийлаштириш мумкин. Жисмоний шахс-харидор бундай ЭҲФни ўзининг электрон рақамли имзоси билан тасдиқлайди. Агар харидорда ЭРИси бўлмаса, унга жўнатилган электрон ҳисобварақ-фактура 10 календарь кун давомида автоматик тарзда тасдиқланади .

Агар 2 нусхада чоп этиш зарур бўлса, биттаси - жисмоний шахсга берилади. Иккинчи нусхаси жисмоний шахснинг товарлар (хизматлар) олинганлигини тасдиқловчи имзоси билан солиқ тўловчида сақланади .