Нима учун my3.soliq.uz тизими ижарага берувчиларнинг барча ЭҲФларини ҳисобга олмайди

Илгари хабар қилинганидек, ЭҲА операторлари ўз тизимларига ўзгартиришлар киритдилар: энди коммунал хизматлар (газ, электр энергияси ва ҳ.к.) бўйича «Харажатларни қоплаш» ЭҲФни тақдим этиш учун коммунал хизматдан кирувчи ЭҲФнинг ID рақамини кўрсатиш керак. Ушбу ўзгаришлар натижасида ижарага берувчилар жиддий муаммоларга дуч келишди.

ЭҲФ my3.soliq.uz тизими орқали автоматик интеграция қилинганда, ижарага олувчилар томонидан коммунал харажатлар қопланганда ҚҚС ҳисоб-китобига 5-иловага ижарага берувчида тақдим этилган бир нечта чиқувчи ЭҲФдан фақат биттаси тушади.

Ҳолат юзасидан солиқ маслаҳатчиси Гулнора ЭРГАШЕВА ва «TAX CONSENSUS» МЧЖ солиқ маслаҳатчилари ташкилоти директори Иродахон АББОСХОНОВА изоҳ берди:

 

Гулнора ЭРГАШЕВА:

– 14.08.2020 йилдаги 489-сон ВМҚга мувофиқ ЭҲФ товарлар юклаб жўнатилган (топширилган) ёки хизматлар кўрсатилган календарь санада тақдим этилади. Бунда ижарага берувчилар коммунал хизматлар (масалан, сув, электр энергияси) учун битта кирувчи ЭҲФни оладилар ва унинг асосида турли ижарачиларга битта кирувчи ЭҲФ ID рақами билан бир нечта чиқувчи ЭҲФни тақдим этадилар. Бироқ my3.soliq.uz орқали автоматик интеграция қилинганда ҚҚС ҳисоб-китобининг 5-иловасига ушбу бир нечта чиқувчи ЭҲФдан фақат биттаси келиб тушади.

Агар ID бир хил бўлса, тизим битта кирувчи ЭҲФни бир нечта чиқувчи ЭҲФга «тақсимлай» олмайди. У фақат кирувчи ҳисобварақ-фактуранинг ID рақами кўрсатилган биринчи чиқувчи ЭҲФни «кўради» ва автоматик равишда фақат уни Ҳисоб-китобга «боғлайди». Қолган чиқувчи ЭҲФларни тизим эътиборсиз қолдиради, уларни такрорий ёки хато деб ҳисоблайди.

Масалан, компания сув учун кирувчи ЭҲФни (ID: 1234567890) олди ва ижарачиларга учта ЭҲФ тақдим этди:

• 1-ижарачи – 150 000 сўм;
• 2-ижарачи – 120 000 сўм;
• 3-ижарачи – 180 000 сўм.

Барча учта чиқувчи ЭҲФ бир хил кирувчи ЭҲФ  ID рақамига эга. Бироқ ҚҚС ҳисоб-китобида автоматик равишда улардан фақат биттаси, масалан, 1-ижарачига тақдим этилган ҚҚС акс эттирилди.

Бу битта ID ҳисобига бир нечта уланишлар борасида камчилик ёки техник чекловга ўхшайди. Мy3.soliq.uz да ҚҚСни ҳисоблаш мантиғи битта кирувчи ЭҲФ бир нечта чиқувчи ЭҲФ учун асос сифатида ишлатиладиган ҳолатларга мослаштирилмаган.

Ушбу масалага бир хил ёндашувни таъминлаш ва тадбиркорлар учун юзага келиши мумкин бўлган жарималар ва рейтингларнинг асоссиз пасайишига йўл қўймаслик учун Солиқ қўмитаси томонидан тезроқ муносабат билдирилиши ва тушунтириш берилишига умид қиламиз.

 

Иродахон АББОСХОНОВА:

– Гулнора Холдоровна ҳақиқатан ҳам жуда муҳим ва долзарб масалани кўтарди. Билдирилган муаммога қўшимча равишда яна бир муҳим жиҳатга - ижарачиларга (субижарачиларга) ЭҲФни қайта тақдим этиш муддатларига эътибор қаратишни истардим.

Амалиётда қуйидаги вазият юзага келмоқда: коммунал хизматлар (хусусан, электр энергияси) етказиб берувчилар ЭҲФни оммавий равишда 10-санада, кўпинча - иш куни охирига қадар тақдим этадилар. Шу билан бирга, ЭҲФ ижарачиларга (субижарачиларга) қайта тақдим этилгунга қадар тадбиркорлик субъекти (абонент):

1) ҳажмлар ва бошқа маълумотларнинг тўғрилигини текшириши;

2) ЭҲФни ташкилот ичида келишиш, шу жумладан, масалан, ҳужжат бухгалтерияга келиб тушишидан олдин бош энергетик ёки бошқа техник мутахассис томонидан текшириши керак бўлади.

Шунга қарамай, шу куннинг ўзида абонент (ёки ижарачи) чиқувчи ЭҲФни кирувчи ЭҲФ ID рақамига мажбурий боғлаган ҳолда ижарачиларга (субабонентларга) тақдим этиши керак.

Шундай қилиб, бутун жараёнга қабул қилиш, текшириш, ички келишувдан қайта кўрсатишгача – том маънода бир неча соат вақт қолади, бу бирламчи ҳужжатларнинг ҳужжат айланиши ва техник хатолар хавфини ҳисобга олган ҳолда ҳақиқатга тўғри келмайди.

Бундай вазият қуйидаги хавфларни келтириб чиқаради:

• қайта кўрсатиш кейинги ҳисобот даврига қолдирилади, бу ҚҚС тўланишига таъсир кўрсатади;
• ёки у «кўр-кўрона», тегишли текширувсиз амалга оширилади, бу хатолар, номувофиқликлар ва эҳтимолий низоларга олиб келиши мумкин.

Шу муносабат билан оқилона техник оралиқни, масалан, коммунал хизмат кўрсатувчиданн ЭҲФ тақдим этилган сана ва кўрсатилган IDга боғлаган ҳолда ижарачиларга (субабонентларга) ЭҲФ тақдим этиш бўйича мажбурият ўртасида 2 иш куни ўрнатиш имкониятини кўриб чиқишни таклиф этаман.

Бундай чора қуйидагиларга имкон беради:

1) кирувчи ЭҲФнинг тўғри текширилишини ва харажатларнинг ижарачилар (иккиламчи ижарачилар) ўртасида асосли тақсимланишини таъминлаш;

2) техник ва солиқ хатолари хавфини камайтириш, айниқса кўплаб ижарачилар (субабонентлар) бўлган йирик объектларда.

Ахир энг асосийси – бу бухгалтерияни расмий қоидабузарликларга йўл қўйиш хавфига дучор қилмасдан, ойнинг 20-санасигача тўланиши керак бўлган ҚҚС суммасини тўғри шакллантиришдир.