"ДаврОн" билан қандай дўстлашиш ва ундан ёрдам олиш мумкин

Солиқ қўмитаси солиқ тўловчиларга "DavrOn" (https://ai.soliq.uz/) виртуал ёрдамчисининг маслаҳатларидан фойдаланишни таклиф қилди.

Buxgalter.uz СИ-маслаҳатчисини синовдан ўтказди ва ички ҳамда ташқи экспертлар ёрдамида унинг жавобларининг қийматини аниқлади. Энг муҳими - биз, яроқли жавоб олиш учун қандай ҳаракат қилиш кераклигини тушундик. Тафсилотлар - шарҳда:

"DavrOn" виртуал ёрдамчиси солиқ тўловчиларга 24/7 режимида маълумот бериш ёрдамини кўрсатади. У сунъий интеллект асосида яратилган бўлиб,  вазифаси - солиқ тўловчиларга солиқлар ва солиққа тортиш масалалари бўйича саволларга жавоблар ва шахсий тавсиялар бериш. Солиқчилар, албатта, зўр иш қилишган. Лекин бу босқичда СИдан жуда кўп нарса кутиш керак эмас. Барча gpt-аналоглари каби, "DavrOn" ҳам озгина ёлғон гапиради. Ва албатта, тўғри қисқа жавоблар берса ҳам, у солиқ идорасига расмий сўровлар ва тўлақонли солиқ консалтингининг ўрнини боса олмайди.

Солиқ қўмитаси хабарларига кўра, СИ-ёрдамчисини ўқитиш 3 ой давом этган. Ва бу тўхтовсиз давом этмоқда. Демак, унинг жавоблари вақт ўтиши билан сифатлироқ бўлади. У учун билимлар базаси яратилган бўлиб, у Солиқ кодекси, Президент ва Вазирлар Маҳкамаси қарорлари, тушунтиришлар ва буйруқлар, меъёрий ва йўриқнома ҳужжатлари, шунингдек онлайн-ККТ ва ЭҲФ, электрон рақамли имзо, электрон ҳисоботлар ва ҳоказолар бўйича солиқ хизмати колл-марказига тез-тез бериладиган саволларга жавобларни ўз ичига олади.

 

Гулнора ЭРГАШЕВА, солиқ маслаҳатчиси:

 – Кеча менга маслаҳат олиш учун бир компания вакиллари келишмоқчи эди, кейин қўнғироқ қилиб келмасликларини айтишди. Улар Солиқ қўмитасининг эълонини кўришган ва уларни қизиқтирган саволга "DavrOn"дан жавоб олишган. Уларнинг саволлари мураккаб эмас эди, уларга жавоб топиш учун Солиқ кодексини очиш етарли эди.

Бироқ "DavrOn"ни барча муаммоларингизни бир уринишда ҳал қилишга ёрдам беради деб қабул қилмаслик керак. Кўп ҳолатларда бухгалтер, афсуски, жонли мутахассисларнинг маслаҳатларисиз иш кўра олмайди. Уларнинг ёрдами қонунчиликдаги бўшлиқлар, ноаниқликлар ва баҳсли жиҳатлар бўлган барча масалаларда керак бўлади.

Солиқ маслаҳати беришда сунъий интеллект - янги ҳодиса эмас. Масалан, икки йил олдин beps.academy (https://beps.academy/home) номли шунга ўхшаш нидерландиялик маҳсулот бозорга чиққан эди. Унда, айтганча, турли мамлакатларнинг Солиқ кодекслари орасида Ўзбекистон СК ҳам бор. Шу билан бирга, СИ асосида яратилган маҳсулотлар - бу сунъий маҳсулот эканлигини тушуниш муҳим. Ва у қанчалик идеал бўлмасин, унда у яратилган шароитлар билан боғлиқ муаммолар бўлади. Хусусан, нидерландиялик лойиҳанинг муаммоси унинг ҳақиқий ҳаётдан узилиб қолганлиги, унда асосан турли норматив-ҳуқуқий ҳужжатлардан иқтибослар бор.

 

Бу - "DavrOn"нинг ажойиб жавобларига мисоллар.

 

Тажрибали бухгалтер учун бу восита унчалик қизиқ бўлмайди, чунки  уни аниқ муаммоларни ечиш қизиқтиради. Уларга "Тадбиркор ва солиқчи" Телеграм-каналининг яқин вақтгача бўлган иш режими кўпроқ мос келади. Унга ўз муаммоларингизни ёзиш мумкин эди ва жавобан Солиқ қўмитасининг масъул ходимлари сиз билан алоқага чиқиб, муаммоингизни ҳал қилишга ёрдам беришарди.

"DavrOn" бу функционалнинг ўрнини боса олмайди, чунки биз бугун солиқ маъмуриятчилигининг жадал ривожланиш даврида яшаяпмиз, ҳар куни нимадир ўзгаряпти, нимадир такомиллашмоқда. У - сунъий интеллект - сизга фақат унга киритилган нарсаларни жавоб беради. Бу дастур оддий оммавий саволларга мўлжалланган.

"DavrOn"нинг аудиторияси - бу ҳозирча солиққа тортиш ва солиқ маъмуриятчилиги нозикликларини яхши тушунмайдиган янги тадбиркорлик субъектлари. У норматив-ҳуқуқий ҳужжатларда яхши йўналиш олади ва уларда ечимлари аниқ ёзилган саволларга осонлик билан жавоб беради.

Вақт ўтиши билан "DavrOn" ҳозиргидан кўра фойдалироқ ва амалийроқ бўлиши мумкин. Масалан, бошқа бир сўровни олайлик.

 

"DavrOn" ишлаб чиқувчилари бу саволга бериладиган жавобни янада батафсил ва фойдалироқ қилишга қодирлар. Ҳозирда, "DavrOn" қандай жавоб беришни билмаганда, у фойдаланувчини солиқчилар, ишлаб чиқарувчилар ва бошқа идораларга маслаҳатга юборади. Лекин ахир бундай саволларга солиқчилар босқичма-босқич йўриқнома ёзишлари мумкин, ҳатто қайси сайтга кириш ва қайси тугмачани босиш кераклигигача.

Агар СИ-маслаҳатчининг ривожланиши шу йўналишда борса, ҳам солиқ тўловчилар, ҳам солиқчилар енгил нафас оладилар. Бировларда ҳар доим қўл остида кунинг исталган вақтида мавжуд бўлган аниқ йўриқномалар бўлади, бошқаларга эса бир кунда бир хил саволни бир неча марта тушунтиришга вақт сарфлашга ҳожат қолмайди.

"DavrOn"дан ҳозирча умуман ечими йўқ ва ваколатли давлат органлари томонидан тегишли норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар қабул қилинишини талаб қиладиган вазиятларда ечимлар кутмаслик керак. Бундай мулоқотлардан бирининг мисоли:

 

"DavrOn" ишлаб чиқувчилари бундай саволларни кузатиб боришса, уларни умумлаштириб Солиқ қўмитасига узатишса, қўмита мутахассислари эса ўз навбатида тезкор равишда ечим ишлаб чиқиб, жорий этишса жуда яхши бўларди.

 

Иродахон АББОСХОНОВА, солиқ маслаҳатчиси:

– "ДаврОн"га саволларингизни қандай беришингиз жуда муҳим. Улар жуда аниқ ва лўнда бўлиши керак. Масалан, солиқ тўловчи ер солиғини қандай ҳисоблаш ва тўлаш кераклигини сўрайди, аммо бу операцияни ким - жисмоний ёки юридик шахс амалга ошириши кераклигини аниқлаштирмайди.

Баъзан DavrOn аввал нотўғри жавоб беради, лекин сизнинг аниқлаштирувчи қўшимча саволларингиздан кейин - тузатилади ва сиз анча малакали жавоб оласиз. Шунинг учун аниқлаштиришдан ва қайта сўрашдан уялманг. Мана яна бир мулоқотнинг мисоли:

"DavrOn" билан ишлашда техник муаммолар нормал мулоқотга халақит бериши мумкинлигига тайёр бўлиш керак. Агар бот ишлайдиган СИ чет эл компаниясига тегишли бўлса, у уларда янгиланишлар даврида осилиб қолиши мумкин.

Менимча, Солиқ қўмитасининг ўз СИ йўқ, у GPT асосида ишлайди деб ўйлайман, шунинг учун вазиятга тушуниш билан қарайман. Асосийси, келаётган саволлар асосида СИ бундан нарига ўтиб кетмаслиги ва одамлар ундан нима ҳақида сўраётганига асосланиб, қўмитага виждонсиз солиқ тўловчилар бўйича "пароллар ва учрашув жойлари"ни бермаслиги керак.

Buxgalter.uz дан хулоса ўрнида:

Ҳурматли ўқувчилар, сизнингча "DavrOn"нинг жавоби бирон-бир масала бўйича Солиқ қўмитасининг расмий позицияси ҳисобланадими?

Биз - йўқ деб ўйлаймиз. Акс ҳолда бу жавобнинг қандай ҳуқуқий мақоми бўлади?

Қонунчиликда, агар бухгалтер "DavrOn" жавоби асосида бирон нарса қилса, кейин текширувда бу нотўғри эканлиги аниқланса, ким жавобгар бўлишини ёзиб қўйиш яхши бўларди.

"DavrOn" тавсиялари асосида солиқ тўловчининг ҳаракатларига суд ёки низоларни кўриб чиқишга ваколатли бошқа инстанция қандай баҳо бериши керак?

Солиқ қўмитасидан жавоб кутамизми ёки... "DavrOn"дан сўраймизми?

Мана у бу ҳақда ўзи нима деб ўйлайди:

 

Олег ГАЕВОЙ тайёрлади