Харидорларингиз SoliqUz иловаси орқали кэшбэк ололмаса, нима бўлади

Агар харидор сизнинг чекингиз бўйича SoliqUz мобиль иловасида кешбэк ололмаса, бу жиддий муаммоларга олиб келади. Харидорнинг эътирозларига тўғри муносабат билдирган ҳолда қандай йўл тутган маъқул?

 

Юридик шахслар, якка тартибдаги ва оилавий тадбиркорлар харидор харид учун нақд шаклда ёки банк картаси орқали тўловни амалга оширишидан қатъи назар, харидорлар-жисмоний шахсларга онлайн-НКТ чекини беришлари шарт  . Вендинг аппаратлари орқали савдо қилиш бундан мустасно ҳисобланади . Бу ҳолда касса чеки берилмайди.

Чек аҳоли билан пулли ҳисоб-китобларни амалга оширишда онлайн-НКМ ва виртуал касса тизимини қўллаш тартиби тўғрисида низомнинг 7-банди талабларига мувофиқ келиши керак. Харидор қуйидагиларга умид қилишга ҳақли:

• QR-кодни сканер қилиб, чекни мобиль иловада рўйхатдан ўтказа олишга;
• ПҚ-5252-сон қарорга мувофиқ харид суммасининг 1%и миқдорида кешбэк олишга.

Бироқ, сотувчига боғлиқ бўлган ва боғлиқ бўлмаган бир нечта жиҳатлар мавжуд.

 

Сотувчи айбдор эмас, лекин кэшбек бўлмайди

1. Айрим товарлар ва хизматлар сотувчилари ўз харидорларига уларнинг чеклари бўйича қонунчиликда кэшбек назарда тутилмаганлигини тушунтиришга тайёр бўлишлари керак. Айнан - қуйидагиларни харид қилишга (тўловни амалга оширишга) :

• автомобиллар;
• авиа ва т/й чипталари;
• коммунал хизматлар;
• алоқа хизматлари.

1. Эҳтимол, харидор бўлиб-бўлиб тўлаш (кредит) шартномаси бўйича ҳисоб-китобларда ёки бўнак тўлови билан сотишда олинган ҳар бир чекдан кешбэк олишни хоҳлар. Бироқ фақат:

• кредитга сотиб олинган товарни олишда олинган биринчи чекдан;
• бўнак тўлови билан ҳисоб-китобни назарда тутувчи шартнома бўйича тўлиқ ҳисоб-китоб қилинганлиги ва сотувчи томонидан харидорга товар берилганлиги ҳолати бўйича олинган чекдан кешбэк олиш мумкин.

Бу бутунлай мантиқли ва қулай, харидор хариднинг тўлиқ суммасидан кешбэк олади. Шу билан бирга, “кредит” ва “бўнак” чеклари техник жиҳатдан QR-код ва фискал белгига эга эмас, шу боис уларни SoliqUz иловасида рўйхатдан ўтказиш имконсиз. 

1. Шунингдек, агар товар сотувчига қайтарилса ҳам, харидор кешбэк олмайди.

Товарни қайтаришда сотувчи ДСҚ йўриқномаларига риоя қилган ҳолда “Чекни қайтариш” менюси ёрдамида товарни қайтаришда расмийлаштирилган чекни сотиш чекига боғлаши керак. Биз бу ҳақда бу ерда батафсил ёзганмиз. Натижада, агар сотиш чеки илгари мобиль иловада рўйхатдан ўтказилган бўлса, кешбэкнинг умумий суммаси қайтариш суммасини ҳисобга олган ҳолда камаяди.

Агар сотувчи хатони бартараф этса, кешбэк олиш мумкин 

ДСҚ томонидан ўрнатилган қоидаларга асосан, кешбэк фақат чекда tasnif.soliq.uz нинг жорий версиясига мувофиқ тўғри МХИК кўрсатилган товарлар бўйича ҳисобланади.

SoliqUz иловасида хариднинг барча суммасига кешбэк ҳисобланган чеклар кўк учбурчак билан белгиланган.

Агар чекда хато МХИКли ёки МХИК кўрсатилмаган товарлар бўлса, у мовий учбурчак билан белгиланади ва улар бўйича кешбэк фақат тўғри МХИКли товарлар қиймати ҳисоб-китоби бўйича ҳисобланади.

Агар чекда МХИК умуман кўрсатилмаган ёки нотўғри кўрсатилган бўлса, у қизил учбурчак билан белгиланади ва у бўйича кешбэк ҳисобланмайди.

Бинобарин, агар Молия вазирлиги ва ДСҚнинг қўшма тушунтиришида айтилганидек, МХИКдаги хатолар учун солиқчилар жаримага тортишмаса, бу “дуч келган” МХИКни кўрсатиш мумкинлигини англатмайди. Бироқ бундай хатони тузатиш мумкин ва харидор ўз кешбэкини олиши мумкин. Яъни - сизни устингиздан шикоят қилмайди.

Солиқ тўловчи шахсий кабинетининг “Онлайн-НКМ ва виртуал кассалар бўйича ахборот” интерактив хизматининг “Чекка тузатиш киритиш” функционали ёрдамида берилган чекларда МХИКни ёзиш ёки уни тузатиш мумкин.

Кейинги чекларда хатони истисно қилиш учун онлайн-НКМ ёки виртуал кассада товарлар бўйича маълумотларга тузатиш киритинг. Буни қандай бажаришни, сиз онлайн-НКМга хизмат кўрсатиш учун шартнома тузган ТХКМда тушунтириб беришади.

Бунда етказиб берувчиларнинг нотўғри МХИК кўрсатилган ҳисобварақ-фактураларига эътибор қаратинг. Хато тузатиш киритиладиган ҳисобварақ-фактура расмийлаштириш йўли билан тузатилади.

Ҳисобварақ-фактура ва онлайн-НКТ чекида кўрсатилган МХИКда тафовутлар бўлмаслиги керак. Кейинчалик бу МХИК хато кўрсатилган ҳужжат бўйича жарима ҳисоблаш учун асос бўлиши мумкин.

 

Инсофсиз сотувчига қандай чора кўрилади

Сотувчилар орасида билиб туриб қоидани бузадиганлари учраб туради. Бундай сотувчиларни ҳозир чеклар фош қилмоқда, уларни кўплаб уринишлардан кейин ҳам SoliqUz мобиль иловасида рўйхатдан ўтказиб бўлмайди.

Бундай чекни рўйхатдан ўтказишга уринишда илова “24 соатдан кейин яна уриниб кўриш”ни сўрайди. Агар чек учинчи ва ундан кейинги уринишдан кейин ҳам (харидор тизимда кўрсатилган вақт оралиғига риоя қилиши шарти  билан) рўйхатдан ўтказилмаса, афтидан, олдингизда - рўйхатдан ўтказилмаган касса ёки сохта чеклар учун бошқа қурилма томонидан шакллантирилган сохта чек. Бу ҳолда хафа бўлган харидор SoliqUz нинг “Солиқ ҳамкори” тугмаси орқали хабар жўнатиши ёки бошқа мавжуд усул билан назорат қилувчи органларга мурожаат қилиши мумкин. Қоидага кўра, сохта чеклар ортида солиқ базасини яшириш, сифатсиз товарни реализация қилиш ва ҳ.к. билан боғлиқ анча жиддий жиноятлар яширинган бўлади. Ва сотувчи учун тегишли оқибатлар юзага келади.

Амалиётда харидор ҳақиқатда харид қилган товарларга мос келмайдиган товарлар кўрсатилган чеклар учрайди. Масалан, дорихона сотилган дори воситалари ўрнига “биологик актив қўшимчалар” товарлар гуруҳини кўрсатган. Бунда МХИК чекда ҳақиқатда кўрсатилган товарга мос келади. Харидор бундай чекни рўйхатдан ўтказган ҳолда, албатта кешбэк олади. Бироқ чек барибир ҳуқуқбузарликлар ҳақида далолат беради.

Олег ГАЕВОЙ,

эксперт “Норма” эксперти