Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пленумининг 22.08.1997 й. 12-сон "Судлар томонидан жиноят ишларини биринчи босқич судида муҳокама этиш жараёнида процессуал қонунчиликка риоя қилиниши тўғрисида"ги қарори

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ

ОЛИЙ СУДИ ПЛЕНУМИНИНГ

ҚАРОРИ

22.08.1997 й.

N 12

СУДЛАР ТОМОНИДАН ЖИНОЯТ ИШЛАРИНИ

БИРИНЧИ БОСҚИЧ СУДИДА МУҲОКАМА ЭТИШ

ЖАРАЁНИДА ПРОЦЕССУАЛ ҚОНУНЧИЛИККА

РИОЯ ҚИЛИНИШИ ТЎҒРИСИДА

Ўзбекистонда демократик ҳуқуқий давлат барпо этилаётган бир шароитда қонунийликка ва фуқаролар ҳуқуқларига қатъий риоя қилиш, барча процессуал қонунчилик нормаларига амал қилган ҳолда адолатли ва асослантирилган ҳукмлар чиқариш муҳим аҳамият касб этмоқда.

Республика судларида кўплаб ишлар процессуал қонунга қатъий асосланган ҳолда кўрилмоқда. Шу билан бирга ишларни ҳал этиш сифатига салбий таъсир қилувчи жиддий камчиликлар ҳали бартараф этилган эмас.

Айрим ҳолларда иш жараёни қатнашчиларининг қонун томонидан кафолатланган ҳуқуқлари, тортишув принципи бузилиш ҳоллари учраб турибди. Суд жараёнининг тайёрлаш босқичида судланувчининг шахсига оид маълумотлар, иш юзасидан иш юритишни мустасно қилувчи ҳолатлар ҳамма вақт ҳам лозим даражада текширилмайди.

Иш жараёни қатнашчиларининг илтимосларини қаноатлантиришни асослантирилмаган ҳолда рад қилиш ҳоллари учрамоқда. Илтимосларни кўриб чиқиш тартибининг ўзи ҳам бузилмоқда. Айрим ҳолларда суд мажлиси баённомалари қўйилган талабларга мос келмайди.

Қайд этилган камчиликларни бартараф этиш, жиноят ишларини суд муҳокамаси жараёнида процессуал қонунчиликка риоя қилиш мақсадида Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пленуми

ҚАРОР ҚИЛАДИ:

1. Судларнинг эътибори жиноят ишларини суд муҳокамаси жараёнида процессуал қонунчиликка қатъий амал қилишнинг зарурлигига қаратилсин, фақат унга аниқ ва оғишмай амал қилиш ишнинг ҳолатини ҳар томонлама тўлиқ ва холисона текширишни, жиноятларнинг содир этилишига имкон яратувчи шароит ва сабабларни аниқлашни ва суд жараёнининг тарбиявий таъсирини таъминлаши эътиборга олинсин.

Жиноят ишларини суд муҳокамасига тайинлаш чоғида жиддий камчиликларга йўл қўйилаётганлиги судларга уқтирилсин ва улар зиммасига Ўзбекистон Республикаси ЖПКнинг 396-моддаси талабидан келиб чиқиб, ҳар бир жиноят иши бўйича айбланувчига нисбатан эҳтиёт чорасининг тўғри танланганлигини аниқлаш мажбуриятлари юклатилсин.

Тергов органлари ва судларга тушунтирилсинки, гаров тариқасидаги эҳтиёт чораси (ЖПК 249-моддаси), айбланувчи (судланувчи)ни жамиятдан ажратмаган ҳолда унга юклатилган мажбуриятлар бажарилишини таъминловчи самарали восита бўлиб, у пул маблағи ёки қимматбаҳо буюмларни дастлабки тергов органи ёки суд ижрочилари туман (шаҳар) бўлимлари депозит ҳисоб рақамига топширишдан иборат. Шунга кўра, тергов органлари, судлар ишнинг муайян ҳолатлари ва айбланувчи (судланувчи)нинг шахсини инобатга олган ҳолда унга нисбатан гаров тариқасидаги эҳтиёт чорасини қўллаш мумкинлиги тўғрисидаги масалани муҳокама этишлари ҳамда айбланувчи (судланувчи)га шахсан ўзи ёки қариндошлари, шунингдек бошқа фуқаролар ёки юридик шахслар томонидан гаровга нарса қўйиш ҳуқуқини тушунтиришлари лозим.

2. Тушунтирилсинки, ЖПК 434-моддасига мувофиқ, судланувчининг шахсини аниқлашда, суд мажлиси баённомасида унинг фамилияси, исми, отасининг исми, туғилган санаси ва жойидан ташқари, шахсига дахлдор бошқа, жумладан, судланганлиги, давлат мукофоти ёки фахрий унвонлари борлиги, саломатлиги тўғрисидаги ва ҳ.к. маълумотлар ҳам акс эттирилиши лозим.

3. Суд мажлисида раислик этувчи судланувчига суд мажлисидаги унинг ҳуқуқларини, тарафларга, экспертлар ва мутахассисларга уларнинг ҳуқуқлари ва мажбуриятларини тўлиғича тушунтириши шарт ва бу суд мажлиси баённомасида ўз аксини топиши лозим (ЖПКнинг 435-437-моддалари).

3-1. Судларнинг эътибори шунга қаратилсинки, ЖПК 439-моддасига мувофиқ, суд тергови давлат айбловчиси томонидан айблов хулосаси ўқиб эшиттирилиши билан бошланади ва бу ҳақда суд мажлиси баённомасига тегишли ёзув киритилиши лозим.

4. Судларнинг эътибори ҳар бир ишни кўришда далилларни бевосита суд мажлисида текширишга, яъни, судланувчиларни, жабрланувчиларни, гувоҳларни сўроқ қилиш, эксперт хулосасини тинглаш, ашёвий далилларни кўздан кечириш, баённомаларни ва бошқа ҳужжатларни эълон қилишга қаратилсин.

Судланувчининг илгариги сўроқда берган кўрсатувлари фақат Жиноят-процессуал кодексининг 104-моддасида кўрсатилган ва рўйхати чекланган ҳолатлар мавжуд бўлган тақдирдагина эълон қилиниши мумкин.

Жабрланувчининг ёки гувоҳнинг дастлабки терговда берган кўргазмалари фақат уларнинг ушбу кўрсатувлари билан суддаги кўрсатувлари ўртасида жиддий қарама-қаршиликлар бўлганда, шунингдек жабрланувчи ёки гувоҳнинг судга келиш имкониятини чекловчи сабаблар туфайли суд мажлисида қатнашмаган тақдирда эълон қилиниши мумкин.

Судга келишни истисно қилувчи ҳолатларга, шахснинг вафотидан ташқари оғир хасталик, йироқда ва кўп чўзиладиган хизмат сафарида бўлиши, яшаш жойидан рўйхатдан чиқиб кетганда унинг турар жойини аниқлашнинг имконияти бўлмаган ҳолатлар киритилиши мумкин. Ҳар бир ҳолатда шахснинг судга келишини истисно қилувчи ҳолат деб топиш тўғрисида қарор суд томонидан ушбу масалалар муҳокама қилинганидан кейин қабул қилиниши керак.

Судланувчининг (жабрланувчининг, гувоҳнинг) эълон қилинган кўрсатувлари суд томонидан суд тергови жараёнида текширилиши лозим.

5. Жиноят-процессуал кодексининг 438-моддаси мазмунидан келиб чиқиб, суд мажлиси қатнашчиларининг янги гувоҳларни, экспертларни, мутахассисларни чақириш, ашёвий далилларни ва ҳужжатларни талаб қилиб олиш тўғрисидаги илтимослари улар арз қилинган ва муҳокама этилгандан кейин бевосита ҳал қилиниши лозим бўлади.

Суд муҳокамаси қатнашчилари доирасини аниқлаш ва ишнинг ҳаракати (жамоат айбловчисини, жамоат ҳимоячисини ишга киритиш жабрланувчи, фуқаровий даъвогар деб тан олиш, ишни тўхтатиб қўйиш ёки уни кейинга қолдириш, судланувчини янги айблов бўйича жиноий жавобгарликка тортиш, бошқа шахсни айбланувчи тариқасида ишда иштирок этишга жалб этиш, ишни тугатиш ва бошқалар) билан боғлиқ, хоҳ суд муҳокамасининг тайёрлов қисмида ва хоҳ суд муҳокамаси жараёнида арз қилинган бошқа барча илтимослар ҳам ушбу қоидалар бўйича ҳал қилинади. Агар муҳокама қилиниб, ҳал этилган илтимос юзасидан тараф яна шу асослар бўйича арз қилган тақдирда раислик этувчи бу илтимосни муҳокамага киритишни рад этади ва бу ҳақда суд мажлиси баённомасида кўрсатилади.

6. Судларнинг эътибори ашёвий далилларни, ҳужжатларни текшириш, жойни ва бинони кўздан кечириш иш бўйича ҳақиқатни аниқлаш учун аҳамиятли эканлигига қаратилсин.

Ашёвий далиллар ва ҳужжатлар суд мажлисида иш бўйича бошқа далиллар қаторида чуқур текширилиши (шунингдек кўздан кечирилиши, эълон қилиниши) лозим. Шу ўринда уларни таниб олиш учун кўрсатилган шахслар судларнинг эътиборини уларни текшириш билан боғлиқ бўлган у ёки бошқа ҳолатларга қаратишлари мумкин. Ашёвий далилларни кўздан кечириш ва ҳужжатларни эълон қилиш билан боғлиқ суднинг барча ҳаракатлари суд мажлиси баённомасида акс эттирилган бўлиши керак.

7. Суд мажлисига келган гувоҳлар, эксперт ёки мутахассис, жабрланувчи, фуқаровий даъвогар, фуқаровий жавобгар ёки уларнинг вакиллари сўроқ қилингандан сўнг ишнинг муҳокамаси кейинга қолдирилиб сўнгра иш ўша таркибда кўрилаётган бўлса ва уларни чақиришнинг ҳожати бўлмаса, ушбу шахслар иккинчи маротаба суд мажлисига чақирилмаслиги мумкин.

Шу сабабли бу шахсларнинг иш муҳокамасини кейинга қолдиргандан кейин суд мажлисларида қатнашмаслиги ихтиёрий равишда бўлиб, уларнинг хоҳиш-истакларига боғлиқ бўлади. Ушбу шароитларни таъминлаш мақсадида раислик этувчи иш муҳокамаси кейинга қолдирилган тақдирда қайд этилган шахсларга уларнинг келгуси суд мажлисларида қатнашиш ҳуқуқларини тушунтириши шарт ва бу ҳақда суд мажлиси баённомасида қайд этилган бўлиши лозим ва кейинчалик уларни келгуси суд мажлисларининг вақти ва жойи ҳақида хабардор қилиши керак.

8. Судларнинг эътибори Жиноят-процессуал кодексининг 122-124-моддаларига биноан юзлаштириш илгари сўроқ қилинган икки шахс кўрсатувлари ўртасида жиддий қарама-қаршиликларнинг сабабини аниқлаш учун ўтказилишига қаратилсин. Юзлаштириш ўтказиш чоғида сўроқ қилишнинг умумий қоидаларига риоя қилинади, юзлаштириш чоғида сўроқ баённомаси ёки сўроқ қилинаётган шахслар аввалги сўроқларда берган кўрсатмаларнинг фонограммалари шу шахслар юзлаштирилиб, уларнинг кўрсатувлари баённомага киритилганидан кейингина ўқиб берилишига ёки эшиттирилишига йўл қўйилади.

9. Судда ишларни муҳокама қилаётганда иш бўйича судланувчилар, жабрланувчилар ёки гувоҳлар қаторида вояга етмаганлар қатнашаётганда судлар Жиноят-процессуал кодексининг 84, 121-моддалари, 442-моддасининг 3-қисми талабларига риоя этишга алоҳида эътибор қилишлари зарур.

Ишнинг айрим ҳолатларини аниқлаш бу шахсларга салбий таъсир кўрсатиши мумкинлигини эътиборга олиб, судлар бундай ҳолатларни текшириш вақтида вояга етмаганларнинг суд залида қатнашиши масаласини ҳар бир ҳолатда муҳокама қилишлари лозим.

10. Судлар, эксперт ва мутахассиснинг ҳуқуқлари ва процессуал ўрнини белгиловчи қонун нормаларига қатъий амал қилишлари керак.

Суд муҳокамасида қатнашиш учун мутахассис далилларни текшириш пайтида махсус билим ва тажрибалар (масалан, технологик ёки ишлаб чиқариш жараёнининг моҳияти, у ёки бу мутахассисликнинг ўзига хос хусусиятлари ва б.) зарур бўлган ҳолларда чақирилади. Мутахассис фикри суд мажлиси баённомасида албатта қайд этилади.

Экспертнинг хулосаси қонунга асосан далил турларидан бири ҳисобланади ва ўтказилган текширишлар асосида берилади. Эксперт олдига мутахассиснинг ҳуқуқ доирасига кирувчи саволларни қўйиш мумкин, мутахассис олдига экспертнинг ҳуқуқ доирасига тааллуқли саволларни қўйишга йўл қўйилмайди. Унинг фикрини экспертнинг хулосасига тенглаштириб бўлмайди.

Судлар, экспертиза ўтказишни экспертни сўраш билан алмаштиришга йўл қўймасликлари керак, чунки Жиноят-процессуал кодексининг 446-моддасига биноан эксперт фақат судда экспертиза ўтказгандан сўнг ва ўз хулосасини эълон қилганидан кейин суд мажлисида сўроқ қилиниши мумкин.

11. Судлар, суд муҳокамаси қатнашчилари томонидан билдирилган илтимосларни баённомада тўғри баён қилишга ва буларни муҳокама қилиш тартибига; маслаҳат уйига кирмасдан суд мажлисида қабул қилинадиган суд ажримларига; судланувчининг унга эълон қилинган айблов бўйича, гувоҳлар ва жабрланувчиларнинг иш ҳолатлари бўйича кўрсатувларига; далилларни текшириш жараёнига алоҳида эътиборларини қаратишлари керак.

12. Жиноят-процессуал кодекси 423-моддасининг 2-қисмида қайд этилган масалалар бўйича ажримлар суд томонидан алоҳида хонада (маслаҳатхонада), алоҳида ҳужжатлар тарзида расмийлаштирилган ва суд томонидан имзоланган ҳолатда чиқарилишини судлар эътиборга олишлари лозим.

Суд томонидан алоҳида хонага кирмасдан ўз жойида чиқарилган ажримлар Жиноят-процессуал кодекси 423-моддасининг тўртинчи қисмига асосан суд мажлиси баённомасига киритилади ва келтирилган илтимосномани қаноатлантириш рад этилганда қабул қилинган қарорининг сабаблари кўрсатилиши зарур.

13. Тарафларнинг музокара сўзлари ЖПКнинг 449-моддаси тартибида эшитилиб суд баённомасида тўлиқ акс эттирилган бўлиши лозим. Агарда тарафлар ўз нутқларини ёзма равишда тақдим этсалар, нутқлар илова қилиниб, бу ҳақда баённомада қайд этилиши керак.

Судларга тушунтирилсинки, суд тергови тамомланганидан сўнг тарафлар музокара сўзларидан кейин уларнинг ҳар бири бошқа тарафнинг нутқлари юзасидан эътирозлари бўлса, яна бир мартадан сўзга чиқишлари мумкин. Сўнгги эътироз билдириш ҳуқуқи ҳамиша ҳимоячи ва судланувчига берилади. (ЖПКнинг 449-моддаси).

Судларга, музокара тамом бўлганидан кейин тарафлар Жиноят-процессуал кодекси 457-моддасининг биринчи қисмидаги 1-6-бандларда назарда тутилган масалалар юзасидан чиқариладиган қарорнинг ўзлари таклиф этадиган мазмунини судга ёзма равишда тақдим этишлари мумкинлиги, давлат айбловчиси ва ҳимоячи учун қарорнинг бундай мазмунини судга тақдим этиш мажбурийлиги тушунтирилсин (ЖПКнинг 450-моддаси).

14. Судларнинг эътибори Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пленумининг 2003 йил 19 декабрдаги "Гумон қилинувчи ва айбланувчини ҳимоя ҳуқуқи билан таъминлашга оид қонунларни қўллаш бўйича суд амалиёти тўғрисида"ги 17-сон қарорининг 23, 24-бандларига биноан, раислик қилувчи ҳукм эълон қилингандан сўнг судланувчига ва бошқа тарафларга ҳукмнинг мазмунини, унинг устидан апелляция ёки кассация шикояти бериш тартиби ва муддатларини, шунингдек суд мажлиси баённомаси билан танишиш ва унга нисбатан эътирозлар билдириш ҳуқуқини тушунтиришга қаратилсин. Тегишли ҳолларда ҳукм судланувчи билмайдиган ёки етарли даражада билмайдиган тилда баён қилинган бўлса, эълон қилинганидан сўнг, ҳукм таржимон томонидан судланувчининг она тилида ёки судланувчи учун тушунарли бўлган бошқа тилда ўқиб эшиттирилади. Агар судланувчи умрбод озодликдан маҳрум қилиш ёки узоқ муддатли озодликдан маҳрум қилиш жазосига ҳукм қилинган бўлса, унга афв сўраб илтимос қилиш ҳуқуқи ва тартиби ҳам тушунтирилади.

Шунингдек, судларнинг эътибори Жиноят-процессуал кодекси 449-моддасининг адвокат қатнашишидан қатъи назар, судланувчига музокара учун сўз берилиши тўғрисидаги талабларига риоя этилиши лозимлигига қаратилсин.

15. Агарда судланувчи охирги сўзида иш учун муҳим аҳамиятли янги ҳолатлар тўғрисида ёки муқаддам текширилмаган, лекин ишга алоқадор далилларни келтирса, суд Ўзбекистон Республикаси Жиноят-процессуал кодекси 452-моддаси талабларига биноан суд терговини янгидан бошлаб судланувчини ушбу ҳолатлар тўғрисида батафсил сўроқ қилиши ва далилларни суд терговига оид процессуал қонун талабларига риоя қилган ҳолда текшириши керак.

Судларнинг эътибори судланувчининг охирги сўзини муайян муддат билан чеклаб қўйиши мумкин эмаслигига, лекин раислик қилувчи судланувчининг сўзини, у ишга мутлақо алоқаси йўқ ҳолатларни баён қила бошлаган ҳолларда тўхтатишга ҳақли эканлигига қаратилсин (ЖПКнинг 451-моддаси).

Жиноят-процессуал кодексининг 453-моддасига биноан судланувчининг охирги сўзини эшитиб бўлганидан сўнг суд ҳукм чиқариш ёки ажрим чиқариш учун дарҳол алоҳида хонага (маслаҳатхонага) кириши, бу ҳақда раислик этувчи суд мажлиси залида эълон қилиши шартлиги, шунингдек суд мажлиси баённомасида маслаҳатхонадан қайси куни чиқиб ҳукм ёки ажрим эълон қилинганлиги кўрсатилиши кераклиги тушунтирилсин.

16. Жиноят-процессуал кодексининг 415-1-моддасига мувофиқ суд муҳокамаси пайтида суд айбловни оғирроғи билан ёки ҳақиқий аҳволга кўра дастлабки айбловдан жиддий фарқ қиладиган айблов билан ўзгартиришга ҳақли. Янги шахсни жиноий жавобгарликка тортиш тўғрисидаги масала суд томонидан ЖПК 417-моддасида белгиланган тартибда ҳал этилади.

Айбловни оғирроғи билан ўзгартирилиши деганда:

а) оғирроқ жазони тақозо қилувчи жиноят қонунининг бошқа нормаси (моддаси, моддасининг қисми ёки банди) қўлланилаётганлиги;

б) оғирроқ жазони тақозо этувчи қонунга жиноят тавсифини ўзгартиришга олиб келадиган ёки содир этилган жиноятнинг юридик баҳосини ўзгартирмаса-да ҳақиқий айблов миқдорини кўпайтирувчи айбланувчига қўйилмаган қўшимча фактлар (эпизодлар) айбловга қўшилаётганлиги тушунтирилсин.

17. Судлар, Жиноят-процессуал кодекси 82-моддасининг 4-бандига биноан жиноятнинг содир этилишига имкон берган сабаблар ва шарт-шароитлар суд муҳокамасининг муҳим қисмини ташкил этишини эътиборга олган ҳолда, ҳар бир жиноят ишини кўраётганда қонуннинг бу талабини бажариши учун зарур чораларни кўриши лозим ва етарли асослар бўлганида асослантирилган хусусий ажрим чиқариши керак.

Иш бўйича аниқланган қонун бузилиши тўғрисидаги далиллар, қонунбузарликнинг содир этилишига имкон берган сабаб ва шарт-шароитлар, айрим фуқароларнинг ишлаб чиқаришда, турмушдаги нотўғри ахлоқи ёки улар томонидан жамоатчилик бурчининг бузилиши ҳоллари хусусий ажрим чиқаришга сабабчи бўлиши мумкин.

Ишни муҳокама этаётганда, шунингдек дастлабки тергов органи томонидан жиноятнинг содир этилишига имкон берган сабаблар ва шарт-шароитларни бартараф қилиш бўйича чиқарилган тақдимномалар (қарорлар) юзасидан қандай чоралар кўрилганлигини аниқлаш зарур, агарда улар узрсиз сабабларга кўра чиқарилмаган бўлса, бу ҳақда хусусий ажримда кўрсатилиб ўтиши керак ҳамда асослар бўлганда тегишли мансабдор шахсларнинг жавобгарлик масаласини қўйиш лозим.

18. Жиноят-процессуал кодексининг 272-моддасига биноан суд мажлиси тартибини бузган, раислик қилувчининг фармойишларига бўйсунмаган ёки судни беҳурмат қилганлиги учун суд мажлиси залидан чиқариб юборилган шахс (судланувчи, айбловчи ва ҳимоячи бундан мустасно) раислик қилувчи томонидан унинг жойнинг ўзида чиқарган ажримига асосан маъмурий жавобгарликка тортилиши мумкин. Залдан чиқариб юборилган айбловчи ёки ҳимоячининг номуносиб хулқ-атвори тўғрисида суд хусусий ажрим чиқариб, уни тегишлилигига қараб юқори турувчи прокурорга ёки Ўзбекистон Республикаси адвокатлар Палатаси худудий бошқармаси қошидаги малака комиссиясига юборади. Ажримлар суд мажлиси баённомасида қайд этилиши керак.

19. Суд мажлиси баённомаси иш бўйича муҳим процессуал ҳужжатлардан бири эканлигини эътиборга олиб, судлар Жиноят-процессуал кодексининг 426-моддаси талабларидан келиб чиқиб, уни юритиш сифатини яхшилаш чораларини кўришлари керак.

Баённоманинг ўз вақтида ва сифатли юритилиши учун раислик этувчи қаторида суд мажлиси котиби ҳам масъулдир. Ўзбекистон Республикаси Жиноят-процессуал кодекси 426-моддасининг 5-қисмига биноан баённоманинг мазмуни бўйича раислик қилувчи билан ўрталарида келишмовчилик бўлган тақдирда котиб ўз мулоҳазаларини баённомага илова қилиши шарт, бу мулоҳазалар суд таркиби томонидан кўрилади. Мазкур масала юзасидан ажрим чиқарилиб баённомага илова қилинади. Иш судья томонидан якка тартибда кўрилганда мулоҳазалар судья томонидан кўриб чиқилиши лозим.

Суд муҳокамаси вақтида суд мажлисининг котиби Жиноят-процессуал кодексининг 90-92-моддаларида назарда тутилган қоидалар асосида баённома юритади (ЖПКнинг 426-моддаси). Агарда суд мажлиси жараёнида бир нечта котиб қатнашган бўлса, ҳар қайси котиб ўзи юритган ёзув учун баённомани имзолаши шарт. Раислик этувчи ўзгармаган бўлса, суд мажлиси тамом бўлгандан кейин имзо қилиши етарлидир.

Суд мажлиси баённомаси аниқ, тушунарли тарзда ёзилиши, ўчиришлар ёки киритилган сўзлар ёхуд бошқа тузатишлар хусусида баённома охирида имзолаш олдидан изоҳ берилиши зарур (ЖПКнинг 92-моддаси).

20. Ишлар бўйича раислик этувчи судьяларнинг эътибори касбий маҳоратларини доимий оширишлари зарурлигига қаратилсин, чунки иш ҳолатларини тўлиқ ва холислик билан текшириш, ҳақиқатни аниқлаш ва суд жараёнининг тарбиявий аҳамияти улар томонидан процессуал қонунчиликнинг барча талабларининг оғишмай ва аниқ бажарилиши, моҳирона, чуқур ўйлаб, одоб билан раҳбарлик қилишига асосан боғлиқдир.

21. Ўзбекистон Республикаси Олий судининг жиноят ишлари бўйича судлов ҳайъатига, Қорақалпоғистон Республикаси жиноят ишлари бўйича судига, жиноят ишлари бўйича вилоят, Тошкент шаҳар судларига, Ўзбекистон Республикаси Ҳарбий судига ишларни апелляция, кассация ва назорат тартибида кўраётганда биринчи босқич судлари томонидан жиноят-процессуал қонунчилигига риоя қилинишига алоҳида эътибор қаратиш, жиноят ишларининг суд муҳокамасида жиноят-процессуал қонунчилигини қўллашда йўл қўйилган хатоларни, бирорта қонун бузилиш ҳолатини эътибордан четда қолдирмасдан, мунтазам таҳлил қилиб бориш тавсия этилсин.