Қонунчилик
ЎзР Қонунлари

Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 10.01.2018 й. 21-сон "Ўзбекистон Республикасида катталик бирликларини қўллаш тўғрисида"ги Қарори

Ҳужжатнинг тўлиқ матни nrm.uz сайтида пуллик тариф фойдаланувчилари учун мавжуд. Саволлар бўйича 1172 қисқа рақамига қўнғироқ қилинг.

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ

ВАЗИРЛАР МАҲКАМАСИНИНГ

ҚАРОРИ

10.01.2018 й.

N 21



ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИДА КАТТАЛИК

БИРЛИКЛАРИНИ ҚЎЛЛАШ ТЎҒРИСИДА


"Метрология тўғрисида"ги Ўзбекистон Республикаси Қонунини амалга оширишни давом эттириш мақсадида Вазирлар Маҳкамаси ҚАРОР ҚИЛАДИ:


1. "Метрология тўғрисида"ги Ўзбекистон Республикаси Қонунининг 15-моддасига мувофиқ:

Ўзбекистон Республикасида халқаро бирликлар тизимининг катталик бирликларини белгиланган тартибда қўллашга йўл қўйилиши;

катталик бирликларининг номи, белгиси, уларни ёзиш ва қўллаш қоидалари Ўзбекистон техник жиҳатдан тартибга солиш агентлигининг тақдимномасига биноан Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси томонидан тасдиқланиши;

Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси томонидан халқаро бирликлар тизимига киритилмаган катталикларни қўллашга йўл қўйилиши мумкинлиги;

ташқи савдо фаолиятини амалга ошириш чоғида контракт шартларига мувофиқ катталикларнинг бошқа бирликлари ҳам ишлатилиши мумкинлиги маълумот учун қабул қилинсин.

2. Қуйидагилар:

"Ўзбекистон Республикасида қўллашга рухсат берилган, халқаро бирликлар тизимининг катталик бирликлари номи ва белгиланиши 1-иловага мувофиқ;

Ўзбекистон Республикасида қўллашга рухсат берилган халқаро бирликлар тизимига киритилмаган катталик бирликлари, уларнинг номи ва белгиланиши 2-иловага мувофиқ;

Катталик бирликларини ёзиш ва қўллаш қоидалари 3-иловага мувофиқ тасдиқлансин.

3. Белгилаб қўйилсинки:

техник жиҳатдан тартибга солиш соҳасидаги норматив ҳужжатларда, илмий-техник ва бошқа нашрларда, шу жумладан, оммавий ахборот воситаларида эълон қилишда, ўқув, ўқув-методик ва турли маълумотлар берадиган ёрдамчи адабиётларда ушбу қарор билан тасдиқланган катталик бирликлари, уларнинг номи ва белгиланиши қўлланилади;

Ўзбекистон Республикасида қўллашга рухсат берилган халқаро бирликлар тизимига киритилмаган катталик бирликлари фақат ўлчамнинг сон қийматини халқаро бирликлар тизимининг катталик бирликларида ифодалашнинг имкони бўлмаганда ёки мақсадга мувофиқ бўлмаган ҳолларда қўлланилади.

4. Вазирликлар ва идоралар ўзлари қабул қилган норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни икки ой муддатда ушбу қарорга мувофиқлаштирсинлар.


5. Ушбу қарор расмий эълон қилинганидан олти ой ўтгандан кейин кучга киради.


6. Мазкур қарорнинг бажарилишини назорат қилиш Ўзбекистон Республикаси Бош вазирининг ўринбосари - "Ўзагротехсаноатхолдинг" АЖ бошқаруви раиси Н.С. Отажонов ва "Ўзстандарт" агентлиги бош директори А.У. Каримов зиммасига юклансин.



Ўзбекистон Республикасининг Бош вазири                                     А. Арипов






Вазирлар Маҳкамасининг

2018 йил 10 январдаги

21-сон қарорига

1-ИЛОВА



Ўзбекистон Республикасида қўллашга рухсат берилган

Халқаро бирликлар тизимининг катталик бирликлари


I. АСОСИЙ КАТТАЛИК БИРЛИКЛАРИ

Т/р


Асосий катталиклар


Асосий катталиклар бирликлари


номи


ўлчамлиги


номи


белгиланиши


таърифи


1.

Вақт

T

Секунд

s

секунд - цезий резонанси (ΔνCs) частотасининг қайдланган сонли қийматини, цезий 133 атоми асосий ҳолатининг қўзғалмаган ўта юпқа ўтиш частотасини герц бирликларида 9 192 631 770 га тенг қабул қилиш орқали аниқланади, бу ерда герц s-1га мос.


2.

Узунлик

L

Метр

m

метр - вакуумда c ёруғлик тезлигининг қайдланган сонли қийматини m/s бирликларида 299 792 458 га тенг қабул қилиш йўли билан аниқланади.


3.

Масса

M

Килограмм

kg

килограмм - Планк доимийсининг (h) қайдланган сонли қийматини J  s бирликларида 6,62 607 015х10-34 га тенг қабул қилиш йўли билан аниқланади.


4.

Электр токи (электр токи кучи)

I

Ампер

А

ампер -элементар заряднинг (e) қайдланган сонли қийматини C бирликларида 1,602 176 634х10-19 га тенг қабул қилиш йўли билан аниқланади.


5.

Термодинамик ҳарорат*

Θ

Кельвин

K

кельвин -Больцман доимийсининг (k) қайдланган сонли қийматини J  K-1 бирликларида 1,380 649х10-23 га тенг қабул қилиш йўли билан аниқланади.


6.

Модда миқдори

N

Моль

mоl

моль - тизимнинг таркибида роппа-роса 6,022 140 76х1023 тузилма объектлари бўлган модда миқдори. Бу сон Авогадро доимийсининг қайдланган сонли қиймати ҳисобланади (NA).


7.

Ёруғлик кучи

J

Кандела

сd

кандела - берилган йўналишда 540·1012 герц частотали монохраматик нурланишни тарқатувчи ва шу йўналишда энергетик ёруғлик кучи 1/683 ватт тақсим стерадиан.


            

*) Кельвин термодинамик ҳарорати (белгиси К) билан бир қаторда цельсий ҳарорати (белгиси °С) қўлланилишига рухсат этилади.



II. ҲОСИЛА ЎЛЧАМЛАР БИРЛИКЛАРИ

           

             

           

     





Вазирлар Маҳкамасининг

2018 йил 10 январдаги

21-сон қарорига

2-ИЛОВА



Ўзбекистон Республикасида қўллашга рухсат берилган

халқаро катталиклар тизимига киритилмаган катталик

бирликлари, уларнинг номи ва белгиланиши


I. ТИЗИМДАН ТАШҚАРИ КАТТАЛИК БИРЛИКЛАРИ

            

       

             

II. АЙРИМ НИСБИЙ ВА ЛОГАРИФМИК

КАТТАЛИКЛАР ВА УЛАРНИНГ БИРЛИКЛАРИ

      

            

Изоҳ:

*) физикавий катталикнинг бошланғич катталик деб қабул қилинган бир хил номли иккинчи физикавий катталикка ўлчамсиз нисбати;

**) физикавий катталикнинг бошланғич катталик деб қабул қилинган бир хил номли иккинчи физикавий катталикка ўлчамсиз нисбатининг логарифми.



III. АХБОРОТ МИҚДОРИ КАТТАЛИК БИРЛИКЛАРИ

        

       

Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси (www.lex.uz),

2018 йил 12 январь