Давлат уй-жой фондидаги турар жойларни ижарага бериш ва ҳисобини юритиш тартиби тўғрисида Низом (ЎзР ВМ 26.02.2019 й. 170-сон қарорига 2-илова)

Вазирлар Маҳкамасининг

2019 йил 26 февралдаги

170-сон қарорига

2-ИЛОВА

Давлат уй-жой фондидаги турар жойларни ижарага

бериш ва ҳисобини юритиш тартиби тўғрисида

НИЗОМ

1-БОБ. УМУМИЙ ҚОИДАЛАР

1. Мазкур Низом Ўзбекистон Республикаси ҳудудида жойлашган давлат уй-жой фондидаги турар жойларни ижарага бериш ва ҳисобини юритиш тартибини белгилайди.

Агар Ўзбекистон Республикасининг қонун ҳужжатларида ва халқаро шартномаларида бошқача тартиб белгиланмаган бўлса, чет эл фуқаролари ҳамда фуқаролиги бўлмаган шахсларга ҳам мазкур Низом қоидалари татбиқ этилади.

Мазкур Низом талаблари махсус уйларга (ётоқхоналар, вақтинчалик яшаш учун бериладиган уй-жой фондининг уйлари, ногиронлиги бўлган шахслар, фахрийлар, ёлғиз қариялар учун уй интернатлари, шунингдек, меҳрибонлик уйлари ва бошқа махсус мақсаддаги уйлар) ҳамда Ўзбекистон Республикасининг хориждаги давлат уй-жой фондига нисбатан қўлланилмайди.

2. Ушбу Низомда қуйидаги асосий тушунчалар қўлланилади:

давлат уй-жой фонди - муниципал уй-жой фонди, идоравий уй-жой фонди ва мақсадли коммунал уй-жой фонди;

муниципал уй-жой фонди - маҳаллий давлат ҳокимияти органлари ихтиёрида бўлган, маҳаллий бюджетга тушган солиқлар, йиғимлар ва бошқа тўловлар, шунингдек қонун ҳужжатларида назарда тутилган асослар бўйича бошқа тушумлар ҳисобидан барпо этилган уй-жой фонди;

идоравий уй-жой фонди - давлат корхоналари, муассасалари ва ташкилотларнинг тўлиқ хўжалик юритишида ёки оператив бошқарувида бўлган уй-жой фонди;

аниқ мақсадли коммунал уй-жой фонди - маҳаллий давлат ҳокимияти органлари ихтиёрида бўлган, маҳаллий бюджет маблағлари ҳисобидан барпо этилган, шунингдек, хусусий, муниципал, идоравий уй-жой фондидан олиб уларнинг балансига берилган, фуқароларнинг ижтимоий жиҳатдан ҳимояланмаган, кам таъминланган тоифалари учун хусусийлаштириш ҳуқуқисиз ижара шартлари асосида фойдаланиш учун берилган уй-жой фонди;

хизмат турар жойлари - хусусий, муниципал, идоравий уй-жой фонди ёки аниқ мақсадли коммунал уй-жой фондининг уйларида жойлашган, ўз меҳнат муносабатлари хусусиятига кўра иш жойига бевосита яқин ерда яшаши керак бўлган фуқаролар кўчиб киришига мўлжалланган турар жойлар;

ижарага берувчи - балансида ижарага бериладиган давлат уй-жой фонди ҳисобга олинган юридик шахс ёки унинг ваколатли органи;

ижарага олувчи - мазкур Низомда белгиланган тартибда ва шартларда турар жойнинг ижара шартномасини тузган, вояга етган жисмоний шахс;

ижара шартномаларини ҳисобга олувчи орган - Ўзбекистон Республикаси Давлат активларини бошқариш агентлигининг ҳудудий органлари (Тошкент шаҳрида - "Тошкент шаҳар уй-жойларга давлат ордерлари ва маълумотномалар бериш маркази" Давлат унитар корхонаси).

3. Ижарага берилган турар жой гаровга қўйилиши ёки ўзгача тарзда учинчи шахсларга ўтказилиши мумкин эмас.

4. Ижарага олувчи мулкни соз ҳолатда сақлаш, ўз ҳисобидан жорий таъмирлашни амалга ошириш ва уни сақлашга кетадиган харажатларни қоплашга мажбур.

5. Турар жойни ижарага олиш шартномаси беш йилдан ортиқ бўлмаган муддатга тузилади. Агар шартномада муддат кўрсатилмаган бўлса, у беш йилга тузилган деб ҳисобланади.

Бунда ижарага олувчи янги муддатга шартнома тузиш учун устунлик ҳуқуқига эга бўлади. Турар жойни ижарага берувчи, агар у турар жойни ижарага бермасликка қарор қилган бўлса, бу ҳақда ижарага олувчини уч ой олдин огоҳлантирган ҳолда янги муддатга шартнома тузишни рад этиши мумкин.

6. Давлат уй-жой фондидаги турар жойларни ижарага бериш ва ҳисобини юритиш ушбу Низомнинг 1-иловасидаги схемага мувофиқ амалга оширилади.

2-БОБ. ТУРАР ЖОЙНИ ИЖАРАГА

БЕРИШ ТАРТИБИ

7. Турар жойни ажратиш ҳақидаги қарор ва ажратилаётган турар жойга кўчиб кириш учун асос бўлган ордер асосида, ижарага берувчи ордер берилган санадан бошлаб ўн кун муддатда ижарага олувчи билан ижара шартномасини тузади.

Аввал фойдаланишга берилган турар жойлар бўйича, асосий ижарага олувчи бўлмаган тақдирда, белгиланган тартибдаги тақдим этилган уй дафтарининг нусхаси бўйича янги асосий ижарага олувчи билан ижара шартномасини тузади.

Бунда ижарага бериладиган турар жой белгиланган санитария, ёнғинга қарши ва техник талабларга жавоб берадиган бўлиши ҳамда коммунал хизматлардан қарзи мавжуд бўлмаслиги зарур.

8. Уй-жойни иккиламчи ижарага бериш шартномасига биноан ижарага олувчи ижарага берувчининг розилиги билан ўзи ижарага олган бинонинг бир қисмини ёки ҳаммасини муайян муддатга иккиламчи ижарага олувчига беради (аниқ мақсадли коммунал уй-жой фондидаги уйлар бундан мустасно). Иккиламчи ижарага олувчи уй-жойдан мустақил фойдаланиш ҳуқуқига эга бўлмайди. Уй-жойни ижарага бериш шартномасига биноан ижарага олувчи ижарага берувчи олдида жавобгар бўлади.

Уй-жойни иккиламчи ижарага бериш шартномаси қонун ҳужжатларининг жон бошига тўғри келадиган уй-жой майдони ижтимоий нормаси ҳақидаги талабларига риоя этилган тақдирдагина тузилиши мумкин.

Уй-жойни иккиламчи ижарага бериш шартномаси ҳақ эвазига амалга оширилади.

Уй-жойни иккиламчи ижарага бериш шартномасининг муддати уй-жойни ижарага бериш шартномасининг муддатидан кўп бўлиши мумкин эмас.

Уй-жойни ижарага бериш шартномаси муддатидан олдин бекор қилинган тақдирда, бир вақтнинг ўзида уй-жойни иккиламчи ижарага бериш шартномаси ҳам бекор қилинади.

Янги муддатга шартнома тузишга бўлган имтиёзли ҳуқуқ тўғрисидаги қоида уй-жойни иккиламчи ижарага бериш шартномасига нисбатан татбиқ этилмайди.

3-БОБ. ТУРАР ЖОЙНИНГ ИЖАРА

ШАРТНОМАСИНИ ТУЗИШ ВА

БЕКОР ҚИЛИШ

9. Турар жойнинг ижара шартномасига кўра ижарага берувчи ижарага олувчига тўлов эвазига вақтинчалик фойдаланиш ва яшаш учун турар жойни бериш мажбуриятини ўз зиммасига олади. Ижара шартномасида томонларнинг ҳуқуқ ва мажбуриятлари, шунингдек, фуқаролик ва уй-жой кодексларида назарда тутилган бошқа шартлар белгиланади.

10. Кўп квартирали уйда турар жойни ижарага олувчи турар жойдан фойдаланиш билан бир қаторда ушбу уйнинг умумий фойдаланишдаги мулкидан белгиланган тартибда фойдаланиш ҳуқуқига эга.

11. Турар жойнинг ижара шартномаси турар жойнинг балансда сақловчиси ёки ваколатли органлари томонидан турар жойни олаётган фуқаролар билан Фуқаролик кодекси ва Уй-жой кодексида белгиланган тартибда ёзма шаклда тузилади. Шартноманинг ёзма шаклда тузилишига риоя қилинмаслиги ва унинг ҳисобга олинмаслиги шартноманинг ҳақиқий эмаслигига олиб келади.

12. Ижара шартномаси бўйича эгаллаб турилган турар жойга бўлган мулк ҳуқуқининг бошқа мулкдорга ўтиши шартноманинг ўзгартирилиши ёки бекор қилинишига сабаб бўлмайди. Бунда янги мулкдор аввал тузилган турар жойнинг ижара шартномаси шартлари асосида ижарага берувчига айланади.

13. Шартномада қуйидагилар кўрсатилади:

ижарага берилаётган турар жойнинг таркиби;

ижара муддати;

ижара учун тўлов, унинг шартлари ва тўлаш муддатлари;

ижара ҳақи миқдорини қайта кўриб чиқиш муддатлари ва шартлари;

ижарага олувчи томонидан турар жойдан фойдаланиш, шу жумладан коммунал ва бошқа фойдаланиш тўловларини тўлаш шартлари;

шартнома тугагандан сўнг турар жойни қайтариш шартлари;

ижарага олинган турар жойни тиклаш ва таъмирлаш бўйича мажбуриятлар;

ижара шартномасини бекор қилиш шартлари, шу жумладан ижара ҳақини тўлаш муддатларининг бузилиши муносабати билан томонларнинг жавобгарлиги;

қонунчиликка зид бўлмаган бошқа шартлар.

14. Турар жойнинг ижарага олувчиси оила аъзолари ва ўзи билан доимий яшаётган фуқароларнинг ижара шартномаси шартларини бузганлиги учун ижарага берувчи олдида жавобгар бўлади.

15. Ижарага олувчининг оила аъзолари ва у билан бирга доимий яшаётган фуқаролар турар жойдан фойдаланиш бўйича ижарага олувчи билан тенг ҳуқуқларга эгадирлар.

16. Турар жойнинг ижара шартномаси томонларнинг келишувига кўра, томонлар келишувга эришмаган тақдирда эса - суд томонидан ўзгартирилиши ва бекор қилиниши мумкин.

Турар жойни ижарага олувчи оила аъзоларининг ҳамда ўзи билан доимий яшаётган фуқаролар розилиги билан исталган вақтда ижарага берувчини уч ой олдин ёзма равишда огоҳлантириб, ижара шартномасини бекор қилиши мумкин. Бунда ижарага олувчи кейинги уч ой учун турар-жой ижара ҳақини тўлаши шарт.

17. Ижарага олувчи, унинг оила аъзолари ва у билан доимий яшаётган фуқаролар бошқа аҳоли пунктига доимий яшаш учун жўнаб кетган ёки шу аҳоли пунктининг бошқа жойига кўчиб ўтганларида турар жойни ижарага бериш шартномаси жўнаб кетган ёки кўчиб ўтган кундан бошлаб бекор қилинган ҳисобланади.

18. Турар жойнинг ижара шартномаси исталган тарафларнинг талаби бўйича суд тартибида бекор қилиниши мумкин, агар:

турар жой доимий яшаш учун яроқсиз ёки авария ҳолатига келган бўлса;

турар жой жойлашган уй бузилиши лозим бўлса;

қонун ҳужжатларида назарда тутилган бошқа ҳолатларда.

19. Турар жой ижарага олувчи томонидан сотиб олинган тақдирда, шартнома балансда сақловчи ёки унинг ваколатли органи томонидан қарор қабул қилинган кундан бошлаб бекор қилинган деб ҳисобланади.

20. Ижара шартномаси қуйидаги ҳолларда ижарага берувчининг талаби билан суд тартибида бекор қилиниши мумкин:

ижарага олувчи томонидан шартномада белгиланган тўлов муддати тугагандан сўнг олти ойдан ортиқ муддат учун ижара ҳақи тўланмаган тақдирда;

ижарага олувчи ёки уларнинг ҳаракатлари учун у жавобгар бўлган бошқа фуқаролар томонидан турар жой бузилган ёки унга зарар етказилган тақдирда. Агар турар жой ижарачиси ёки уларнинг ҳаракатлари учун ижарага олувчи жавобгар бўлган бошқа фуқаролар турар жойдан мақсадга мувофиқ бўлмаган тарзда фойдаланаётган бўлса, ёхуд турар жойдан фойдаланиш қоидаларини доимий бузаётган бўлса, ижарага берувчи ижарага олувчини огоҳлантириши ва ушбу талаблар бажарилмаган тақдирда эса турар жойнинг ижара шартномасини суд тартибида бекор қилишга ҳақли.

4-БОБ. ИЖАРА ҲАҚИ

21. Давлат уй-жойидан фойдаланганлик учун ижара ҳақи турар жойнинг умумий майдонидан келиб чиқиб, турар жойнинг 1 кв.м. учун Тошкент шаҳрида бир йилга базавий ҳисоблаш миқдорининг 2 фоизи, Қорақалпоғистон Республикаси ва вилоятларда 1 фоизи миқдорида белгиланади ва бу миқдор ушбу календарь йилида ўзгармай қолади.

Хизмат турар жойини ижарага олувчилар учун ижара ҳақи "0" қийматда белгиланади.

6-БОБ. ТУРАР ЖОЙНИНГ ИЖАРА ШАРТНОМАСИ

БЎЙИЧА ҲИСОБ-КИТОБ ҚИЛИШ

22. Уй-жой учун ҳақ ижарага олувчи томонидан уй-жойни ижарага олиш шартномасида назарда тутилган муддатларда тўлаб турилиши лозим. Агар шартномада бундай муддатлар назарда тутилган бўлмаса, ҳақ ижарага олувчи томонидан ҳар ойда тўлаб турилиши шарт.

23. Ижара учун тўлов балансда сақловчининг ҳисобрақамига келиб тушади.

Ижара ҳақининг ўз вақтида ва тўлиқ келиб тушиши устидан назоратни балансда сақловчи амалга оширади.

24. Коммунал ва фойдаланиш хизматлари учун тўловларни киритишнинг миқдори, тартиби ва муддатлари ижарага олувчи ва ушбу хизматларни кўрсатувчи ташкилот ўртасида тузилган битим билан тартибга солинади. Зарур бўлган электроэнергия, сув ва газни ҳисоблаш асбобларини ўрнатиш ижарага олувчи томонидан амалга оширилади.

25. Балансда сақловчи коммунал ва фойдаланиш хизматларини кўрсатиш учун тузилган битимларга мувофиқ ижарага олувчи томонидан кўрсатилган хизматлар учун ўз вақтида тўловларнинг амалга оширилишини назорат қилади.

7-БОБ. ТУРАР-ЖОЙНИ ТОПШИРИШ

ВА ҚАЙТАРИБ ОЛИШ ТАРТИБИ

26. Ижара шартномасига мувофиқ ҳолда балансда сақловчи ёки унинг ваколатли шахси ижарага олувчи иштирокида унга турар жойни бериш, ижарага олувчи эса ижара муддати тугагандан сўнг ёки муддатидан олдин бекор қилинган, ижара шартномаси ҳақиқий эмас деб топилган тақдирда балансда сақловчига ёки ваколатли органга турар жойни шартнома шартлари ва уйнинг фойдаланиш мақсадига мувофиқ бўлган соз ҳолатда қайтариб бериш мажбуриятини ўз зиммасига олади.

27. Турар жойни бериш ва уни қайтариб олиш томонларнинг ваколатли шахси иштирокида, мазкур Низомнинг 3-иловасида белгиланган намунадаги шаклида, икки томонлама топшириш далолатномаси тузилган ҳолда амалга оширилиб, ушбу далолатномада қуйидагилар қайд этилади:

далолатнома тузилган жой ва сана;

ижара шартномасининг реквизитлари (тузилган сана, рақами);

турар жойнинг техник ҳолати.

28. Топшириш далолатномаси томонларнинг ваколатли шахслари томонидан имзоланади ва томонларнинг муҳрлари билан тасдиқланади (муҳр мавжуд бўлган тақдирда).

8-БОБ. ИЖАРАГА БЕРИЛАЁТГАН ТУРАР

ЖОЙНИ ҲИСОБИНИ ЮРИТИШ ВА

УНИ НАЗОРАТ ҚИЛИШ

29. Ижарага берилаётган давлат мулкининг маълумотлар базасининг юритилиши ва ҳисобга олиниши ҳисобга олувчи орган томонидан амалга оширилади.

Ҳисобга олувчи орган томонидан ижара шартномаси, унинг бекор қилиниши, ўзгартирилиши ва қўшимча киритилиши ҳисобга олинади.

Ижара шартномасини ҳисобга олиш учун жойлардаги давлат ҳокимияти органлари, давлат органлари, корхоналар, муассасалар ва ташкилотлар томонидан ижара шартномаси тузилган санадан бошлаб беш иш куни давомида ҳисобга олувчи органга қуйидаги ҳужжатлар тақдим этилади:

илова хати;

томонлар ўртасида имзоланган ижара шартномасининг ва топшириш-қабул қилиш далолатномасининг учтадан асл нусхаси;

ижарага олувчи паспортининг нусхаси;

кўчиб кириш учун асос бўлган ордер ёки уй дафтарининг нусхаси (квартиралар бўйича карточканинг нусхасининг (17-шакл) нусхаси.

Ижара шартномасининг бекор қилиниши, ўзгартирилиши ва унга қўшимча киритилишини ҳисобга олиш ҳисобга олувчи орган томонидан жойлардаги давлат ҳокимияти органлари, давлат органлари, корхоналар, муассасалар ва ташкилотларнинг ёзма мурожаати асосида амалга оширилади.

Ҳисобга олувчи орган уч иш куни мобайнида юқорида кўрсатилган ҳужжатлар асосида ижара шартномаси, унинг бекор қилиниши, ўзгартирилиши ва қўшимча киритилишини ҳисобга қўяди.

Ижара шартномасини ҳисобга қўйиш учун ҳисобга олувчи орган томонидан базавий ҳисоблаш миқдорининг ярми миқдорида йиғим ундирилади. Бунда тўлов ижарага олувчи ҳисобидан амалга оширилади. Ижара шартномасининг бекор қилиниши, ўзгартирилиши ва унга қўшимча киритилишини ҳисобга олиш бепул амалга оширилади.

30. Ижарага берилаётган турар жойни ҳисобга қўйиш мақсадида ҳисобга олувчи орган тузилган ижара шартномаларини ҳисобга қўяди, рўйхатга тегишли қайдни киритади ва шартноманинг ҳар бир нусхасида ҳисобга олиш санаси ва рақамини кўрсатади. Ҳисобга олинганлик ҳақидаги қайдни киритади ва муҳр билан тасдиқлайди. Уч нусхада расмийлаштирилган ижара шартномаси балансда сақловчи, ижарага олувчи ва ҳисобга олувчи органга бир нусхадан берилади.

31. Ижарага берилиши лозим бўлган турар жой реестри балансда сақловчи томонидан шакллантирилади.

32. Ижара шартномасининг амал қилиши давомида балансда сақловчи ёки унинг ваколатли органи ижарага олувчи томонидан ижара шартномаси бўйича зиммасига олинган мажбуриятларнинг тегишлича бажарилиши устидан доимий назоратни амалга оширади. Шу мақсадда ижарага берувчи қуйидаги ҳуқуқларга эга:

ижарага олувчидан ижара шартномасида назарда тутилган ҳажмларда маълумотларни сўраш;

зарур бўлган тақдирда, ижарага олувчининг ҳаётига аралашмаган ҳолда ижара мулкининг жисмоний ҳолатини кўздан кечириш;

ижарага берилган турар жойдан қандай фойдаланилаётганини ўрганиш;

қонунчилик ва шартномада белгиланган бошқа ҳаракатларни амалга ошириш.

Давлат уй-жой фондидаги турар жойда ижара шартномаси асосида яшаётган ижарага олувчи, у билан бирга яшаётган барча вояга етган оила аъзолари ва яшаш майдонига ҳуқуқи бўлган бошқа шахсларнинг розилиги билан, аниқ мақсадли коммунал уй-жой фондидаги турар-жойдан ташқари, ушбу турар жойни сотиб олиш ҳуқуқига эга.

Турар жойни хусусийлаштириш ижара шартномаси тузилган ва ҳисобга олувчи органда ҳисобга қўйилган тақдирдагина, қонунчиликда "Давлат уй-жой фондини хусусийлаштириш тўғрисида"ги Қонунга мувофиқ амалга оширилади.

9-БОБ. ЯКУНЛОВЧИ ҚОИДАЛАР

33. Турар жойнинг ижара шартномасини расмийлаштириш, тузиш, бекор қилиш, қўшимча киритиш ва ўзгартириш вақтида қонунчилик талабларига риоя қилиниши учун шахсий жавобгарлик балансда сақловчи ва унинг ваколатли органи зиммасига юклатилади.

Балансда сақловчи ҳар чоракда камида бир марта унинг ихтиёрида бўлган давлат уй-жой фондининг хатловини амалга ошириши ва турар жойдан ижара шартномасиз фойдаланилаётгани аниқланган тақдирда, ўн кун муддатда ижара шартномасини тузиш бўйича чоралар кўриши ва ижара ҳақи миқдорини ушбу Низом тасдиқланган санадан белгилаши лозим.

Юқорида кўрсатилган маълумотларни яшириш, ўз вақтида тақдим қилмаганлик, шунингдек уларни нотўғри кўрсатганлик учун балансда сақловчи ва бошқа айбдор шахслар қонунчиликка мувофиқ жавобгарликка тортилади.

34. Давлат мулкини ижарага бериш муносабати бўйича вужудга келган низолар қонунчилик ва шартномада белгиланган тартибда ҳал қилинади.

35. Ижарага берилган турар жой учун ижара ҳақининг ўз вақтида ва тегишлича ҳисобланиши, тўланиши устидан назорат балансда сақловчи томонидан амалга оширилади.

Ннизомга

1-ИЛОВА

Давлат уй-жой фондидаги турар жойларни

ижарага бериш ва ҳисобини юритиш

СХЕМАСИ