Президентнинг март ойидаги ПФ-50-сон Фармони нима учун ишламади

2025 йил 19 мартда кичик ва ўрта бизнесни сезиларли даражада енгиллаштириши керак бўлган муҳим ПФ-50-сон Президент Фармони эълон қилинди. Ушбу ҳужжатга кўра, 2025 йил 1 сентябрдан бошлаб корхоналарнинг бир қисми ихтиёрий тугатишда толиқтирувчи ва узоқ солиқ текширувидан қочиши мумкин эди. Бу ўз бизнесини ортиқча бюрократик тўсиқларсиз ёпмоқчи бўлган қонунга бўйсунувчи тадбиркорлар учун ҳақиқий совға бўлар эди.

Амалда ПФ-50-сон Фармоннинг амалга оширилиши билан боғлиқ ишлар қандай кетаётганини buxgalter.uz илтимосига биноан солиқ маслаҳатчиси Гулнора ЭРГАШЕВА сўзлаб берди:

– Фармоннинг 12-бандига кўра, 2025 йил 1 сентябрдан бошлаб кичик ва ўрта бизнес субъектларини ихтиёрий тугатишда қуйидаги шартлар мавжуд бўлса, тугатиш солиқ текшируви (солиқ аудити) ўтказилмайди:

1) охирги 3 йилда товар ва хизматларни реализация қилишдан олинган жами даромади 10 млрд сўмдан ошмаган;

2) солиқ ва кредиторлик қарздорлиги мавжуд бўлмаган;

3) солиқ ҳисоботи ўз вақтида топширилган;

4) «Хавфни таҳлил қилиш» тизимида солиқ хавфи паст даражада бўлган.

Асосан, бу инсофли солиқ тўловчилар учун бизнесни ёпиш тартибини соддалаштиришга қаратилган қадам эди. Кўпгина тадбиркорлар сентябрни кутиб, ўз бизнесларини тез ва оғриқсиз тугатишга умид қилганлар. Лекин афсуски, бундай бўлмади.

Фармон кучга кирганига қарамай, амалда у ишламади. Сабаби оддий – уни амалга ошириш учун ихтиёрий тугатишни тартибга солувчи 21.08.2019 йилдаги 704-сон ВМҚга ўзгартиришлар киритиш керак эди. Бу ўзгартиришлар киритилмади.

Натижада солиқ органларида янги тартибни қандай қўллаш юзасидан аниқ кўрсатмалар ва тартиб йўқ. Улар эски қоидалар бўйича ҳаракат қилишда давом этмоқда ва тўлиқ аудит ўтказишни талаб қилмоқда.

704-сон ВМҚга ўзгартиришлар киритилмагунча, тугатиш тартиби аввалгидек қолади. Тадбиркорлар ПФ-50-сон Фармоннинг барча талабларига тўлиқ жавоб берсалар ҳам, солиқ аудитидан ўтишга мажбур бўлади.

Умуман олганда, солиқ маслаҳатчилари ташкилотлари орқали ҳам бизнесни тугатиш мумкин. Лекин солиқ маслаҳатчилари ташкилотлари фақат охирги 3 йилда йиллик айланмаси 1 млрд сўмгача бўлган тадбиркорлик субъектлари – юридик шахслар учун текшириш ўтказади ва хулоса беради .

Идораларнинг бу камчиликни тезкор бартараф этиши ва узоқ кутилган тугатишни соддалаштириш ниҳоят ишлашига умид қолади. Ҳозир эса

бизнес эгалари сабр-тоқат қилиши ва стандарт тартибга тайёргарлик кўриши керак.

Buxgalter.uz тавсия қилади

 

• Эслатма: ихтиёрий равишда тугатиш тартиби;
• Корхона тугатилаётганда мулкни тасарруф этиш тартиби;
• Қандай қилиб корхонани муаммосиз тугатиш мумкин (1-қисм);
• Қандай қилиб корхонани муаммосиз тугатиш мумкин (2-қисм);
• Қандай қилиб корхонани муаммосиз тугатиш мумкин (3-қисм).

Юлия ТАРШИЛОВА тайёрлади