Полезное для бухгалтера в ноябре:
Ҳисоботда ижтимоий солиқнинг 1% ставкаси қандай акс эттирилади
2022 йилда имтиёзли ставкани қандай аниқлаш ва ЖШДС ва ижтимоий солиқ ҳисоб-китобини қандай тўлдиришни buxgalter.uz илтимосига биноан “Infinity Profit Solution” аутсорсинг компанияси мутахассислари Анастасия ЗАБОЛОТИНА ва Алёна ТРОНОВА тушунтиришди:
- 2022 йил 1 апрелдан бошлаб қуйидаги соҳаларда фаолиятни амалга оширадиган тадбиркорлик субъектлари ижтимоий солиқни 1% ставка бўйича тўлайди :
- чакана савдо ва умумий овқатланиш;
- меҳмонхона (жойлаштириш) хизматлари;
- автотранспортда йўловчи ва юк ташиш;
- транспорт воситаларини таъмирлаш ва уларга техник хизмат кўрсатиш;
- компьютер хизматлари;
- маиший техникани таъмирлаш;
- агро ва ветеринария хизматлари;
- кўнгилочар масканларда хизматлар.
Имтиёз тадбиркорлик субъектлари томонидан, агар уларнинг бундай фаолият турларини амалга оширишдан олган даромадлари жорий ҳисобот (солиқ) даври якунлари бўйича жами даромаднинг камида 60%ини ташкил этса, қўлланилади.
Шартли мисолда солиқ ставкасини қандай аниқлаш ва уни Ҳисоб-китобда акс эттиришни кўриб чиқамиз.
Юридик шахс меҳмонхона хизматларини кўрсатади ва улгуржи савдо билан шуғулланади, деб фараз қиламиз. Меҳмонхонада 10 нафар киши ишлайди, маош - 1 млн сўм. Улгуржи савдода 3 нафар ходим банд, маош – 900 минг сўм.
Ҳисоб-китоб йил бошидан ўсиб борувчи якун билан тўлдирилади.
Т/р |
Фаолият тури |
Корхонанинг даромадлари (млн. сўмда) |
||||
Январь |
Февраль |
Март |
Апрель |
Жами |
||
1 |
Меҳмонхона хизматлари |
70 |
70 |
40 |
50 |
230 |
2 |
Улгуржи савдо |
20 |
30 |
55 |
60 |
165 |
Ҳисобот ойи учун жами: |
90 |
100 |
95 |
110 |
395 |
2022 йил апрель ойида фаолият турлари бўйича даромаднинг улуши қуйидагини ташкил этди:
- меҳмонхона хизматлари ((230 : 395) – 58%
- улгуржи савдо (165 : 395) – 42%.
Кўрганимиздек, корхона ижтимоий солиқнинг 1% имтиёзли ставкасини қўллаши мумкин эмас, сабаби даромади 60%дан кам. Шу боис ҳисоботни биз учун одатий бўлган шаклда тўлдирамиз ва МҲЖга 12% миқдорида солиқ соламиз
млн сўмда
Фаолият тури |
Январь учун МҲЖ |
Январь-февраль учун МҲЖ |
Январь-март учун МҲЖ |
Январь-апрель учун МҲЖ |
Меҳмонхона хизматлари |
10 |
20 |
30 |
40 |
Улгуржи савдо |
2,7 |
5,4 |
8,1 |
10,8 |
МҲЖ жами: |
12,7 |
25,4 |
38,1 |
50,8 |
Ижтимоий солиқ ставкаси |
12% |
12% |
12% |
12% |
Солиқ суммаси |
1,52 |
3,05 |
4,57 |
6,096 |
Жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғи ва ижтимоий солиқ ҲИСОБ-КИТОБИ
(йил бошидан ўсиб борувчи тартиб билан тўлдирилади)
(сўмда)
Кўрсаткичлар |
Сатр коди |
Ҳисобланган даромад суммаси |
Ижтимоий солиқ |
Жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғи |
ШЖБПҲга ҳисобланган мажбурий (ихтиёрий) бадаллар суммаси |
||||||
Жами |
Умумбелгиланган ставка бўйича |
Бошқа ставкалар бўйича |
|||||||||
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
||||
Ҳисобланган даромадларнинг умумий суммаси (011-сатр + 0111-сатр + 012-сатр + 013-сатр) |
010 |
63,500,000.00 |
х |
х |
х |
х |
х |
||||
шундан: |
|||||||||||
Меҳнатга ҳақ тўлаш билан боғлиқ бўлган даромадлар (Ўзбекистон Республикаси Солиқ кодексининг 371-моддаси) (Ҳисоб-китобга 5-илованинг 11-устуни) |
011 |
63,500,000.00 |
63,500,000.00 |
38,100,000.00 |
25,400,000.00 |
х |
х |
||||
шундан, ҳисобот даврида ҳисобланган меҳнатга ҳақ тўлаш тарзидаги даромадлар (Ҳисоб-китобга 5-илованинг 12-устуни) |
0110 |
12,700,000.00 |
12,700,000.00 |
х |
12,700,000.00 |
х |
х |
||||
Ўзбекистон Республикаси ҳудудида ишлаш учун чет эллик ходимларни бериш бўйича хизматлар кўрсатиш шартномасига мувофиқ юридик шахс - Ўзбекистон Республикаси норезидентига тўланадиган чет эллик ходимларнинг даромадлари* |
0111 |
х |
х |
х |
|||||||
Меҳнатга ҳақ тўлаш билан боғлиқ бўлмаган даромадлар (Ўзбекистон Республикаси Солиқ кодексининг 375 (дивиденд ва фоизлардан ташқари), 376 ва 377-моддалари) (Ҳисоб-китобга 6-илованинг 4-устуни) |
012 |
х |
х |
х |
х |
х |
|||||
шундан меҳнатга оид муносабатларда бўлмаган жисмоний шахснинг ёзма аризасига асосан жисмоний шахсларлдан олинадиган даромад солиғи ушлаб қолинмаган моддий наф тарзидаги даромадлар |
0121 |
х |
х |
х |
х |
х |
|||||
Ўзбекистон Республикаси норезиденти бўлган жисмоний шахслар томонидан Ўзбекистон Республикасида олинган даромадлар (Ҳисоб-китобга 4-илова) |
013 |
х |
|||||||||
Ижтимоий солиқ ҳисобланмайдиган тўлов турлари (Ҳисоб-китобга 1-илованинг 010-сатри) |
020 |
х |
х |
х |
|||||||
Жисмоний шахсларнинг солиқ солишдан озод этилган даромадлари (Ҳисоб-китобга 2-илованинг 010-сатри) |
030 |
х |
х |
х |
х |
х |
|||||
Солиқ базаси |
040 |
х |
63,500,000.00 |
38,100,000.00 |
25,400,000.00 |
63,500,000.00 |
х |
||||
Жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғи, ижтимоий солиқ ва ШЖБПҲга бадаллар ставкаси, % |
050 |
х |
х |
12,00 |
1,00 |
12,00 |
0,1 |
||||
Ҳисобланган жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғи, ижтимоий солиқ ва ШЖБПҲга бадаллар суммаси (040 сатр х 050 сатр) |
060 |
х |
4,826,000.00 |
4,572,000.00 |
254,000.00 |
7,620,000.00 |
63,500.00 |
||||
Филиаллар ва (ёки) алоҳида бўлинмалар ҳамда юридик шахснинг бош офиси томонидан камайтириладиган ижтимоий солиқ ва жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғи суммаси** |
061 |
х |
х |
||||||||
Ҳисобот даври учун қўшимча ҳисобланган жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғи суммаси (Ҳисоб-китобга 3-иловани 070-сатри) |
070 |
х |
х |
х |
х |
х |
|||||
ШЖБПҲга ихтиёрий тўланган бадал суммаси |
080 |
х |
х |
х |
х |
х |
|||||
Жами ҳисобот даврида тўланиши лозим бўлган жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғи, ижтимоий солиқ ва ШЖБПҲга бадаллар суммаси (060-сатр - 061-сатр + 070-сатр + 080-сатр) |
090 |
х |
4,826,000.00 |
4,572,000.00 |
254,000.00 |
7,556,500.00 |
63,500.00 |
Изоҳ: *) 0111-сатрда тасдиқловчи ҳужжатлар мавжуд бўлганда чет эллик ходимларга тўланадиган даромадлар, бироқ Ўзбекистон Республикаси ҳудудида ишлаш учун чет эллик ходимларни бериш бўйича хизматлар кўрсатиш шартномасига доир харажатлар умумий суммасининг 90 фоизидан кам бўлмаган миқдорда кўрсатилади.
**) 061-сатр Ўзбекистон Республикасининг юридик шахслари бўлган, ходимлари 25 нафардан ортиқ бўлган алоҳида бўлинмаларга ва (ёки) филиалларга эга солиқ агентлари томонидан тўлдирилади, бундан йирик корхоналар мустасно. Бунда алоҳида бўлинма ва (ёки) филиаллар томонидан ижтимоий солиқ суммаси камайтирилади, бош офис томонидан алоҳида бўлинма ва (ёки) филиалларга тегишли бўлган жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғи суммаси камайтирилади.
Май ойида шунга ўхшаш ҳисоб-китобни тузамиз:
Т/р |
Фаолият тури |
Январь |
Февраль |
Март |
Апрель |
Май |
Жами |
1 |
Меҳмонхона хизматлари |
70 |
70 |
40 |
50 |
95 |
325 |
2 |
Улгуржи савдо |
20 |
30 |
55 |
60 |
40 |
205 |
Ой учун жами: |
90 |
100 |
95 |
110 |
135 |
530 |
Май ойида фаолият турлари бўйича даромадларнинг улуши ўзгарди:
- меҳмонхона хизматлари (325 : 530) – 61%
- улгуржи савдо (205 : 530) – 39%.
Энди корхона ижтимоий солиқнинг 1% ставкасини қўллаши мумкин, сабаби имтиёз берилган меҳмонхона хизматларидан олинган даромад 60%дан ошди.
Буни ҳисоботда акс эттирамиз:
Фаолият тури |
Январь учун МҲЖ |
Январь-февраль учун МҲЖ |
Январь-март учун МҲЖ |
Январь-апрель учун МҲЖ |
Январь-май учун МҲЖ |
Меҳмонхона хизматлари |
10 |
20 |
30 |
40 |
50 |
Улгуржи савдо |
2,7 |
5,4 |
8,1 |
10,8 |
13,5 |
МҲЖ жами: |
12,7 |
25,4 |
38,1 |
50,8 |
63,5 |
Ижтимоий солиқ ставкаси |
12% |
12% |
12% |
12% |
1%*
* Имтиёзли ставка 2022 йил 1 апрелдан бошлаб белгиланган
|
Солиқ суммаси |
1,52 |
3,05 |
4,57 |
6,10 |
1-қадам: МҲЖни имтиёз берилгунига қадар ва ундан кейинга ажратамиз:
- январь-март учун МҲЖ – 38,1 млн сўм.
- апрель-май учун МҲЖ – 25,4 млн сўм.
Фаолият тури |
Январь–май |
Январь–май учун МҲЖ |
|
Январь–март |
Апрель–май |
||
Меҳмонхона хизматлари |
50 |
30 |
20 |
Улгуржи савдо |
13,5 |
8,1 |
5,4 |
МҲЖ жами: |
63,5 |
38,1 |
25,4 |
Ижтимоий солиқ ставкаси |
12% |
1% |
|
Солиқ суммаси |
4,82 |
4,57 |
0,254 |
Жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғи ва ижтимоий солиқ ҲИСОБ-КИТОБИ
(йил бошидан ўсиб борувчи тартиб билан тўлдирилади)
(сўмда)
Кўрсаткичлар |
Сатр коди |
Ҳисобланган даромад суммаси |
Ижтимоий солиқ |
Жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғи |
ШЖБПҲга ҳисобланган мажбурий (ихтиёрий) бадаллар суммаси |
||||||
Жами |
Умумбелгиланган ставка бўйича |
Бошқа ставкалар бўйича |
|||||||||
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
||||
Ҳисобланган даромадларнинг умумий суммаси (011-сатр + 0111-сатр + 012-сатр + 013-сатр) |
010 |
50,800,000.00 |
х |
х |
х |
х |
х |
||||
шундан: |
|||||||||||
Меҳнатга ҳақ тўлаш билан боғлиқ бўлган даромадлар (Ўзбекистон Республикаси Солиқ кодексининг 371-моддаси) (Ҳисоб-китобга 5-илованинг 11-устуни) |
011 |
50,800,000.00 |
50,800,000.00 |
50,800,000.00 |
х |
х |
|||||
шундан, ҳисобот даврида ҳисобланган меҳнатга ҳақ тўлаш тарзидаги даромадлар (Ҳисоб-китобга 5-илованинг 12-устуни) |
0110 |
12,700,000.00 |
12,700,000.00 |
12,700,000.00 |
х |
х |
х |
||||
Ўзбекистон Республикаси ҳудудида ишлаш учун чет эллик ходимларни бериш бўйича хизматлар кўрсатиш шартномасига мувофиқ юридик шахс - Ўзбекистон Республикаси норезидентига тўланадиган чет эллик ходимларнинг даромадлари* |
0111 |
х |
х |
х |
|||||||
Меҳнатга ҳақ тўлаш билан боғлиқ бўлмаган даромадлар (Ўзбекистон Республикаси Солиқ кодексининг 375 (дивиденд ва фоизлардан ташқари), 376 ва 377-моддалари) (Ҳисоб-китобга 6-илованинг 4-устуни) |
012 |
х |
х |
х |
х |
х |
|||||
шундан меҳнатга оид муносабатларда бўлмаган жисмоний шахснинг ёзма аризасига асосан жисмоний шахсларлдан олинадиган даромад солиғи ушлаб қолинмаган моддий наф тарзидаги даромадлар |
0121 |
х |
х |
х |
х |
х |
|||||
Ўзбекистон Республикаси норезиденти бўлган жисмоний шахслар томонидан Ўзбекистон Республикасида олинган даромадлар (Ҳисоб-китобга 4-илова) |
013 |
х |
|||||||||
Ижтимоий солиқ ҳисобланмайдиган тўлов турлари (Ҳисоб-китобга 1-илованинг 010-сатри) |
020 |
х |
х |
х |
|||||||
Жисмоний шахсларнинг солиқ солишдан озод этилган даромадлари (Ҳисоб-китобга 2-илованинг 010-сатри) |
030 |
х |
х |
х |
х |
х |
|||||
Солиқ базаси |
040 |
х |
50,800,000.00 |
50,800,000.00 |
0,00 |
50,800,000.00 |
х |
||||
Жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғи, ижтимоий солиқ ва ШЖБПҲга бадаллар ставкаси, % |
050 |
х |
х |
12,00 |
1,00 |
12,00 |
0,1 |
||||
Ҳисобланган жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғи, ижтимоий солиқ ва ШЖБПҲга бадаллар суммаси (040 сатр х 050 сатр) |
060 |
х |
6,096,000.00 |
6,096,000.00 |
0,00 |
6,096,000.00 |
50,800.00 |
||||
Филиаллар ва (ёки) алоҳида бўлинмалар ҳамда юридик шахснинг бош офиси томонидан камайтириладиган ижтимоий солиқ ва жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғи суммаси** |
061 |
х |
х |
||||||||
Ҳисобот даври учун қўшимча ҳисобланган жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғи суммаси (Ҳисоб-китобга 3-иловани 070-сатри) |
070 |
х |
х |
х |
х |
х |
|||||
ШЖБПҲга ихтиёрий тўланган бадал суммаси |
080 |
х |
х |
х |
х |
х |
|||||
Жами ҳисобот даврида тўланиши лозим бўлган жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғи, ижтимоий солиқ ва ШЖБПҲга бадаллар суммаси (060-сатр - 061-сатр + 070-сатр + 080-сатр) |
090 |
х |
6,096,000.00 |
6,096,000.00 |
0,00 |
6,045,200.00 |
50,800.00 |
Изоҳ: *) 0111-сатрда тасдиқловчи ҳужжатлар мавжуд бўлганда чет эллик ходимларга тўланадиган даромадлар, бироқ Ўзбекистон Республикаси ҳудудида ишлаш учун чет эллик ходимларни бериш бўйича хизматлар кўрсатиш шартномасига доир харажатлар умумий суммасининг 90 фоизидан кам бўлмаган миқдорда кўрсатилади.
**) 061-сатр Ўзбекистон Республикасининг юридик шахслари бўлган, ходимлари 25 нафардан ортиқ бўлган алоҳида бўлинмаларга ва (ёки) филиалларга эга солиқ агентлари томонидан тўлдирилади, бундан йирик корхоналар мустасно. Бунда алоҳида бўлинма ва (ёки) филиаллар томонидан ижтимоий солиқ суммаси камайтирилади, бош офис томонидан алоҳида бўлинма ва (ёки) филиалларга тегишли бўлган жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғи суммаси камайтирилади.
2-қадам: 2022 йил май учун ЖШДС ва ижтимоий солиқ ҳисоб-китобини тўлдирамиз:
- 011-сатрнинг 5-устунида январдан мартга қадар МҲЖ суммасини кўрсатамиз – 38,1 млн сўм;
- 011-сатрнинг 6-устунида апрель–май учун МҲЖни кўрсатамиз – 25,4 млн сўм;
- 0110-сатрнинг 6-устунида – фақат жорий ой учун МҲЖ – 12,7 млн сум;
- Ҳисоб-китобнинг 090-сатри 4-устунида автоматик тарзда 2022 йил январь-май учун ижтимоий солиқнинг умумий суммаси акс эттирилади:
- 090-сатрининг 5-устунида январь-май учун имтиёз ҳисобга олинмаган ҳолда ижтимоий солиқ суммаси;
- 090-сатрининг 6-устунида апрель-май даври учун ижтимоий солиқнинг имтиёзли ставкаси (1%) ҳисобга олинган ҳолда.
Натижада январь-май учун ижтимоий солиқ суммаси 4 824 000 сўмни ташкил этади.
Январь-апрель учун корхона 6 096 000 сўм тўлади.
2022 йил май учун топширилган Ҳисоб-китоб якунлари бўйича корхонада солиқ бўйича 1 272 000 сўм (4 824 000 – 6 096 000) миқдорида ортиқча тўлов ҳосил бўлади.
Сиз қуйидаги тавсияда мазкур мавзуга доир қўшимча йўл-йўриқларни топасиз:
2022 йил июнь ойи учун ҳисоботни тўлдириш чоғида ЖШДС ва ижтимоий солиқ ҳисоб-китобини тўлдиришнинг шу каби услубиятидан фойдаланинг.