2026 йилда транспорт-логистика марказлари фаолиятида нималар ўзгаради

Вазирлар Маҳкамасининг 08.10.2025 йилдаги 633-сон қарори билан транспорт-логистика марказларининг инфратузилмаси ва жиҳозланишига қўйиладиган мезонлар ва талаблар тасдиқланди. ТЛМлари (транспорт-логистика марказлари) махсус Реестрга киритилади ва улар ўз рейтингига эга бўлади. Рейтингдаги умумий баҳо Тадбиркорларнинг барқарорлик рейтингидаги баллар ва ТЛМ учун тасдиқланган кўрсаткичлар бўйича қўшимча баллар йиғиндиси асосида шакллантирилади.

Ҳужжат 2026 йил 10 январдан кучга киради. Тафсилотлар – buxgalter.uz шарҳида.

 

ТЛМни жиҳозлаш ва инфратузилмасига қўйиладиган талаблар

633-сон ВМҚ минтақавий ва халқаро ТЛМ ҳудуди, асбоб-ускуналари, техник таъминоти, омборлар, контейнерларни сақлаш зонаси ва қуруқ портлар, транспорт-логистика марказлари фаолиятининг бошқа жиҳатларига қўйиладиган Намунавий талаблар пакетини белгилайди.

Хусусан, ТЛМ аҳоли пунктлари, алоҳида муҳофаза этиладиган табиий ҳудудлар ёки қишлоқ хўжалиги экин майдонларидан ташқарида жойлашган бўлиши керак. Бунда ажратилган ер участкаларида фаолиятнинг бошқа турларига йўл қўйилмайди.

Темир йўллардан, автомобиль йўллари узелларидан, халқаро ёки давлат аҳамиятига эга бўлган автомобиль йўлларидан транспорт воситаларининг ҳаракатланиши учун етарли бўлган йўл бўйлаб ТЛМгача бўлган масофа 3 км дан ошмаслиги керак.

ТЛМлари жойлашган жойига қараб мамлакатлар ёки минтақалар учун тақсимлаш ва йиғиш маркази вазифасини бажара олиши керак.

Халқаро транспорт-логистика марказлари қуйидагиларни бажариши керак:

• майдони камида 40 минг кв. м (4 га) бўлиши;
• юкларни тўғридан-тўғри чет элга жўнатиш ва уларни қабул қилишни таъминлаши;
• камида битта халқаро ва битта давлат автомагистралига бевосита яқин жойлашган бўлиши керак.

Замонавий техника ва асбоб-ускуналар билан жиҳозлаш бўйича Намунавий талабларга жавоб берадиган халқаро транспорт-логистика марказлари БМТнинг Осиё ва Тинч океани учун Иқтисодий ва ижтимоий комиссиясининг Халқаро транспорт-логистика марказлари рўйхатига киритилади (Бангкок, 2013 йил 1 май).

Минтақавий транспорт-логистика марказлари қуйидагиларни бажариши керак:

• камида 30 минг кв. м (3 га) майдонга эга бўлиши;
• юкларни улар жойлашган шаҳар маркази ва вилоят туманларига тўғридан-тўғри жўнатилишини (қабул қилинишини) таъминлаши.

Транспорт-логистика марказлари рейтинги қандай шакллантирилади

Рейтингни юритиш мақсадида норматив талабларга жавоб берадиган барча транспорт-логистика марказлари Ягона электрон реестрга киритилади. Янги ташкил этилган ТЛМлари биринчи навбатда Транспорт вазирлигининг Намунавий талабларга мувофиқлигини текширади.

Объектлар қуйидаги сабабларга кўра Реестрдан чиқарилади:

• Намунавий талаблар бузилган тақдирда;
• ТЛМ фаолият тури тўхтатилганда ёки ўзгартирилганда;
• агар ТЛМ эгаси Реестрдан чиқариш тўғрисида ариза берган бўлса.

Реестрга киритилган ТЛМ эгалари ҳар қандай ўзгаришлар (майдонлар ўлчами, қурилиш, бузилиш) тўғрисида бир ой муддатда Вазирликни хабардор қилиши шарт.

Рейтинг мақсадлари:

•  кирувчи ва чиқувчи юкларни контейнерларда ва омборларда жойлаштириш, юкларни ортиш ва тушириш, сақлаш, ишлов бериш, қайта ишлаш, қадоқлаш ва юкларни тақсимлаш тўғрисидаги маълумотларни шакллантириш. Манфаатдор томонлар учун ушбу маълумотларни мунтазам равишда эълон қилиш;
• ишончли, хавфсиз ва сифатли хизматлар кўрсатувчи халқаро ва минтақавий савдо марказларини аниқлаш, соҳада яширин иқтисодиёт улушини камайтириш ва кўрсатилаётган хизматлар шаффофлигини ошириш;
• рейтингда юқори балларга эришган ТЛМлари тажрибасини ўрганиш ва унинг асосида рейтингда қуйи ўринларни эгаллаган транспорт-логистика марказларини ривожлантириш бўйича тавсиялар ишлаб чиқиш;
• рейтинг баллари асосида TЛM ривожланиш даражасини баҳолаш, мавжуд муаммоларни ўрганиш ва уларни янада ривожлантириш бўйича тавсиялар ишлаб чиқиш.

ТЛМ фаолиятини баҳолаш кўрсаткичлари бўйича умумий баҳо Солиқ қўмитасининг Тадбиркорлик субъектлари барқарорлиги рейтингидаги баллар ва - 633-сон ВМҚ билан тасдиқланган мезонлар бўйича қўшимча ҳисобланган баллар асосида шакллантирилади.

ТЛМ бўйича рейтинг маълумотлари Транспорт вазирлигининг «Uztrans» ахборот тизими томонидан автоматик равишда ҳисоблаб чиқилади.

ТЛМ фаолиятини баҳолаш мезонлари

Қуйидаги мезонлар белгиланди:

• Солиқ қўмитасининг "Тадбиркорлик субъектларининг барқарорлик рейтинги" электрон платформасида тўпланган баллар;
• ўтказиш қобилияти;
• жойлашуви, майдони ва ҳудудий имкониятлари;
• ҳудуд ва омбордан фойдаланиш самарадорлиги даражаси, хизмат кўрсатиш объектларининг мавжудлиги, хизмат турлари;
• Намунавий талабларда белгиланган тоифалар бўйича омборлар билан таъминланганлик даражаси;
• экологик меъёрларга риоя қилиш, табиий ресурслардан оқилона фойдаланиш;
• раҳбарлар ва ходимларнинг касбий малакаси ва иш тажрибаси.

Баллар нима учун пасайтирилиши мумкин

• юкларни ортиш, тушириш ва сақлашга доир шикоятлар;
• юкларнинг шикастланиши
• маиший ва техник хизмат кўрсатиш объектларида санитария-гигиена талаблари бузилган ҳоллар;
• атроф-муҳитни муҳофаза қилишнинг экологик меъёрлари ва қоидаларига риоя қилмаслик, табиий ресурслардан оқилона фойдаланиш талабларини бузиш.

Нима учун баллар қўшилиши мумкин

• Юқори даража:

– мулк ҳуқуқи бўйича ёки бошқа қонуний асосда тегишли бўлган транспорт воситаларида юкларни етказиб бериш;

– ортиш-тушириш, сақлаш операцияларини, шунингдек, омбор ва терминал хизматларида қўшимча хизматларни автоматлаштириш;

– раҳбарлар ва ходимларни касбий тайёрлаш, уларнинг ушбу соҳадаги малакаси, билим ва кўникмаларини ошириш (3 йилда бир марта);

– мутахассислик бўйича таълим олаётган талабаларга транспорт-логистика марказида амалиёт ўташда кўмаклашиш;

• истеъмолчиларга товарларни етказиб бериш учун транспорт-логистика марказлари томонидан транспорт воситаларининг мавжудлиги ва улардан фойдаланиш.

 

Транспорт-логистика марказлари шкаласи

Барқарорлик даражаси	Рейтинг кўрсаткичи	Балл
Баланд	ААА	96-100
	АА	91-95
	А	86-90
Ўртача	ВВВ	76-85
	ВВ	66-75
	В	56-65
Барқарор	ССС	51-55.
	СС	36-50
	С	26-35
Паст	Д	25 гача

 

Қарор билан Ўзбекистон ҳудуди бўйлаб автомобиль транспорти ва темир йўл транспорти транзит ҳаракатланиши учун мўлжалланган йўлаклар рўйхатлари ҳам тасдиқланди.