Пахта йиғим-теримидан даромад солиққа тортиладими?

Мирфаязов Мирджалал Джуратович

Меҳнат шартномаси бўйича ишга қабул қилинган ходимлар иш берувчига Меҳнат Кодексининг 80-моддасида санаб ўтилган ҳужжатларни тақдим этиши керак. Жумладан, доимий асосда ишга қабул қилинган ходим янги иш жойига меҳнат дафтарчасини топширади, биринчи марта ишга кираётган шахслар бундан мустасно.

Аввал бошқа жойда ишлаган шахснинг меҳнат дафтарчасида унинг аввалги иш жойида қилинган ёзувлар бўлади (меҳнат дафтарчасидаги ёзувлардан шахс жорий йилда бошқа жойда ишлаганлигини аниқлаш мумкин). Ходим жорий йилда бошқа жойда ишлаган бўлса, у ҳолда ходим аввалги ишлаган жойидан иш ҳақи ва ушланган солиқ суммаси тўғрисида маълумотнома олиб, янги иш жойига топшириши лозим. Бундай ҳолатларда, шунингдек биринчи марта ишга кирган ходимнинг иш ҳақидан ушлаб қолинадиган даромад солиғи ўсиб борувчи якун билан шкала бўйича ушлаб қолинади. Агар жорий йил давомида бошқа жойда ишлаган ходим иш ҳақи тўғрисида маълумотнома келтириб бермаса, унинг даромадидан солиқ максимал ставкада ушлаб қолинади. Ўриндошлик бўйича ишлайдиган ходимларнинг, (шунингдек фуқаролик-ҳуқуқий шартнома бўйича ишлар бажарадиган жисмоний шахсларнинг, якка тартибдаги тадбиркорлардан ташқари) даромадларидан солиқ, уларнинг аризасига кўра максимал ставкада ушлаб қолинади. Уларнинг аризалари бўлмаган тақдирда солиқ шкала бўйича ушлаб қолинади (СКнинг 186-моддаси).

Жисмоний шахслар пахта терими ишларига жалб қилинган тақдирда, уларнинг бу ишларни бажаришдан олган даромадлари қуйидагилардан озод этилади:

• жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғидан (СКнинг 179-моддаси 33-банди);
• жисмоний шахсларнинг даромадидан ушлаб қолинадиган пенсия фондига мажбурий бадал тўлашдан (ВМнинг 30.08.2018 йилдаги 703-сонли қарори, 4-банди);
• ягона ижтимоий тўлов (СКнинг 308-моддаси).

Пахта йиғим-теримига ёки пахта етиштиришга, пахтани қайта ишлашга ихтисослашган ва шунга ўхшаш бошқа корхоналар бу имтиёзларни қўллаш ҳуқуқига эга эканликлари шубҳа туғдирмайди. Бироқ, сизнинг ҳолатингиз ностандарт вазият бўлганлиги сабабли ушбу имтиёзларни қўллашингиз мумкинлигига нисбатан айрим шубҳалар мавжуд. Бу борада ҳозирги пайтда тегишли давлат идораларига сўровнома тайёрланмоқда. Сўровномага жавоб хати олинганидан сўнг сизга қўшимча маълумот берилади.