Чет эллик ҳамкорлар учун қилинган харажатларнинг солиқ оқибатлари

Тошхужаева Азизахон Акбархужа кизи

Должность: Эксперт "Нормы", налоговый консультант, бухгалтер

Специализация: налогообложение, бухгалтерский учет

1.Корхона банкдан ҳамкорлар томонидан харид қилинган авиачипталар нархини компенсация қилиб бериш учун нақд пул бермайди. Агар улар Ўзбекистонда пластик карта очишса ва корхонангизга хизмат кўрсатувчи банк қаршилик қилмаса, шу пластик карталарга компенсация пулларини ўтказиб бериш мумкин.

2.Вакиллик харажатларига вакилларнинг (қатнашчиларнинг) расмий қабули (нонушта, тушлик ёки шунга ўхшаш тадбирлар)ни ўтказиш, уларнинг транспорт таъминоти, музокаралар вақтида буфет хизматларини кўрсатиш, ташкилот штатида бўлмаган таржимон хизматига ҳақ тўлаш билан боғлиқ бўлган харажатлар киради (АВда 2015 йил 19 ноябрда 2730-сон билан рўйхатга олинган Низомнинг 25-банди).

Агар чет эллик ҳамкорларнинг кўргазмага ташриф буюришлари корхонангиз учун келажакда даромад келтирса, Низомда кўрсатилган харажатларни вакиллик харажатлари деб эътироф этишингиз мумкин. Ушбу харажатларнинг даромад олишга қаратилганлигини асослаб бера олсангиз ҳамда ҳужжатлар билан расмийлаштирилиб кўйсангиз, фойда солиғини ҳисоблашда чегириладиган харажатлар ҳисобланади (СК 305-м. 1-5-қ.). Вакиллик харажатлари бўйича тўланган ҚҚС суммалари ҳисобга олинмайди (СК 267-м. 1-қ. 5-б.). Вакиллик харажатлари жисмоний шахсларнинг даромади сифатида қаралмайди (СК 369-м. 2-қ. 5-б.).

Ҳамкорларнинг авиачипталарини қоплаб бериш, меҳмонхонада яшашларини тўлаб бериш харажатлари улар учун моддий наф тарзидаги даромад ҳисобланади ва ЖШДСга тортилади (СК 376-м. 1-қ., 387-м. 1-қ. 2-б.). Жисмоний шахсларнинг моддий наф тарзидаги даромадлари фойда солиғини ҳисоблашда чегирилмайди (СК 317-м. 3-б.). Ушбу харажатлар бўйича ҚҚС ҳам ҳисобга олинмайди (СК 267-м. 1-қ. 7-б.).

Агар вакиллик харажатларини расмийлаштирмасангиз, у ҳолда қолган харажатларни ҳам моддий наф тарзидаги даромад деб эътироф этишингиз лозим.

Норезидент жисмоний шахсларнинг моддий наф тарзидаги даромадлари ЖШДС ва ижтимоий солиқ ҳисоб-китобининг 4-иловаси 011-сатрида кўрсатилади. Солиқ ставкаси -20% (СК 382-м. 3-б.).

Корхонангиз ушбу норезидентларнинг моддий наф тарзидаги даромадларидан ЖШДСни ушлаб қолиш ниятида эмас, солиқни ҳам ўз ҳисобидан тўлаб юбормоқчи. Бу солиқ суммалари ҳам ўз навбатида моддий наф тарзидаги даромад ҳисобланади ва ЖШДСга тортилади (СК 376-м. 1-қ. 6-б.). Шу сабабли корхона улар учун қилган харажатларни уларнинг моддий наф тарзидаги даромадларининг 80%и деб қараб, ЖШДС ҳисоблаш керак. Яъни норезидент жисмоний шахс учун 10 млн.сўм харажат қилсангиз, 2 млн.сўм солиқ тўламайсиз, чунки солиқ суммасини унинг даромадидан ушлаб қолмайсиз. Бунда унинг моддий наф тарзидаги даромади 12,5 млн.сўмни (10 : 80% *100%), солиқ суммаси эса 2,5 млн.сўмни (12,5 х 20%) ташкил этади.