Тўлиқ эскириш ҳисобланган автомашинадан фойдаланиш ва уни сотиш ҳисоби

Саволнинг ID си: 29879
Корхона 2018 йилда енгил автомашина сотиб олган эди. 2023 йилда унга эскириш тўлиқ ҳисоблаб бўлинди. Аммо бу автомашинадан 2024 йил давомида ҳам фойдаландик, у ҳали ҳам ҳисобдан чиқарилмаган, лекин соз ҳолатда. Ҳозирда ундан фойдаланмаяпмиз, сабаби янги енгил автомашина харид қилдик. Раҳбарият эскисини сотиб юбориш ниятида.
1. Тўлиқ эскириш ҳисобланган енгил автомашина фойдаланишда давом этаётганида бухгалтерия ҳисобида қандай акс эттирилади? 2. Тўлиқ эскириш ҳисобланган енгил автомашина корхона балансидан қандай чиқарилади? Қандай бухгалтерия ўтказмалари берилади? Давлат автомобиль назорати органларига бу ҳақида хабар бериладими ёки сотилган тақдирдагина хабар бериладими?
Экспертларнинг жавоблари:
22.10.2024

Тошхужаева Азизахон (ACCA DipIFR, CAP)

Должность: Эксперт "Нормы", налоговый консультант, бухгалтер

Специализация: налогообложение, бухгалтерский учет

1. Саволингиз мазмунидан келиб чиққан ҳолда енгил автомашина сотиб олинганида асосий воситалар (кейинги ўринларда «АВ») таркибига киритилган ва 5 йилда унга тўлиқ эскириш ҳисобланиб бўлинган. Демак, йиллик амортизация нормаси 20% деб олинган. Бу норма эса Солиқ кодексидан олинган. АВга бухгалтерия ҳисобидан йиллик амортизация нормасини  Солиқ кодексига асосланиб олиш тўғри амалиёт эмас. Солиқ кодексида белгиланган амортизация нормалари фойда солиғи бўйича солиқ базасини ҳисоблашда максимал чегирилиши мумкин бўлган амортизация харажатларини аниқлаш мақсадидагина белгиланган.

Бухгалтерия ҳисобида АВга амортизация ҳисоблаш 5-сон БҲМС «Асосий воситалар»га асосан амалга оширилади.  Корхона АВни балансга кирим қилар экан, ундан қандай мақсадларда, қанча муддатда фойдаланишни мўлжаллаганидан келиб чиқиб амортизация усулини танлаши ва амортизация нормасини белгилаши керак. Енгил автомобилингиз соз ҳолатда эканлиги ва юриб турганлигидан маълумки, у учун йиллик 20% амортизация нормаси нотўғри белгиланган.

 Амортизация ажратмаси тўлиқ ҳисоблаб бўлинган АВдан фойдаланавериш мумкин, бу таъқиқланмаган. Шунчаки, унга бошқа эскириш ҳисобланмайди (5-БҲМС 35-б. «з»-к.б.). Унинг бошланғич қиймати ва жамғарилган эскириш суммаси бухгалтерия ҳисобида ўзгармай акс этиб келаверади.

2. Тўлиқ эскириш ҳисобланган енгил автомошина корхона балансидан чиқариш деганда, унга бўлган мулк ҳуқуқини ҳисобдан чиқариш тушунилади. Бу бирор сабаб натижасида бўлади. Раҳбарият уни сотмоқчи экан, демак, АВ сотиш натижасида ҳисобдан чиқарилади. АВ сотилишидаги бухгалтерия ўтказмалари Асосий воситалар қийматини балансдан чиқариш тартиби тўғрисида Низом 27-банди билан белгиланган (29.08.2004 й. АВ рўйхат рақами 1401).

Автотранспорт воситаларини олди-сотди қилиш шартномаси нотариал тасдиқланади. Кейин эса бу шартнома Давлат автомобиль назорати органларида рўйхатдан ўтказилади.

Экспертларнинг жавоблари уларнинг фикрларини акс эттиради ва Сиз мустақил қарор қабул қилишингиз учун ахборот асосини яратади. Ушбу сервисдан фойдаланишда Сиз сайт орқали савол бера туриб, уларга рози бўлган қоидаларга амал қилинади. Барча савол ва жавобларни эркин кўриш мумкин.
Жавоблар улар эълон қилинган санада долзарб ҳисобланади.