Айнан бир давр ва предмет бўйича солиқ текшируви ўтказилмаслиги

Тошхужаева Азизахон Акбархужа кизи

Должность: Эксперт "Нормы", налоговый консультант, бухгалтер

Специализация: налогообложение, бухгалтерский учет

Назорат қилувчи органлар томонидан тадбиркорлик субъектлари фаолиятида текширувлар ва профилактика тадбирларини ўтказиш тартиби тўғрисида Низом 28-бандига мувофиқ текширувни ўтказаётган назорат қилувчи орган томонидан илгари текширилган фаолият даври, предмети ва объекти бўйича қайта текширув ўтказилмайди (13.09.2022 й. № ПҚ-374га илова, кейинги ўринларда «Низом»). Яъни айнан бир давр, айнан бир савол (масала) бўйича 2-марта қайта текширилмайди.

Бизнес-омбудсман ушбу масалада солиқ тўловчиларни ҳамма солиқ текширувларидан ҳимоя қилади, унинг фикрига кўра Низом 28-бандида белгиланган чеклов ҳамма солиқ текшируви турларига, жумладан камерал солиқ текширувига ҳам тегишли.

Солиқ кодексига қарайдиган бўлсак, 143-моддада белгиланишича, солиқ органлари солиқ тўловчининг айнан битта давр учун айнан бир хил солиқлар бўйича бир мартадан ортиқ солиқ аудитини ўтказишга ҳақли эмас, бундан солиқ аудитини ўтказиш чоғида солиқ органига маълум бўлмаган янги ҳолатлар аниқланган ҳоллар мустасно. Янги ҳолатлар аниқланган тақдирда солиқ органи такрорий солиқ аудитини тайинлашга ҳақли.

Солиқ кодекси 140-моддаси 10-қисмига мувофиқ ушбу Кодекснинг 143-моддасида бошқача қоида назарда тутилмаган бўлса, солиқ аудити фақат ушбу Кодекснинг 88-моддасида белгиланган даъво қилиш муддати ўтмаган охирги солиқ аудитидан кейинги даврни қамраб олиши мумкин.

Яъни Солиқ кодексига кўра солиқ текшируви айнан битта давр учун айнан бир хил солиқлар бўйича бир мартадан ортиқ солиқ аудитини ўтказишга ҳақли эмас. СК 138-моддасида камерал солиқ текширувига нисбатан бундай чеклов ўрнатилмаган.

Агар корхона ушбу масалада солиқ органи билан судлашса, суд «Норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар тўғрисида»ги Қонунга мувофиқ Солиқ кодекси Президент қароридан юқорироқ юридик кучга эга бўлган норматив-ҳуқуқий ҳужжат эканлигини инобатга олган ҳолда, Низом 28-моддасидаги чеклов камерал солиқ текширувига нисбатан қўлланилмаслигини кўрсатиб ажрим чиқариши эҳтимоли мавжуд.